کاهش سن روابط پرخطر جنسی و ابتلا به HIV به زیر ۱۸ سال؛
ایدز در سکوت قربانی می‌گیرد
شنیدن زنگ خطرها دیگر برایمان عادی شده است. یک روز زنگ خطر افسردگی را می‌زنند و روز دیگر زنگ خطر مهاجرت جوان‌های نخبه به خارج از کشور؛ زمانی بیماری واگیردار روی بورس است و به‌تازگی هم زنگ خطر پایین آمدن سن روابط جنسی و ابتلا به ایدز نواخته شده است.
ریحانه جولایی
آغاز سن روابط جنسی به 13.5 سال
گرچه تا پیش‌ازاین گزارش‌ها و نتایج تحقیقات دانشگاهی این موضوع را تأیید می‌کرد، اما حالا مسئولان نیز این امر را اذعان می‌کنند. نزدیک به 5 سال پیش برای اولین بار محمود گلزاری، معاون وقت ساماندهی امور جوانان وزیر ورزش و جوانان از رسیدن سن شروع رابطه جنسی به دوران راهنمایی خبر داد و مسئولان این حوزه عددی را برای سن شروع تماس‌های جنسی اعلام کردند. به گفته آن‌ها سن آغاز روابط جنسی پرخطر در کشور به 13.5 تا ۱۴ سالگی رسیده است.
در سالهای اخیر آمارهایی از آسیب‌های اجتماعی در ایران منتشر شده که رابطه مستقیمی با کودکان و نوجوانان زیر 15 سال در کشور دارد. نمونه آن کاهش سن روابط پرخطر جنسی، کاهش سن کارگری جنسی دختران، افزایش آمار آزار جنسی دانش‌آموزان، افزایش آمار اعتیاد در دانش‌آموزان، افزایش آمار بزهکاری و البته پیوستن آن‌ها به آمار مبتلایان به ویروس HIV بوده است. آمارهایی که از در معرض خطر بودن کودکان و بخصوص نوجوانان هم‌زمان با آغاز حیات جنسی و بلوغ جنسی آن‌ها حکایت دارد. خطرات در کمین کودکان و نوجوانان اما با تغییرات در سبک زندگی و رفتارهای اجتماعی در ایران همراه شده و به موج آن‌ها در سالهای اخیر افزوده است. دسترسی به شبکه‌های اجتماعی که حالا به مدد اینترنت همراه و گوشی‌های هوشمند برای همه حتی کودکان مسیر شده، مجاری مختلف برای در معرض خطر قرار گرفتن کودکان و نوجوانان را فراهم کرده است. به‌خصوص که در ایران هیچ محدودیتی برای کاربران زیر سن قانونی وجود ندارد و همچنین فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی دسترسی افراد را به ابزارهای دور زدن فیلتر آسان کرده است. حالا اما این مجاری تسهیل‌کننده و نه عامل به خطر افتادن کودکان و نوجوانان؛ سبب شده که از استعمال دخانیات گرفته تا ورود به بزه‌های اجتماعی و روابط پرخطر جنسی که می‌تواند آسیب‌های مختلفی از بیماری‌های مقاربتی، بیماری‌هایی نظیر ایدز و هپاتیت تا سوءاستفاده و بردگی جنسی پیرامون آن‌ها پرسه زند. در این میان نقش نظارتی خانواده‌ها و البته اولیای مدارس و مسئولان تصمیم‌گیر، نقشی غیرقابل‌انکار است. از سوی دیگر، ورود گروهی از دانش‌آموزان به آسیب‌های ناشی از ارتباطات نامتعارف فردی و جنسی از آن دست مسائلی است که نمود زیادی در سالهای اخیر داشته است.
کودکان 15 سالهای که ایدز دارند
به موضوع پایین آمدن سن ابتلا به HIV برگردیم. چند روز پیش بود که مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و رئیس مرکز تحقیقات ایدز کشور از ابتلای ۳۰ میلیون نفر در جهان و ۶۰ هزار نفر در ایران به بیماری ایدز، از طریق انتقال از راه تماس جنسی، سرنگ مشترک تزریقی در معتادان و انتقال از مادر باردار به جنین خبر داد؛ ضمن اینکه مهم‌ترین موضوع درباره این بیماری را عدم آگاهی لازم مردم دانست و تأکید کرد در ایران به‌روزترین دارو‌ها و روش‌های درمانی بیماری ایدز وجود دارد و همه خدمات لازم به این بیماران به‌صورت رایگان ارائه می‌شود.
