سعیده علیپور

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت، شمار فوتی‌های ناشی از کرونا دوباره سه رقمی شد. دیروز سخنگوی این وزارتخانه در حالی از مرگ 108 نفر دیگر بر اثر ابتلا به این بیماری خبر داد که در هفته‌های اخیر کارشنان بی‌وقفه درخصوص گونه جدید ویروس کرونا با قدرت سرایت و کشندگی بالاتر هشدار داده‌ و شرایط سختی را برای روزهای پیش‌رو پیش‌بینی کرده‌اند. این در حالی است که مسئولان همچون یک سال قبل همچنان به خانه‌نشینی و دوری از جمع توصیه اکید دارند. توصیه‌ای که متخصصان آن را نه راه‌حل مشکل که تنها راهی برای به تاخیر انداختن آن می‌دانند.

کارشناسان حوزه بهداشت می‌گویند تنها راه مقابله با همه‌گیری این ویروس، واکسیناسیون عمومی است. اتفاقی که در بسیاری از کشورهای دنیا با سرعت پیگیری می‌شود، اما در ایران سرعت واردات و واکسیناسیون چنان پایین است، که این سوال در ذهن بسیاری مطرح است که «بالاخره کی نوبت ما می‌رسد؟».

آغاز واکسیناسیون با اولویت‌بندی در ایران

سه‌شنبه، 21 بهمن، چند ماه پس از شروع واکسیناسیون کرونا در برخی کشورهای دنیا، برنامه واکسیناسیون سراسری کرونا در ایران با استفاده از واکسن اسپوتنیک‌وی روسیه شروع شد.

این در حالی بود که حدود یک ماه پیش از آن، وزارت بهداشت سند ملی واکسیناسیون کشور را تصویب کرد. سندی که اگرچه منتشر نشد، اما کلیات آن توسط مسئولان وزارت بهداشت اعلام شده است؛ بر اساس این سند کادرهای بهداشتی در نوبت اول، گروه‌های پرخطر در نوبت دوم، برخی از مشاغل، مثل راننده وسایل نقلیه عمومی در نوبت سوم و سایر شهروندان در نوبت عمومی و آخر این طرح قرار دارند. در این میان هر چند برخی از مشاغل و اصناف و نهادها هم سعی دارند با نامه‌نگاری با وزارت بهداشت، جدای از این سند، خود را در اولویت تزریق واکسن کووید ۱۹ قرار دهند، اما به نظر می‌رسد آنچه به نفع اکثریت جامعه، بدون توجه به اولویت‌هاست، گسترش واکسیناسیون و شکستن زنجیره انتقال ویروس و در نتیجه کاهش بیماری و مرگ و میر در کشور است. آن چیزی که با تهیه هر چه بیشتر واکسن چه تولید داخل یا واردات آن میسر می‌شود.

سرعت نابرابر واکسیناسیون در ایران و سایر کشورها

در حالی که دو ماه پیش مسئولان بهداشتی از عدم توزیع به موقع واکسن آنفلوآنزای فصلی در داروخانه‌های کشور ابراز تاسف کردند و قول دادند که این اتفاق در خصوص واکسن کرونا رخ ندهد و واکسیناسیون همزمان با سایر کشورهای دنیا در ایران هم آغاز شود، اما به نظر می‌رسد این اتفاق برای بار دیگر هم رخ داده و واکسیناسیون ایران با سرعت کمی در حال حرکت است. این در حالی است که گفته می‌شود گروه جدید ویروس کرونا موسوم به کرونای انگلیسی قدرت تهاجمی فوق‌العاده‌ای در سرایت دارد و می‌تواند در زمان کوتاه‌تری افراد بیشتری را آلوده کند. در این میان خود کشور انگلیس به نظر می‌رسد چنان درگیر ویروس جهش یافته خود نیست و می‌رود که محدودیت‌های کرونایی‌اش را در روزهای پایانی زمستان کم کند. دولت بریتانیا روز یکشنبه ۱۰ اسفندماه اعلام کرد تاکنون بیش از 20 میلیون نفر از جمعیت این کشور دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.

