سیدمحمد میرزامحمدزاده

نمایندگان دموکرات آمریکا فرایند تاریخی استیضاح رئیس‌جمهور این کشور را کلید زدند. هفته گذشته پس از انتشار متن کامل یکی از مکالمات تلفنی کاخ سفید و اظهارات افشاگری که نشان می‌داد ترامپ بر رئیس‌جمهور اوکراین فشار آورده است تا با تحقیقات در مورد جو بایدن، یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری دموکرات آمریکا و معاون پیشین رئیس‌جمهور این کشور، نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 را دستکاری کند، سیلی از کشمکش‌های سیاسی آغاز شد؛ از طرفی کاخ سفید نیز تلاش کرده است با مخفی کردن این مکالمه تلفنی در سرور فوق‌امنیتی خود، از ایجاد مشکل برای ترامپ جلوگیری کند.

سی‌ان‌ان در گزارشی به این روند اشاره کرد و نوشت: در کل تاریخ تنها دو رئیس‌جمهور آمریکا استیضاح شده‌اند. اینکه در چند ماه آینده چه اتفاقاتی رخ می‌دهد را می‌توان پیش‌بینی کرد.

ادامه تحقیقات

نمایندگان دموکرات در حال راهبری تحقیقات در شش کمیته مجزا بودند، اما حالا تحقیقات استیضاح به صورت متمرکز بر موضوع روابط اوکراین پیش می‌رود. آدام شیف، کسی که این پرونده را به‌عنوان رئیس کمیته اطلاعات پیش می‌برد، روز جمعه به سی‌ان‌ان گفت که چند هفته آتی بسیار شلوغ خواهد بود؛ به‌‌رغم برنامه‌ریزی پیشین کنگره آمریکا برای تعطیلات، انتظار می‌رود که صدور احضاریه‌ها و مصاحبه با شاهدان، به کامل‌ترین شکل و به سرعت انجام شود.

حیاتی‌ترین بخش تحقیقات به مصاحبه با افشاگری اختصاص دارد که برای افشای این اطلاعات متن شکایت را تنظیم کرده بود. دیگر بخش‌های مهم این تحقیقات مصاحبه با دیگر شاهدان از کاخ سفید و احتمالا رودی جولیانی، وکیل شخصی ترامپ خواهد بود، کسی که پیشگام فعالیت‌های ترامپ در اوکراین بود. از طرفی افشاگر خواسته است که نامش عنوان نشود و در نظر گرفتن فرایندهای امنیتی نیز خود زمان‌بر است.

نانسی پلوسی، سخنگوی مجلس آمریکا در ابتدا عنوان کرد که می‌خواهد کمیته‌های دموکرات کاوش‌های خود را به اتمام برسانند و قانع‌کننده‌ترین مدارک خود را به کمیته قضایی مجلس ارائه دهند. عموماً این کمیته تنظیم‌کننده اسناد استیضاح است.

کلیدی‌ترین رأی‌گیری مجلس

پس از تنظیم اسناد استیضاح وقت اخذ آرا در مجلس است که جزء کلیدی‌ترین رأی‌گیری‌های مجلس به‌شمار می‌رود. اول کمیته قضایی باید همه اسناد را پیش از آنکه به رأی عمومی گذاشته شود، تأیید کند. بر اساس آخرین نظرسنجی سی‌ان‌ان، عمده قانون‌گذاران دموکرات از تحقیقات استیضاح دفاع می‌کنند، اما الزاماً خواهان استیضاح ترامپ نیستند.

بر همین اساس تحلیلگران به دقت موضوعات را مدنظر دارند تا ببینند کدام نمایندگان از خط قرمز حزب خود عبور می‌کنند. دموکرات‌های آسیب‌پذیر که در استان‌های جمهوری‌خواه انتخاب شده‌اند، احتمال دارد به استیضاح نه بگویند. مشخص نیست که آیا جمهوری‌خواهی تمایل به پیوستن به دموکرات‌ها برای استیضاح داشته باشد یا خیر. 

فارغ از اینکه عمده نمایندگان مجلس دموکرات هستند، مرحله سخت‌تر رفتن پرونده استیضاح به مجلس سنا است.

کمیته قضایی باید همه اسناد استیضاح را پیش از آنکه به رأی عمومی گذاشته شود، تأیید کند. بر اساس آخرین نظرسنجی سی‌ان‌ان، عمده قانون‌گذاران دموکرات از تحقیقات استیضاح دفاع می‌کنند، اما الزاماً خواهان استیضاح ترامپ نیستند

سنا هوای ترامپ را دارد

استیضاح یک فرآیند شبه‌قانونی است. یعنی پس از تأیید اسناد استیضاح در مجلس نمایندگان، در واقع علیه ترامپ اعلام جرم شده است. پس از تأیید رسمی اتهامات، حالا زمان محاکمه است. جان رابرتز، رئیس‌ دادگستری، ریاست دادرسی را در سنا برعهده دارد که به صورت تلویزیونی پخش خواهد شد و همه 100 عضو سنا به عنوان هیأت منصفه در این دادگاه حضور خواهد داشت. برای گناهکار شناخته شدن ترامپ 67 رأی لازم است.