او گفت: اکنون در کل جمعیت ما میزان شیوع HIV کمتر از یک درصد است. افزایش بیماران HIV از طریق تماس جنسی نگران‌کننده است. اکنون افرادی در سنین ۱۵ و ۱۶ ساله داریم که دچار HIV شده‌اند و به ما مراجعه می‌کنند. اکنون در مطالعاتی که شده شروع تماس جنسی در ایران حدود ۱۳.۵ تا ۱۴ سال است.
حواسمان به مبتلایان روستاها هم باشد
در ادامه نکته مهمی که در این رابطه می‌توان به آن اشاره کرد جمعیت پنهان مبتلابه HIV در روستاها هستند که به دلایل کنترل کمتر درروند پیشگیری و درمان، به خاطر مسائل اجتماعی، جزو آمار مخفی و خطرناک ابتلا به این ویروس در کشور به‌حساب می‌آیند. محرز، در مصاحبه‌ای که با فارس داشته بر این باور است که بروز ایدز در روستاها با توجه به تابوها و انگ‌های اجتماعی که این بیماری در محیط‌های کوچ روستایی دارد می‌تواند به شیوع آن دامن بزند.
چند ماه پیش بود که داستان ابتلای چندین نفر از اهالی روستای چنارمحمودی، لردگان به HIV خبر‌ساز شد و باوجوداینکه هم‌اکنون بسیاری از مردم این روستا در حال درمان هستند، اما تعدادی از آن‌ها به‌دلیل انگ اجتماعی ایدز از زادگاهشان مهاجرت کردند. بر همین اساس رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران صحبت‌های قابل‌تأملی را در رابطه با ابتلای مردم این روستا به HIV بیان کرد.
به گفته محرز ما در روستاها چند مشکل عمده در رابطه با شیوع بیماری ایدز داریم. به‌دلیل خشک‌سالی، کار، تولید و کشاورزی کمرنگ شده و باعث شده که کارگران برای پیدا کردن کار به شهرها مراجعه کنند. به علت خشک‌سالی، تعداد کارگران مهاجر زیاد شده است و کارگر مهاجر هم مشکلی برای بیماری‌های منتقله از راه تماس جنسی و HIV است، چون فرد ممکن است ماه‌ها از خانواده دور باشد و این خطرناک است. در منطقه لردگان ابتلا به ایدز، بیشتر از راه تماس جنسی بوده و اعتیاد تزریقی و نیز ناآگاهی باعث این موضوع شده است.
نوجوانان در سنین بلوغ با سؤالات بسیاری در خصوص فعالیت جنسی و بهداشت آن رو‌به‌رو می‌شوند، اما به دلیل اینکه به منبع آگاه و صحیح دسترسی ندارند به سایت‌های غیرمجاز مراجعه می‌کنند که این امر موجب بروز رفتارهای پرخطر در آن‌ها می‌شود
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به آمار تکان‌دهنده‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: میزان رفتارهای پرخطر در جامعه ما اکنون بیشتر از 5 درصد است. افزایش بیماران HIV از طریق تماس جنسی نگران‌کننده است. بنا به گفته‌های محرز تعدادی از این آمار را هم کودکان 14 یا 15 تشکیل می‌دهند.
بی‌توجهی نسبت به ایدز در روستاهای جنوبی
از سوی دیگر، ایرج خسرو نیا، مددکار اجتماعی و متخصص بیماری‌های داخلی کاهش سن ابتلا به ویروس HIV به ۱۵ سال را زنگ خطری جدی می‌داند و معتقد است که قبلاً ایدز از اعتیاد و رابطه مشکوک سرایت می‌کرد، اما کاهش سن ابتلا به ایدز نشان می‌دهد که بسیاری از پدران و مادران به ایدز مبتلا هستند یا فرزندشان را به مرکز بهداشتی برده‌اند و در آنجا آن کودک از طریق سرنگ آلوده به این ویروس آلوده شده است و این نشانه خوبی برای سلامت عمومی جامعه نیست.
او بر این باور است که بسیاری از مردم هنوز اطلاعات کافی در مورد این بیماری ندارند و این ویروس در سکوت به مردم بی‌خبر به‌ویژه روستاییان ساکن در جنوب ایران سرایت می‌کند. به عقیده خسرونیا این روزها پدیده مهاجرت روستاییان برای پیدا کردن کار، به یک مشکل در ارتباط با شیوع ویروس ایدز HIV تبدیل‌شده و بسیاری از مردم روستاها مخصوصاً در جنوب ایران که برای کار به کشورهای عربی و کشورهای شرقی رفت‌وآمد می‌کند، باوجود بی‌اطلاعی از راه‌های پیشگیری، به این ویروس مبتلا می‌شوند و آن‌ها بدون سروصدا دیگران را نیز آلوده می‌کنند. تا چند سال پیش بسیاری از مردم روستاها بدون جواز دفن به خاک سپرده می‌شدند و کسی از بیماری احتمالی آن‌ها اطلاعی نداشت، اما حالا جواز دفن برای آن‌ها صادر می‌شود و تشخیص بیماری‌های عفونی در روستاها کار راحت‌تری شده است، اما باز هم در شناسایی این بیماری‌ها ضعف وجود دارد.
