مخالفت برخی ایرانی‌ها با خرید واکسن روسی کرونا؛
«اسپوتنیک‌وی» قابل اعتماد و تأیید شده نیست
سعیده علیپور
مرگ مهرداد میناوند، فوتبالیست سابق تیم ملی کشور و باشگاه پرسپولس در روزهای اخیر بر اثر ابتلا به کرونا در حالی بسیاری را متاثر کرد که برخی برای چندمین بار در هفته‌های اخیر این سوال را در شبکه‌های مجازی و رسانه‌ها تکرار کردند که تا کی باید در غیاب واردات واکسن کرونا، شاهد مرگ هموطنانمان باشیم؟
خیلی زود اما این پرسش از سوی سخنگوی سازمان غذا و داروی کشور پاسخ داده شد. پاسخی که البته وجه دیگری از اعتراضات را در پی داشت. آنچه کیانوش جهانپور گفت این بود که «مجوز مصرف اضطراری واکسن اسپوتنیک‌وی، محصول شرکت گامالیا کشور روسیه، به شکل محلول فریزشده و ویال‌های تک دوز/پنج دوز در ایران صادر شد». محصولی که تنها از سوی خود کشور روسیه و چند کشور دیگر تایید شده و تایید سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی اتحادیه اروپا را هم ندارد؛ همان نکته که صدای بسیاری از صاحبنظران را درآورد.
در همین باره روزنامه جهان صنعت، در مطلبی به نقل از مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا نوشت: «به عنوان عضوی از کادر درمان حاضر به تزریق این واکسن نیستم، چون هیچ اطلاعاتی از آن منتشر نشده است».
پیچ و خم خرید واکسن در ایران
کمی مانده به شروع سال نو میلادی، یعنی اواخر آذرماه، نخستین تصاویر شروع واکسیناسیون عمومی در برخی کشورهای توسعه‌یافته دنیا منتشر شد. این تصاویر همزمان بود با انتشار اخباری از خریداری همین واکسن‌ها از سوی برخی دیگر از کشورها که البته شماری از آنها نیز در همسایگی ما هستند. اما در این لیست نام ایران به چشم نمی‌خورد.
با اینکه مسئولان در ایران، پیشتر از این بارها اعلام کرده بودند در صورت امکان دسترسی به واکسن معتبر جهانی به‌سرعت در خصوص خرید آن اقدام می‌کنند و این واکسن همزمان در ایران نیز با توجه به اولویت‌بندی در گروه‌های پرخطر تزریق خواهد شد، اما همانطور که قابل پیش‌بینی بود، با وجود گذشت یک ماه و نیم از شروع واکسیناسبون عمومی در بیشتر کشورهای دنیا، حتی نخستین محموله‌هایی که خیرین ایرانی خارج از کشور برای ایرانیان داخل‌نشین خریداری کرده بودند، براساس گفته‌های رئیس جمعیت هلال احمر ایران برگشت خورد.
هرچند پیشتر دلیل ایران برای خرید واکسن‌های حاضر و آماده مورد تایید سازمان بهداشت جهانی؛ شرایط نگهداری و مشکلات تحریم در جابه‌جایی پول عنوان می‌شد؛ اما خیلی زود با دستور رهبری مبنی بر ممنوعیت واردات دارو از دو کشور آمریکا و انگلیس، هر نوع تلاشی در این زمینه متوقف شد. مقامات دولتی گزینه‌های خرید واکسن را هم تغییر دادند به طوری که از هفته‌های قبل خبرهایی در خصوص خرید واکسن از دو کشور چین و روسیه در خبرها دیده می‌شد.
روز سه‌شنبه، هفتم بهمن، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشور، هم در جریان سفر به مسکو از ثبت واکسن روسی «اسپوتنیک وی» در کشور خبر داد و ابراز امیدواری کرد که به زودی بتوانیم هم این واکسن را خریداری کنیم و هم از طریق موسسات مربوطه ایران و روسیه، تولید مشترک آن را داشته باشیم. امیدی که خیلی زود یعنی دو روز بعد محقق شد.
هر چند که هنوز اعلام نشده است تزریق این واکسن‌ها در کشور از چه زمانی آغاز می‌شود با این حال رئیس دفتر رئیس‌جمهور گفت: «مقدمات قرارداد خرید واکسن روسی هم فراهم شده است و امیدواریم امروز و فردا این قرارداد امضا شود و اولین محموله آن قبل از ۲۲ بهمن به تهران برسد».
چند و چون واکسن روسی
واکسن «اسپوتنیک وی» روسیه به عنوان نخستین واکسن کرونا، در جهان بود که چند هفته زودتر از واکسن‌های آمریکایی مدرنا و فایزر در اوایل آذر ماه امسال رونمایی شد. با این حال این واکسن به این دلیل که پیش از تکمیل آزمایش گسترده انسانی به ثبت رسید، هدف انتقادهای گسترده داخلی و خارجی بود. هر چند شماری از کشورها از جمله آرژانتین و مجارستان، بولیوی و حال ایران شروع به استفاده از آن کرده‌اند.
تولیدکنندگان این واکسن اثربخشی آن را بیش از ۹۰ درصد اعلام کرده‌اند، اما منتقدان، معتقدند این واکسن ابزاری برای گسترش نفوذ ژئوپلتیک روسیه است و چندان نمی‌توان به این میزان اثربخشی اعلام شده اطمینان کرد.
اعتراض کاربران ایرانی
چندی پیش کاربران ایرانی در شبکه‌های مجازی هشتگ واکسن بخرید را در توییتر فارسی در عرض چند ساعت به ترند یک دنیا تبدیل کردند. آنها در قالب این هشتگ از مسئولان ایرانی به بیان‌ها و شیوه‌های مختلف درخواست کردند که همزمان با سایر مردم دنیا با خرید واکسن‌های معتبر جهانی در راه مقابله اصولی با کرونا قدم بردارند.
مسئولان البته به این مهم بی‌توجه نبودند، هرچند برخی معتقدند نگاه سیاسی به مقوله واکسن سبب شد، که درخواست‌های مردم و اقدامات مسئولان چندان همسوی هم قرار نگیرد. به طوری که برخی معتقدند خرید واکسنی که کیفیت و تاثیرگذاری آن مشخص نیست و معلوم نیست چه عوارضی را برای فرد دارد، روش مقابله اصولی با کرونا محسوب نمی‌شود.
گرچه کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو از ادامه روند بررسی واکسن‌های دیگر از مبادی هند و چین خبر داد و پیشتر از پروژه تولید مشترک واکسن کرونا با کوبا هم گفت و حتی خبرهایی هم از واکسن کرونای ایرانی شرکت شفافارمد هم اعلام شد؛ اما همه اینها هنوز بخش عمده‌ای از نگرانی‌های جامعه ایرانی را برای دسترسی به واکسن مطمئن کرونا برطرف نکرده است.
دیروز بهرام پارسایی، نماینده پیشین مجلس که دندان‌پزشک است در یک رشته توییت با انتقاد از خرید واکسن تایید نشده روسی اعلام کرد که به عنوان عضو جامعه پزشکی و یک ایرانی از چنین واکسنی استفاده نخواهد کرد.
او که برای نمایندگی این دور مجلس ردصلاحیت شد، در توییترش نوشت: «اگر با این همه بی‌تدبیری مسئولان، زنده ماندیم و روزگار ویروس کرونا را پشت سر گذاشتیم، یادمان باشد وقتی مردم این سرزمین که در جنگ و تحریم و انواع مشکلات، جان و مالشان را فدا می‌کنند، واکسن مورد تایید مراجع علمی جهان را می‌خواستند تا زنده بمانند، وزیر خارجه کشور که باید مدافع منافع ملی باشد، از روسیه واکسن تایید نشده می‌خرید، وزیر بهداشت به جای سلامت به دنبال سیاست و مجلس به جای ادای وظیفه نمایندگی و منافع و جان مردم دنبال انتخابات ۱۴۰۰ بود».
در ابراز مخالفت دیگری با خرید واکسن روسی، یاشار سلطانی فعال اجتماعی در توییتر خود این طور نوشت: «اگر در واکسن فایزر تردید می‌کنید، واکسن روسی سراسر ابهام است. ایرانیان موش آزمایشگاهی کرملین نیستند».