علاوه‌ بر این، حدود ۸۰۰ هزار نفر نیز موفق به دریافت دوز دوم واکسن کرونا شده‌اند. تنها طی هفته گذشته، از هر سه بریتانیایی دست‌کم یک نفر دوز اول واکسن را دریافت کرده است و این حجم ترزیق در کاهش سرعت انتشار ویروس نیز تاثیر قابل توجهی گذاشته است. همچنین پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که ایالات متحده آمریکا تا پایان سه ماهه نخست سال ۲۰۲۱ با تزریق واکسن کرونا 100 میلیون نفر را در برابر ویروس کووید ۱۹ ایمن می‌کند.

این در حالی است که کمی نزدیکتر یعنی در ترکیه فاز اول واکسیناسیون، با واکسینه شدن حدود ۸میلیون نفر به پایان رسیده و این در حالی است ایران هنوز ۱۰۰هزار نفر را هم واکسن نزده‌ است.

 همچنین دیروز وزارت بهداشت و پیشگیری امارات اعلام کرد که بیش از 6 میلیون دوز واکسن کرونا به مردم این کشور تزریق شده است چیزی که به گفته حسین دهباشی، فعال مدنی، 200 برابر میزان واکسیناسیون در ایران است.

در حالی که واردات واکسن از کشورهای غربی ممنوع شده است، برخی از کارشناسان می‌گویند، مسئولان ایرانی حتی واکسن چینی و روس را هم به اندازه کافی نمی‌خرند چون می‌خواهند به دنیا ثابت کنند «واکسن داخلی»می‌سازیم!

افزایش مرگ و میر‌ها در کرونای جهش یافته

این روزها خبرهای بد یکی پس از دیگری شهروندان را متاثر می‌کند، از مرگ دو فوتبالیست جوان گرفته تا، دو پرستار جوان و باردار. در روزهای اخیر هم خبر فوت علی اکرمی، روزنامه‌نگار جوان در اثر ابتلا به ویروس کرونای جهش‌یافته این ترس را در بسیاری از مردم تشدید کرده است که کشندگی ویروس تنها مختص افراد کهنسال یا بیماران زمینه‌ای نیست و همه در معرض خطر قرار دارند و همین امر مطالبه سرعت بخشیدن به واکسیناسیون عمومی را افزایش داده است. حتی در مطلبی از فردی که به عنوان پزشک علی اکرمی در فضای مجازی دست به دست می‌شود؛ به شدت قدرت تخریب این گونه جهش یافته و ناتوانی کادر درمان برای مقابله با آن تاکید شده و تامین فوری واکسن را تنها چاره قطع چرخه مرگ در کشور می‌داند.

هر چند که برخی سرعت واکسیناسیون و واردات واکسن و به تولید رسیدن نمونه داخلی را چنان کند می‌دانند که امید چندانی به بهبود این شرایط در ماه‌های آتی ندارند. هادی یزدانی، پزشک در این باره می‌گوید: «‌در موج قبلی ‎کرونا وقتی تمام کشور وضعیت قرمز داشت، استان‌های شمالی وضعیت عادی داشتند؛ برخلاف روزهای اوّلیه‌ی شروع همه‌گیری که این استان‌ها خط اول درگیری بودند. همین شد که برخی همچون دکتر ‎ملک زاده مدعی شدند که در این استان‌ها ‎ایمنی گله‌ای اتفاق افتاده؛ ادعایی بزرگ و جنجالی. ‌حالا با شروع موج جدید ‎کووید۱۹ دوباره این استان‌ها و خوزستان در وضعیت هشدار قرار گرفته‌اند».

