حاشیه‌هایی بر تصاویر منتسب به مرتضی طلایی در کانادا؛
«حریم خصوصی» همه افراد با هم برابر است؟!
سعیده علیپور
در روزهای اخیر ویدئویی از مرتضی طلایی، مشهور به سردار طلایی، نایب‌‌رئیس دوره‌های پیشین شورای اسلامی شهر تهران و رئیس پلیس اسبق تهران بزرگ به کرات در فضای مجازی منتشر شد. در این فیلم، طلایی با لبخندی خجولانه در پل طبیعت تهران خطاب به دوربین آماتوری می‌گوید: «ما نوکری این مردم و این آب و خاک را با تمام عالم عوض نمی‌کنیم. آن جاهایی که شما فکر می‌کنید ما برای آن سر و دست می‌شکنیم، ارزانی شما باشد. ما جوانی و عمرمان را تقدیم مردم و نظام و انقلاب کردیم و به فضل الهی تا وقتی نفس داریم در همین راه و صراط باقی خواهیم ماند».
ظاهرا این گفتار، تکذیب تصاویر منتسب به او بود که طلایی را با تیشرت و شورت ورزشی در باشگاه مختلطی در کانادا نشان می‌داد. موضوعی که علی‌رغم تکذیب سردار سابق، هنوز محل بحث و جدل‌های بسیاری در شبکه‌های اجتماعی است. بسیاری می‌گویند او به صراحت عکس‌های منتسب به خود را تکذیب نکرده و توضیحاتش گنگ و بیشتر معطوف به متهم کردن دشمنان و معاندان و ... است.
هرچند او در مصاحبه‌ای دیگر حضورش را در کانادا تلویحا تایید کرد، اما جدای از درست و نادرستی این ادعاها و تکذیب‌ها در ماجرای اخیر، معمولا انتشار تصاویر افراد صاحب‌نام از جمله بازیگران و مسئولان و فرزندانشان و ... در جریان زندگی عادی، مخصوصا در سفرهای خارجی که پابندی چندانی هم به قوانین پوشش داخلی در آن رعایت نشده، همواره محل مناقشه بوده است. برخی این عمل را تجاوز به حریم خصوصی می‌دانند و گروه دیگری چنین اعتقادی ندارند؛ آن هم در خصوص افرادی که در دوره‌هایی از مسئولیت یا حضور هنری خود شعارها و تظاهرات‌شان با عمل‌شان همخوانی نداشته است.
در حالی که مدافعان سرسخت حریم خصوصی استثنایی برای این حریم برای افراد از گروه‌های اجتماعی مختلف قائل نیستند، مخاطبان در فضای مجازی منتظر ترازوی اخلاقی این مدافعان نمی‌مانند و کار خود را پیش می‌برند.
ماجرای طلایی چه بود؟
بر اساس گزارش سایت برترین‌ها، ماجرا از توئیت عبدالله عبدی، خبرنگار مستقل آغاز شد. عبدی در توییت خود نوشته بود: «براساس عکس‌‌ها و فیلم به دست رسیده مرتضی طلایی، نایب رئیس سابق شورای اسلامی شهر تهران و رئیس پلیس سابق تهران بزرگ که در سال 85 با درجه نظامی سردار سرتیپ دوم پاسدار بازنشسته شده بود، اکنون در کانادا اقامت دارد و به زندگی مشغول است».
بعدتر طلایی در حالی که در گفت‌و‌گویی تلویحا سفر کانادایش را تایید کرد، از انتشار‌دهندگان خبر به شدت انتقاد کرد که چرا در زندگی شخصی‌اش دخالت کرده‌اند.طلایی به سایت دیده‌بان ایران گفت: «مگر به مسئله شخصی افراد باید در فضای رسانهای پرداخته شود؟ چرا باید در فضای رسانه من بیایم بگویم که به فلان سفر رفتم یا نرفتم؟ اصلا من صد تا سفر رفتم باید پاسخگو باشم؟ من دارم زندگی خودم را می‌کنم؛ شما باید جواب بدهید که زندگی شخصی افراد به چه کسی مربوط است؟».او درباره پیام یکی از حامیانش به محض انتشار ویدیوی حضورش در کانادا اظهار کرد: «دیشب به محض انتشار این خبر یک جوانی به بنده پیام داد که آقای طلایی بنده فکر می‌کردم که تو دیگر با بقیه تفاوت داری اما فهمیدم که توام دیگر فلانی!».