باز هم جای آموزش خالی است
با تمام تفاسیر در ایران جای خالی آموزش موضوعات جنسی و روش‌های پیشگیری به‌شدت حس می‌شود؛ به‌ویژه اینکه سن تماس‌های جنسی هرچند سال یک‌بار پایین‌تر می‌آید و حالا باید این واقعیت را پذیرفت که کودکان پا به این عرصه گذاشته‌اند و بیش از هر زمان دیگری لزوم آموزش‌های روشن و شفاف در مدارس حس می‌شود. بنا به گفته محرز در رابطه با آموزش‌های پیشگیرانه که در خبرگزاری ایلنا منتشرشده است، «کسی نمی‌خواهد به کودکان تماس جنسی را بیاموزد، بلکه باید به آن‌ها بیاموزیم که تماس جنسی مطمئن چیست. نه والدین نه مدارس این موضوع‌ها را برای کودکان باز نمی‌کنند، از همین رو آن‌ها از طریق فضای نت اطلاعات کسب می‌کنند.» او در ادامه اظهار کرده بود که «بی‌بندوباری امروز به‌ویژه در میان جوانان بسیار شایع است و نیاز به اطلاع‌رسانی در زمینه ابتلا به HIV بسیار جدی است و در این زمینه به‌هیچ‌وجه ممنوعیت دینی وجود ندارد.» محرز تأکید کرد که «بی‌بندوباری در جامعه بیداد می‌کند و الگوی برخی افراد فیلم‌های کلمبیا و ترکیه شده است؛ کشورهایی که فساد در آن‌ها رایج است.»
نکته پایانی اینکه ما در کشور آموزش مدونی برای بهداشت باروری و فعالیت‌های جنسی نداریم. نوجوانان نمی‌توانند سؤالات خود را در خصوص بهداشت باروری، فعالیت‌های جنسی، خطرات آن و ... از معلم، مربی پرورشی، مشاوره مدارس و خانواده بپرسند و به همین دلیل در سنین جوانی و ازدواج و یا قبل از آن دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شوند.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز کشور: افرادی در سنین ۱۵ و ۱۶ ساله داریم که دچار HIV شده‌اند و به ما مراجعه می‌کنند. اکنون در مطالعاتی که شده شروع تماس جنسی در ایران حدود ۱۳.۵ تا ۱۴ سال است
نوجوانان در سنین بلوغ با سؤالات بسیاری درخصوص فعالیت جنسی و بهداشت آن رو‌به‌رو می‌شوند، اما به دلیل اینکه آن‌ها به منبع آگاه و صحیح دسترسی ندارند به سایت‌های غیرمجاز مراجعه می‌کنند که متأسفانه این امر موجب گمراهی و یا بروز رفتارهای پرخطر در آن‌ها می‌شود.
اگر دانش‌آموزان در دوره متوسطه اول و دوم با علائم بلوغ، نیاز جنسی، بیماری‌های پرخطر واگیر و ... آشنا شوند و به منابع صحیح دسترسی داشته باشند می‌توانند به میزان چشمگیری رفتارهای خود را کنترل کنند که این امر از بروز معضل اجتماعی در جامعه پیشگیری می‌کند. اما در این میان برخی مسئولان آموزش‌وپرورش معتقدند چنین مسائلی نباید صریحا بیان شود زیرا بیان صریح نیز می‌تواند عواقبی منفی در رشد و تربیت دانش‌آموزان داشته باشد.
در آخر لازم به ذکر است، در پیشگیری از این مشکل همه افراد جامعه سهیم هستند و برای تحقق این امر باید از خدمات و سیاست‌هایی که باعث تقویت رشد، سلامت و ایمنی آن‌ها می‌شود، حمایت شود تا نیازهای اساسی کودکان و نوجوانان و خانواده‌های آن‌ها برآورده شود. در این مسیر باید آموزش عمومی را تقویت کرد تا عوامل خطرزا در سوءاستفاده جنسی، برای همه مشخص شود. خلأ آموزش جنسی و مراقبت از خود در برابر خطراتی که کودکان و نوجوانان را در این رابطه تهدید می‌کند همچنان در ایران مشهود است. خلأیی که در صورت نادیده گرفتن آن باید منتظر افزایش آمارهای دردناکی در جامعه کودکان و نوجوانان باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید