آنچه در جلسه تصمیم‌گیری ترور سردار سلیمانی در کاخ‌سفید گذشت
دام «گردن سرخ‌ها» برای ترامپ!
فرشاد گلزاری
هرچه جلوتر می‌رویم انتظار داریم که غبار به پا خواسته از ترور سردار سلیمانی در عرصه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فروبنشیند؛ اما گویا این پرونده با سایر مسائل مشابه آن کاملاً تفاوت دارد. بخشی از این اهمیت، به ماهیت پرونده مربوط است و بخش دیگر آن به واکنش‌ها، تبعات و آینده‌پژوهی وقایعی مرتبط است که از این به بعد به مرور زمان در فاز سیاسی و میدانی شاهد آن خواهیم بود. آنچه امروز کاملاً واضح و مشهود خواهد بود این است که پرونده ترور سردار سلیمانی از دو منظر باید مورد تحلیل قرار بگیرد؛ از داخل خاک آمریکا و از داخل ایران.
ترامپ کیش و مات شد؟
اگر بخواهیم این موضوع را از داخل خاک آمریکا تحلیل کنیم به مولفه‌هایی برخورد می‌کنیم که نه تنها باعث حیرت ما خواهد شد بلکه همانطور که جو بایدن (معاون باراک اوباما در دولت قبل و رقیب انتخاباتی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2020) روز گذشته گفت، «ترامپ فوق‌العاده خطرناک و بی‌مسئولیت» است. شاید عده‌ای بر این عقیده باشند که سخنان جو بایدن صرفاً جنبه انتخاباتی و اساساً ریشه در تقابل دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه با یکدیگر دارد؛ اما واقعیت این است که اظهارات بایدن را باید طور دیگری تفسیر کرد. او به عنوان یک دموکرات معتقد است که ترامپ بدون اخذ مجوز از کنگره و بدون اینکه قوه مقنن آمریکا را در جریان سناریوی خود برای ترور سردار سلیمانی قرار بدهد، اقدام به صدور دستور ترور کرده است. اینکه بگوییم بایدن و به طور کلی دموکرات‌ها در این مورد با ترامپ کاملاً مخالف بودند، یک ساده‌انگاری محض است؛ چراکه هر دو حزب در آمریکا بر سر تامین منافع ملی‌شان (آن هم در بالاترین حجم و سطح) به هیچ وجه مسامحه را در دستور کار قرار نمی‌دهند. از اینرو به خوبی مشخص است که آنچه در آمریکا به منازعه میان دو طرف در مورد ترور سردار سلیمانی تبدیل شده تا حد زیادی جنبه سیاسی دارد تا احتیاط‌های نظامی و امنیتی؛ درست است که اشخاصی مانند نانسی پلوسی، جو بایدن، برنی سندرز، کریس مورفی، الیزابت وارن و حتی وندی شرمن نسبت به تبعات این موضوع هشدار داده‌اند؛ اما آنچه خشم آنها را دو برابر می‌کند نخست، توئیتِ اخیر ترامپ در مورد هدف قرار دادن 52 نقطه از مناطق ایران در صورت پاسخ تهران است و دوم عدم اعتنای کاخ سفید به جایگاه کنگره ایالات متحده است که اساساً وجاهت این نهاد را زیر سوال برده است.
در این میان مهمترین واکنش به نانسی پلوسی تعلق دارد؛ چراکه او نه تنها رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به حساب می‌آید بلکه همچنان پرونده استیضاح ترامپ را در کشوی میز خود قرار داده و به سنا ارجاع نداده است. پلوسی در واکنش به توئیت اخیر ترامپ بامداد یکشنبه در بیانیه‌ای گفت که اقدامات نظامی و تحریک‌آمیز دولت ترامپ نظامیان و دیپلمات‌های این کشور را در معرض خطر قرار می‌دهد. او در واکنش به اطلاع‌رسانی رسمی کاخ سفید به کنگره درباره حمله هوایی اخیر آمریکا در بغداد که منجر به شهادت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس شد، این گزارش را موجب برانگیختن پرسش‌های فوری و جدی درباره زمان‌بندی، شیوه و توجیه تصمیم دولت ترامپ برای دست زدن به اقدام خصمانه علیه ایران دانست. پلوسی ضمن انتقاد شدید از این اقدام نظامی غیرمعمول که بدون اطلاع کنگره صورت گرفت، آن را موجب بالا رفتن خطر برای شهروندان آمریکایی و ابهام در امنیت آنان برشمرد.
ترامپ در دام نزدیکان؟!
همین اظهارات برای اینکه دریابیم تنش میان کاخ‌سفید و کنگره یا به عبارت دیگر «جمهوریخواهان و دموکرات‌ها» بالا گرفته کافی است، اما آنچه که همه معادلات را تغییر داد و باعث شد مخالفان و منتقدان ترامپ به سوی او «یورش» ببرند، گزارش روز گذشته نیویورک‌تایمز است که باید آن را به منزله پنجه کشیدن یک رسانه به صورت عالی‌ترین مقام ایالات متحده که اتفاقاً فرماندهی قوای مسلح را به عهده دارد، دانست.