او ادامه می‌دهد: «همین نکته کفایت می‌کند برای اینکه بدانیم اگر با سرعت و شدت بالا ‎واکسیناسیون کرونا را شروع نکرده و به پایان نرسانیم تا مدت زمان نامعلومی درگیر چرخه‌های رفت و برگشتی بیماری خواهیم بود‌. این ماجرا چه ناشی از ‎ابتلای مجدد باشد چه ‎ویروس جهش‌یافته ثابت می‌کند که حتی اگر بخواهیم با همان تئوری ‎ایمنی گله‌ای از شر ‎کووید۱۹ خلاص شویم، چاره در این است که طی مدت چند ماه مجموع مبتلایان و افرادی که واکسن زده‌اند به ۷۰درصد جامعه برسد. این در حالی است که تعلل ما را تا ابد اسیر ‎کرونا می‌کند».

در ترکیه فاز اول واکسیناسیون، با واکسینه شدن حدود ۸میلیون نفر به پایان رسیده است، اما در ایران هنوز ۱۰۰هزار نفر هم واکسن نزده‌‌اند و خطر شیوع همچنان بالاست

اما در این میان در حالی که واردات واکسن از کشورهای غربی ممنوع شده است، برخی کارشناسان می‌گویند، مسئولان ایرانی حتی واکسن چینی و روس را هم به اندازه کافی نمی‌خرند چون می‌خواهند به دنیا ثابت کنند «واکسن داخلی»می‌سازیم!

 تزریق ماهانه ۲۰ میلیون واکسن کرونا در کشور از تیر ماه

اما دیروز سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به ورود ۱۰۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک روسی در هفته گذشته به کشور، گفت: «خوشبختانه ساعت ۴ صبح روز ۱۰ اسفند نیز ۲۵۰ هزار دوز واکسن ساینوفارم چین وارد کشور شد که به زودی برای سایر گروه‌ها، تزریق را شروع می‌کنیم. اوایل هفته آینده، حدود ۲۰۰ هزار دوز دیگر از واکسن اسپوتنیک وی روسی وارد کشور می‌شود».

علیرضا رئیسی تاکید کرد: «پیش بینی ما این است که تا هفته پایان اسفند حدود ۹۰۰ هزار دوز واکسن از سبد کوواکس به دست مان برسد و به تدریج واکسن‌های کوواکس به فاصله هر ۱۰ روز یکبار تا ۴.۲ میلیون دوز تا اردیبهشت ماه به کشور وارد شود. از هندوستان و شرکت بهارات حدود ۲۰۰ هزار دوز واکسن می‌رسد بنابراین مجموعه‌ای متنوع از واکسن کووید۱۹ در اختیار داریم و در فاز سه، گروه‌هایی مانند مطب‌های پزشکان، متخصصین عفونی، داخلی، اطفال، دندانپزشکان، پزشکان عمومی، سالمندان بالای ۸۰، ۷۵ و به ترتیب ۵ سال کمتر تا ۶۵ سال و گروه ۱۶ تا ۶۴ سال دارای بیماری‌های زمینه‌ای را واکسینه می‌کنیم». وی یادآور شد: «اولین واکسن ایرانی که به دست ما خواهد رسید، واکسن پاستور است که در هفته آخر اسفند، واکسیناسیون حدود ۵۰ هزار نفر را شروع می‌کنیم و از فروردین و اردیبهشت ماه، تقریبا حدود دو میلیون دوز واکسن از پاستور هر ماه به دست ما خواهد رسید. در اواخر اردیبهشت ماه، اگر مراحل واکسن کووبرکت ایران پیش برود که تا الان هم خوب پیش رفته، از اواخر اردیبهشت ماه با تولید نیمه صنعتی، حدود یک و نیم میلیون دوز به دست ما خواهد رسید اما از تیرماه، ماهانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون دوز، واکسن به دست ما می‌رسد. پیش بینی ما این است که از تیرماه به بعد، ماهانه ۲۰ میلیون دوز واکسن تزریق کنیم و تا آذرماه، کل جمعیت مورد نظر که حدود ۵۰ تا ۵۶ میلیون نفر است و به ۱۲۰ میلیون دوز واکسن نیاز دارند را واکسینه کنیم».

اما جدای از این ادعاها باید دید در عمل آنچه که از آن به عنوان واکسیناسیون عمومی یاد می‌شود کی اتفاق می‌افتد و ماشین کشتار کرونا بالاخره کی متوقف می‌شود؟