رئیس پلیس سابق تهران بزرگ با ذکر این موضوع که هدف این افراد از بین بردن اعتماد جوانان به من است، گفت: «مسافرت من چرا باید برای افراد حاضر در فضای مجازی مهم باشد؛ سفر رفتن من چرا باید به موضوع رسانه تبدیل شود؟ متاسفانه هر بار یک نفر را مورد حمله قرار می‌دهند. امروز من فردا یک فرد دیگر! هدف بی‌اعتبار کردن افرادی است که میان مردم دارای اعتبار هستند؛ بالاخره مردم من را به عنوان یک چهره انقلابی می‌شناسند. به عنوان کسی می‌شناسند که در دوران مسئولیتش با مردم خوب رفتار می‌کرد».
«زندگی خصوصی شما به ما مربوط است»
در حالی که سردار، هیچ توضیح روشنی در خصوص راست یا دروغ بودن تصویر مذکور ارائه نداد و سراسر به متهم کردن کسانی پرداخت که به حریم خصوصی او تجاوز کرده و قصد بی‌اعتبار کردنش را دارند، کاربران در فضای مجازی به شدت به این سخنان واکنش نشان دادند.کاربری در این باره نوشت: «۲ اردیبهشت ۱۳۸۵ سردار طلایی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ فرمان آغاز گشت ارشاد در سطح تهران را صادر کرد.بهمن ۱۴۰۰ سردار طلایی در کانادا در حالی که در یک باشگاه مختلط روی تردمیل می‌دوید، گفت زندگی خصوصی من به کسی ارتباطی ندارد».
در حالی که مدافعان سرسخت حریم خصوصی استثنایی برای این حریم برای افراد از گروه‌های اجتماعی مختلف قائل نیستند، مخاطبان در فضای مجازی منتظر ترازوی اخلاقی این مدافعان نمی‌مانند و کار خود را پیش می‌برند
کاربر دیگری نوشت: «سردار مرتضی طلایی، رئیس پیشین پلیس تهران در کانادا: «زندگی شخصی من به کسی ربطی ندارد». این در حالی است که زندگی شخصی تک تک ما به شما ربط دارد».
دیگری چنین واکنش نشان داد: «کسی که خود از فرماندهان ارشد انتظامی کشور بوده و در شورای شهر پایتخت هم عضویت داشته است. به کانادا رفت و آمد دارد، در باشگاهی که زنان با لباس ورزشی حضور دارند ورزش می‌کند، بعد می‌گوید زندگی خصوصی افراد به چه کسی مربوط است؟ در مورد شما دقیقا به ما مربوط است، اولا یک مسئول ارشد از‌کشوری که خود ساخته است باید لذت ببرد، نه مانند برخی شعارشان برای ملت است تا بچه‌های مردم در اوج غرور جوانی توالت بشورند و نقش آبدارچی را برای برخی ایفا کنند و بچه‌های خودشان در کانادا و آمریکا راحت زندگی کنند. دوما وقتی شما مسئول بوده‌اید زندگی خصوصی بسیاری به شما مربوط بود.»
سلبریتی‌هایی که سوژه می‌شوند
اما این تنها مشکل طلایی نبود. پیشتر تصاویری از مرحوم آزاده نامداری و رامبد جوان و نگار جواهریان و شهاب حسینی هم که هر کدام به دلیل اظهاراتشان در خصوص آزادی‌های فردی مورد انتقاد کاربران فضای مجازی بودند، در بلاد غرب خبرساز شده بود.
انتشار تصاویری از شهاب حسینی بعد از زدن واکسن فایزر در آمریکا، انتشار عکسی از رامبد جوان و نگار جواهریان در کانادا برای تولد فرزندشان برای اخذ تابعیت کانادا و پیش از آن انتشار عکس‌هایی از مرحوم آزاده نامداری به همراه خانواده‌اش در سوئیس، بسیار مورد بحث قرار گرفت.