اشخاصی مانند مایک پمپئو و مایک پنس که در کسوت وزیر خارجه و معاون رئیس جمهوری آمریکا مشغول خدمت هستند، همچنان تئوری تند و زننده جان بولتون را دنبال می‌کنند و ترور سردار سلیمانی نمونه‌ای از همین اقدامات آنها است
این روزنامه گزارش داده که عامل اصلی ترور قاسم سلیمانی فقط ترامپ نبوده است بلکه ترور قاسم سلیمانی یکی از گزینه‌هایی بود که مقامات پنتاگون برای واکنش نشان دادن به حمله معترضین عراقی به سفارت آمریکا در بغداد به «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا، پیشنهاد داده بودند و شاید فکر نمی‌کردند که ترامپ به سراغ شدیدترین واکنش برود. به نوشته این روزنامه، ترامپ در ابتدا موافقت کرده بود که واکنش به حمله متعرضین به سفارت آمریکا در بغداد به هدف قرار دادن گروه‌هایی مانند حشدالشعبی که با ایران ارتباط نزدیک دارند ختم شود؛ اما وقتی گزارش رسانه‌ها از حمله عراقی‌ها به سفارت را دید نظرش تغییر کرد.
به نوشته نیویورک تایمز، گزینه ترور قاسم سلیمانی مخالفینی داشت اما برخی از افراد تندرو حاضر در حلقه نزدیکان ترامپ از جمله «مایک پنس» معاون رئیس‌جمهور، و «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، عاملین اصلی در اتخاذ این تصمیم بوده‌اند. در ادامه این گزارش آمده است که وقتی فرماندهان پنتاگون در جریان این تصمیم قرار گرفتند نسبت به پیامدهای آن و واکنش ایران هشدار دادند اما هنوز مشخص نیست که آیا «مایک اسپر» وزیر دفاع و ژنرال «مارک میلی» فرمانده ستاد مشترک ارتش آمریکا، تلاشی برای تغییر نظر ترامپ انجام داده‌اند یا خیر.
حال سوال این است چرا دو تن از نزدیکان ترامپ او را به سمت خطرناکترین تصمیم سوق دادند؟ در ادبیات سیاسی - اجتماعی آمریکا و همچنین در تبارشناسی قومی این کشور، طیفی به نام گردن سرخ‌ها (Red Neck) وجود دارند که ریشه آنها در ایالات‌هایی قرار دارد که عمدتاً کشاورز و کارگر هستند. درست است که پوست این افراد (به دلیل اقلیم محل زندگی و کار کردن زیر نور خورشید) برافروخته شده است، اما این موضوع استعاره از طیف سیاستمدارانی دارد که نه تنها به طرز وحشتناکی مذهبی هستند، بلکه دیدگاه سیاسی و اجتماعی آنها و منش جامعه‌شناختی‌شان نسبت به سایر طیف‌های آمریکایی‌ها بسیار تند و خشن است. نمونه بارز گردن سرخ‌ها که در دولت ترامپ هم مشغول به کار بود «جان بولتون» است که چندی پیش از شطرنج سیاسی کاخ‌سفید کنار گذاشته شد، اما اشخاصی مانند مایک پمپئو و مایک پنس که در کسوت وزیر خارجه و معاون رئیس‌جمهوری آمریکا مشغول خدمت هستند، همچنان همین تئوری را دنبال می‌کنند و ترور سردار سلیمانی نمونه‌ای از همین اقدامات آنهاست. تا جایی که معاون ترامپ (مایک پنس) به قدری از حیث مذهبی و سیاسی مواضع تند و ناسیونالیسمِ افراطی را در دستور کار قرار داده که او را در آمریکا با نام «کشیش پنس» صدا می‌کنند!
اینکه بگوییم بایدن و به‌طورکلی دموکرات‌ها در مورد ترور سردار سلیمانی با ترامپ کاملاً مخالف بودند، یک ساده‌انگاری محض است؛ چراکه هر دو حزب در آمریکا بر سر تامین منافع ملی‌شان (آنهم در بالاترین حجم و سطح) به هیچ وجه مسامحه نمی‌کنند
این موضوع البته رافع مسئولیت ترامپ در پرونده ترور سردار سلیمانی نمی‌شود؛ اما باید توجه کرد که اقدام اخیر ترامپ و تیمش دقیقاً به معنای بایکوت وجاهت قوه قانونگذار ایالات متحده است تا جایی که وبگاه «العربی» گزارش داده که تحلیلگران اسرائیلی روز جمعه در گفت‌وگو با «شبکه خبری ۱۳ اسرائیل» به دلیل جو امنیتی و سانسور‌های موجود، از ارائه هرگونه جزئیات بیشتر در این زمینه خودداری کردند؛ با این وجود، این تحلیلگران اسرائیلی گفتند که آمریکا چند روز قبل از عملیات ترور سردار سلیمانی، تل‌آویو را در جریان این عملیات گذاشته بود تا سران این رژیم به فکر تدابیر امنیتی لازم باشند! این موضوع کاملاً نشان می‌دهد که ترامپ طی روزهای آینده زیر فشارهای عجیب و غریب قرار خواهد گرفت و به‌رغم لفاظی‌هایی که انجام می‌دهد، به دنبال آن است تا از این موضوع فعلاً بهره‌برداری انتخاباتی صِرف انجام دهد؛ مگر آنکه پاسخ ایران او را کیش و مات کند.
دیدگاه تان را بنویسید