میت مک‌کانل، رهبر اکثریت سنا نقش کلیدی در تنظیم قوانین دادرسی دارد؛ اینکه چند روز این دادرسی زمان ببرد، چند شاهد احضار شوند و مسائل جزئی دیگر را او تعیین می‌کند. جمهوری‌خواهان کنترل سنا را در اختیار دارند و تنظیم قوانین را به‌صورتی که مناسب می‌بینند پیش می‌برند.

گروه‌های بیرونی و تبلیغاتی می‌توانند میلیون‌ها دلار برای تبلیغات در مورد دادگاه هزینه کنند. گروه‌های لیبرال می‌توانند جمهوری‌خواهان را تشویق به شکستن صفوف حمایت کنند، به‌طور مثال سناتورهای دچار شک را برای پیروزی در انتخابات سال آتی، برای خروج از حمایت ترامپ تحریک کنند.

انتظار می‌رود متحدان ترامپ سرمایه‌های خود را برای ضربه زدن به دموکرات‌ها به دلیل کشاندن کشور به استیضاح متمرکز کنند و از دیگر اهداف انتخاباتی خود منحرف شوند.

تاکنون هیچ رئیس‌جمهوری از سوی سنا در فرآیند استیضاح محکوم نشده است.

ترامپ در انتظار سرنوشت

در حالی که اخبار استیضاح این هفته داغ و داغ‌تر می‌شد، ترامپ توئیت‌های آتشین خود را علیه دموکرات‌ها روانه کرد و حتی شیف را متهم به جرم اقدام بدون داشتن شواهد کرد. او حتی اقدام به انتشار توئیت‌های نمایندگان جمهوری‌خواه در دفاع از خود و کلیپ‌هایی از شبکه فاکس‌نیوز کرد. او و متحدانش تحقیقات استیضاح را شکار ارواح بدون پایه و اساس خواندند.

پس از تأیید رسمی اتهامات، حالا زمان محاکمه است. جان رابرتز، رئیس‌ دادگستری، ریاست دادرسی را در سنا برعهده دارد که به صورت تلویزیونی پخش خواهد شد و همه 100 عضو سنا به عنوان هیأت منصفه در این دادگاه حضور خواهد داشت

این شیوه ترامپ می‌تواند جمهوری‌خواهان را متحد نگه دارد؛ اما از طرفی حرف‌هایش می‌تواند علیه خودش به‌کار گرفته شود. همین حالا دموکرات‌ها او را به اختلال در روند تحقیقات و نیز ارعاب شاهدان متهم کرده‌اند، اقدامی که به واسطه انتقاد از مقامات کاخ سفیدی که به افشاگر اصلی کمک ‌کرده‌اند و تهدید آن‌ها به جزای مرگ صورت گرفته است.

تأثیر بر انتخابات 2020

با توجه به تمرکز بر استیضاح، کارزارهای انتخاباتی اولیه دموکرات‌ها عملا به تعلیق درمی‌آید؛ اما این تعلیق موقتی است و کارزار ایالت آیووا در ماه فوریه به هر ترتیب کلید می‌خورد. هرچند که ماجرای اوکراین مربوط به سوء‌رفتار ترامپ است، اما ترامپ قصد داشت با این رفتار اوکراین را مجاب به تحقیقاتی کند که کاندیدای پیشگام دموکرات‌ها را به زیر بکشد. هنوز زود است که قضاوت کنیم اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد ترامپ با این اقدام بایدن را به حاشیه رانده است.

ممکن است جمهوری‌خواهان تهدید را به فرصت تبدیل کنند و از دادگاه استیضاح به عنوان پایگاهی برای برجسته کردن اعمال اشتباه بایدن استفاده کنند. ترامپ و متحدانش پیش از این نیز در حال انتشار نظریه‌های توطئه‌ای در مورد بایدن و پسرش و اقداماتشان در اوکراین بودند.

مخالفان دموکرات بایدن در موقعیت سختی قرار گرفته‌اند. آن‌ها از اینکه ترامپ تلاش کرده اوکراین را مجاب به تحقیقات در مورد بایدن کند، خشمگین هستند؛ اما نمی‌خواهند خشم عمومی به‌جایی برسد که به نفع بایدن برای کاندیداتوری منجر شود. آن‌ها به مسیر خود برای کوبیدن بایدن در مسائل سیاسیش ادامه می‌دهند؛ اما از طرفی باید از دادن اعتبار به حملات دروغین ترامپ در مورد بایدن و گسترش دادن آن حملات خودداری کنند.