در حالی که سردار، هیچ توضیح روشنی در خصوص راست یا دروغ بودن تصاویر منتسب به خود ارائه نداد و به متهم کردن کسانی پرداخت که به حریم خصوصی او تجاوز کرده‌اند، کاربران در فضای مجازی خطاب به سردار طلایی نوشتند: «چون زندگی شخصی تک تک ما به شما ربط داشت؛ زندگی شخصی شما هم به ما مربوط است».
درحالی بسیاری از کاربران فضای مجازی به انتشار عکس و فیلم‌هایی از سلبریتی‌ها در خارج از کشور که حجاب از سربرداشته‌اند واکنش نشان داده و گفته‌اند که عکس گرفتن از این افراد نقض حریم خصوصی است که بعضی دیگر در مقابل معتقدند تقصیر بر گردن خود این سلبریتی‌هاست که در دوره‌هایی برای کسب در آمد بیشتر نسخه‌های سرسختانه‌ای برای مردم پیچیده‌اند.در این باره کامبیز نوروزی حقوقدان پیشتر در خصوص سلبریتی‌ها به خبرآنلاین گفته بود: «سلبریتی یا غیرسلبریتی ندارد، کسی اجازه مداخله در فضای خصوصی دیگران را ندارد. در فضای عمومی داخل کشور چهره سلبریتی‌ها جز حریم خصوصی نیست، چون اکثریت افراد جامعه او را می‌شناسند و به او واکنش دارند. الان اگر آقای علی دایی در هر یک از خیابان‌های تهران راه برود، از هر ۱۰ نفر ۷ نفر او را می‌شناسند و به او واکنش نشان می‌دهند. اما اگر او در خیابان‌های پاریس راه برود شاید از هر ۱۰ هزار نفر ۱ نفر او را بشناسد. در داخل کشور بین سلبریتی و فضای عمومی یک رابطه مستقیم وجود دارد و آن چهره واکنش ایجاد می‌کند اما در خارج از کشور هیچ رابطه‌ای بین یک چهره سلبریتی ایرانی و فضای عمومی خارج از ایران وجود ندارد. به همین دلیل او در فضای خارج از کشور سلبریتی نیست و در نتیجه باید موارد حریم خصوصی درباره او رعایت شود».
با این حال همیشه هم این طور نیست. افراد مشهور به دلیل شهرت، از مزیت‌های زیادی در زندگی برخوردارند و هم‌زمان نیز با محدودیت‌هایی روبه رو می‌شوند. یکی از این محدودیت‌ها نسبت به افراد عادی، حریم خصوصی کوچکتر است. در نتیجه بسیاری معتقدند انتشار عمومی و پخش رسانهای عکس آدم‌های مشهور در خیابان و مغازه و دیگر مکان‌های عمومی خلاف اخلاق یا نقض قانون نیست.
اما این موضوع در خصوص ماجرای سردار طلایی از محدوده سلبریتی‌ها اندکی خارج می‌شود. افراد صاحب منسب در تمام دنیا زیر ذره‌بین هستند و حتی اموال و دارایی‌ها و موارد اخلاقی آنها دائما از سوی رسانه‌ها رصد می‌شود.
براساس آیین‌نامه‌های روزنامه‌نگاری در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، در موضوعات مربوط به فساد مالی یا سوءاستفاده اخلاقی، مالی یا اداری یا موضوع مربوط به منافع عمومی یک مقام حکومتی یا مشهور، می‌توان به میزان محدود و در چارچوب‌های معین، حریم خصوصی را نقض کرد. تصمیم‌گیرنده نهایی درباره این موضوعات، دادگاه‌ها هستند. هر چند در این خصوص در کشور ما قانون روشنی وجود ندارد و بیشتر بنا بر لاپوشانی است تا شفاف‌سازی؛ اما به نظر می‌رسد این سوال در اغلب موارد، نه از سوی رسانه‌های آزاد که از سوی کاربران در فضای مجازی همواره مطرح است.
دیدگاه تان را بنویسید