سفرنامه

همدان شگفت انگیز

از سرمای الوند تا محضر شیخ‌الرئیس

آرزو احمدزاده ، راهنمای طبیعت‌گردی

بعد از مدتها سفر به دشت‌ها و کوهپایه‌ها و آبشارگردی و شهرگردی، این هفته تصمیم گرفتیم بار چالشی سفر را بیشتر کنیم و یک کوهنوردی و لذت صعود قله را نیز چاشنی سفرمان کنیم. پس چهارشنبه عصر به سمت همدان حرکت کردیم و شب در دهکده گنجنامه که در 5 کیلومتری غرب شهر همدان و در کوهپایه کوه الوند واقع شده است چادر زدیم و شب سردی را به صبح رساندیم. 4 صبح یه فنجان چای داغ نوشیدیم و چادر را جمع کردیم و کوله‌ها را بستیم و آماده رفتن شدیم. هوا سرد بود و باد شدیدی می‌وزید. باد سرعت حرکت‌مان را کند کرده بود، شدت باد به گونه‌ای بود که از جا بلندمان می‌کرد، بنابراین گام‌های کوتاه برمی‌داشتیم و از پشت بند کوله‌پشتی‌های یکدیگر را گرفته بودیم. در فصل تابستان می‌توان از گنجنامه با دو ساعت کوهپیمایی به پناهگاه میدان میشان رسید اما اینبار فاصله دو ساعته، چهار ساعت به طول انجامید. از دور پناهگاه دیده شد و برق امیدی در چشمان یک یک همنوردان‌مان پدیدار شد. بالاخره به میدان میشان رسیدیم، کوله‌ها را زمین گذاشتیم و کنار بخاری کز کردیم. کم کم یخ‌مان باز شد و هر کسی سمت کوله‌اش رفت تا صبحانه را آماده کند. صبحانه را در کنار گرمای مطبوع بخاری پناهگاه خوردیم و هر از چند گاهی سری به بیرون پناهگاه می‌زدیم و منتظر بودیم از شدت باد کاسته شود، اما دریغ از کمی آرامش، هر چه می‌گذشت باد محکمتر به ورقه‌های آهنی مقابل پنجره‌های پناهگاه می‌کوبید و ما ناامیدتر می‌شدیم از صعود. بعد از مشورت و هم‌فکری بالاخره به این نتیجه رسیدیم که از خیر صعود بگذریم و به همدان‌گردی رضایت بدهیم.

کوله‌ها را بر دوش انداختیم و به سمت گنجنامه دوباره با گام‌های کوتاه و پشت سر هم و با فاصله‌های کم روانه شدیم. بالاخره همه در صحت و سلامت رسیدیم گنجنامه و کتیبه‌های گنجنامه اولین مکان مورد بازدیدمان بود. این دو کتیبه یا بهتر است بگویم سنگ‌نبشته مربوط به دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های الوند در انتهای دره عباس‌آباد حکاکی شده‌است. کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون به زبان‌های پارسی باستان (ستون سمت چپ)، عیلامی (ستون وسط) و بابلی نو (ستون سوم) نوشته شده‌اند. بعد از گنجنامه به سراغ آرامگاه پدر علم طب شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا رفتیم. آرامگاهی زیبا اما بدون زرق و برق و در عین حال ساده و بی‌آلایش مانند آنچه خود بوعلی سینا بوده ‌است. در سال ۱۳۳۰ انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به ساخت آرامگاهی جدید می‌گیرد و ساخت آرامگاه سه سال به طول می‌انجامد. طرح و نقشه بنای آرامگاه توسط به سبک معماری دوره و سده‌ای که بوعلی سینا در آن می‌زیسته و از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ‌دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شده ‌است، ۱۰ ستون ایوان نشانه 10 قرن پس از بوعلی است (با توجه به اینکه ساخت این آرامگاه به مناسبت گرامیداشت هزاره بوعلی بوده) و ۱۲ ستون برج نمادی از دوازده دانشی است که بوعلی در روزگار خود بر همه آنها چیره بوده است. پس از ادای احترام به شیخ‌الرئیس به سمت آرامگاه مشهورترین دوبیتی سرای ایرانی باباطاهر عریان رفتیم. دوبیتی سرایی که اشعارش  با لهجه ملایری یا با لهجه‌ای از زبان لری سروده شده‌اند. آرامگا باباطاهر روی تپه‌ای در میدانی به همین نام بنا شده ‌است، فضای آرامگاهش  ساکت است اما اشعارش در ذهن همهمه‌ای برپا می‌کنند: خوشا آنان که الله یارشان بی... بحمد و قل هو الله کارشان بی... خوشا آنان که دائم در نمازند... بهشت جاودان بازارشان بی. از همدان نمی‌شود دل کند، تاریخ، طبیعت، هنر و علم در رگ‌های این شهر جاریست.