روز سه‌شنبه، هفتم بهمن، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، در جریان سفر به مسکو از ثبت واکسن روسی «اسپوتنیک وی» در کشور خبر داد و ابراز امیدواری کرد که به زودی بتوانیم این واکسن را خریداری کنیم؛ امیدی که خیلی زود محقق شد
مقایسه سه واکسن کرونا
برخی صاحبنظران معتقدند سال 2021 در مبارزه با ویروس کووید ۱۹ ورق به نفع بشریت برمی‌گردد و بیش از 250 شرکت داروسازی در دنیا اقدامات جدی برای ساخت واکسن کرونا انجام داده‌اند که در این میان سه شرکت داروسازی بزرگ به موفقیت‌هایی دست پیدا کرده‌اند.
تولید سه واکسن مختلف کرونا توسط سه شرکت دارویی بیونتک- فایزر، مدرنا و آسترازنکا در اروپا و آمریکا خبر امیدوارکننده‌ای برای جهانیان بود. شرکت داروسازی بیونتک- فایزر یکی از مشهورترین شرکت‌های تولیدکننده واکسن کرونا در جهان است که بیشترین توان تولید این دارو را دارد. گفته می‌شود میزان موثر بودن این واکسن آمریکایی-آلمانی ۹۰ درصد و بهای هر واکسن ۲۰ دلار است و دوز مضاعف آن ضروری است. این واکسن باید در دمای منهای ۷۰ درجه انبار و منتقل شود. در دمای یخچال معمولی تنها پنج روز دوام می‌آورد. واکسن شرکت بیونتک- فایزر قابل تزریق برای هر سنی است و برای بالای ۶۵ ساله‌ها تا ۹۴ درصد موثر است. مسئولان این شرکت اعلام کردند که این واکسن حتی در برابر نوع سخت کرونا هم موثر خواهد بود.
خبر تولید واکسنی دیگر علیه ویروس کووید ۱۹ توسط شرکت آمریکایی مدرنا روز ۱۶ نوامبر منتشر شد. گفته شده میزان تاثیرگذاری آن ۹۴،۵ درصد است و عوارض جانبی محسوسی ندارد. قیمت هر واکسن ۲۵ دلار است و دو واکسن برای ایجاد مصونیت لازم است.
واکسن مدرنا را می‌توان در دمای معمولی یخچال تا ۳۰ روز نگهداشت و تا دو ماه در دمای منهای ۲۰ درجه سانتیگراد انبار کرد. میزان تاثیر آن بر موارد سخت بیماری نیز مثبت بوده و برای هر سنی قابل استفاده است.
اواخر آذرماه، نخستین تصاویر شروع واکسیناسیون عمومی در برخی کشورهای توسعه‌یافته دنیا منتشر شد. این تصاویر همزمان بود با انتشار اخباری از خریداری همین واکسن‌ها از سوی برخی دیگر از کشورها؛ اما در این لیست نام ایران به چشم نمی‌خورد
روز ۲۳ نوامبر هم داروسازی بریتانیایی - سوئدی آسترازنکا از تولید واکسن کرونا خبر داد. میزان تاثیرگذاری واکسن این شرکت بین ۶۲ تا ۹۰ درصد و بسته به دوز تزریق آن است. این واکسن تا به حال عوارض جانبی محسوسی روی آزمایش‌شوندگان نداشته و بهای آن در اروپا حدود ۲.۵ یورو است.
با این حال این سه شرکت هر چند معتبر، تنها شرکت‌های تولیدکننده واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی نیستند. حتی برخی از کشورها مثل امارات متحده عربی و ترکیه با خرید واکسن از چندین کشور از جمله آمریکا، انگلیس و حتی چین و هند علاوه بر سرعت بخشیدن به واکسیناسیون عمومی، همه تخم‌مرغ‌های خود را در حوزه بهداشت در یک سبد قرار ندادند، اما این نکته را هم از یاد نبردند که داشتن تاییدیه از سوی سازمان بهداشت جهانی موضوع مهمی است که سبب ایجاد اعتماد عمومی از سوی مردم آن کشورها می‌شود. موضوعی که مسئولان در ایران از آن غافل بوده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید