واکنش‌ها به حادثه تروریستی حرم شاهچراغ با سه محور ادامه دارد؛
محکومیت، بهره برداری سیاسی و تشکیک عاملیت داعش
شامگاه چهارشنبه یک تروریست حدودا 30 ساله که او را حامد بدخشان نامیدند، وارد حرم شاهچراغ شیراز شد؛ در صحن چرخید، زائران، خادمین و هر کودک و سالمندی که مقابل خود دید را به گلوله بست و در نهایت با ورود نیروهای واکنش سریع از پا درآمد. این عملیات انفرادی و ددمنشانه بیش از 30 مجروح و 15 شهید به جا گذاشت و آخرین خبرها از مرگ تروریست مهاجم به رغم چندین عمل جراحی روی او در بیمارستان حکایت دارد.
این حادثه تروریستی و خشونت عریان که از دست دادن و مجروح شدن تعدادی از هموطنان را در پی داشت؛ غمی بود بر غم‌های این روزهای مردم و حادثه‌ای دیگر در این روزهای ملتهب که دولت و مقامات امنیتی و انتظامی را به چالش کشید و ایران را سوگوارتر از قبل کرد.
ساعتی بعد سیل واکنش‌ها به صورت گسترده به این حادثه غمبار شروع شد و انتشار خبری مبنی بر اینکه «داعش مسئولیت حمله به حرم شاهچراغ (ع) را بر عهده گرفت»؛ منابع خبری را به تحلیل و طرح گمانه‌زنی در این خصوص واداشت. اظهارنظرها و واکنش‌ها در محکومیت این اقدام تروریستی از مسئولان کشور آغاز شد و تا سیاستمداران و سازمان‌ها و نهادها و ... تسری یافت.
مقامات دیگر کشورها نیز این حادثه را محکوم و نسبت به آن ابراز انزجار کردند؛ از طالبان،تاجیکستان، ارمنستان، پاکستان، عراق، تا اتحادیه اروپا و امارات و ... از محکومیت دبیر کل سازمان ملل تا ابراز همدردی سلطان عمان با مردم ایران و اعلام آمادگی روسیه برای همکاری با ایران در مبارزه با تروریسم و پیام تسلیت ولادیمیر پوتین به ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور.
تلاش برای ربط دادن حادثه تروریستی و اعتراضات
واکنش بسیاری از مسئولان اما ارتباط برقرار کردن میان این حادثه تروریستی و اعتراضات 40 روز گذشته بود. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در پیامی به‌مناسبت حادثه تروریستی حرم شاهچراغ اظهار داشت: «این فاجعه دلخراش اتمام حجتی است با همه کسانی که در هفته‌های گذشته با ایجاد نا آرامی، زمینه را برای توطئه‌های دشمن فراهم کردند.»
حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان نیز در این مورد نوشت:«این آشوبگرانی که ما امروزه با آنها رو به‌رو بودیم کدام یک از خصوصیات و درنده خویی‌های داعشی‌ها را ندارند؟ تفاوت‌هایی هم آشوبگران با داعش دارند؛ تروریست‌های داعش برای حفظ ظاهر هم که شده قرآن آتش نمی‌زنند و چادر از سر زنان محجبه نمی‌کشند ولی آشوبگران اخیر این دو صفت رذیله را به صفات رذیله داعش اضافه کردند. بین کارفرمایان آشوبگران و کارفرمایان داعش نوعی هماهنگی و همکاری است. اطلاعیه‌ای که بلافاصله داعش منتشر کرده برای رد گم کردن و سفید کردن ماجرا برای آشوبگران بود.»
اما حسین علایی، رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با جماران در پاسخ به اینکه «نظر شما در مورد پیوند دادن این واقعه تروریستی با اعتراضات اخیر چیست؟»،
از منظری دیگر به موضوع نگاه کرد و چنین گفت: «معمولاً افراد و گروه های آدم کش، منتظر بهره گیری از فرصت‌های مناسب برای انجام جنایاتشان هستند. شاید آنها تصور کرده اند که اعتراضات اخیر موجب کاهش ضریب امنیتی در کشور شده است و شرایط مطلوبی برای راه اندازی یک جنگ داخلی فراهم آمده است تا هم فشار بر معترضین افزایش یابد و هم مردم با یکدیگر درگیر شوند و هم احساس نا امنی در همه اقشار مختلف مردم بالا رود.»
در همین راستا، حزب اعتمادملی در بیانیه‌ای که جمعه ۶ آبان منتشر کرد، ضمن اعلام همدردی با مردم شیراز و خانواده‌های کشته‌شدگان حمله تروریستی حرم مطهر شاهچراغ نسبت به اظهارنظرها و تلاش برای بهره‌برداری و سوءاستفاده از این حادثه هشدار داد.
در بیانیه این حزب آمده است: «لازم است که مقامات مسئول و ارگان‌های امنیتی و قضایی با بررسی دقیق ابعاد حادثه تروریستی شیراز، علاوه بر شناسایی عاملان و برخورد قاطع با این خشونت‌ورزان، راه را بر تکرار این حوادث بسته و البته پاسخی اقناعی به برخی از نگرانی‌ها و سوالات افکار عمومی بدهند. همچنین به برخی از مقامات سیاسی و نظامی دوستانه تذکر می‌دهیم که سوءاستفاده و بهره‌برداری سیاسی و بیان علت‌های غیرواقعی از چنین حوادثی نه منجر به حل مسائل اجتماعی و چالش‌های امروز کشور و نه موجب کاهش آلام مردم مصیبت‌دیده می‌شود.»
سایت عصرایران نیز در مطلبی درمورد این حادثه نوشت: «استفاده سیاسی و تفسیرهای جناحی از حادثه تروریستی شاهچراغ، اقدامی ننگین و مصداق بارز «کاسبی با خون به ناحق ریخته شده شهدای شاهچراغ» است. از «کار خودشونه» تا «نتیجه اعتراضاته» آن هم در شرایطی که هنوز شهدا حتی کفن هم نشده‌اند، چیزی جز نمک پاشیدن بر این زخم نیست.آن تروریست، در لحظه‌ای که به سمت مردم حاضر در حرم شلیک می کرد، برایش فرقی نداشت که قربانی پیش رویش، چه گرایش سیاسی دارد؟ معترض است؟ دانشجوست؟ بسیجی است؟ اصولگراست؟ اصلاح طلب است؟ یا حتی برانداز؟ او به «مردم ایران» شلیک می‌کرد؛ فهم این نکته، چندان سخت نیست».
بیانیه داعش درباره حمله به شاهچراغ جعلی است؟
واکنش دیگری که در پی این حمله تروریستی شکل گرفت، تشکیک درارتباط با عاملیت گروه تروریستی داعش در این حادثه بود.
ایسنا در این خصوص نوشت: «تا زمانی که دلیلی برای رد ادعای داعش در به عهده گرفتن مسئولیت این عملیات وجود ندارد، می‌توان بیانیه را دلیلی بر انتساب این عملیات به داعش ارزیابی کرد. اما معنی این بیانیه آن نیست که الزاما یک نفر در یک اتاق فرماندهی یک نفر دیگر را تجهیز کرده و به او دستور داده است که برود و در شاهچراغ مردم را به گلوله ببندد. یکی دیگر از سناریوهای ممکن این است که یک گرگ تنها تصمیم گرفته عملیات خود را به داعش تقدیم کند. در این مورد هم گمانه‌زنی و بررسی و تحقیق به عهده مقام‌های امنیتی است.
بعد از انتشار بیانیه داعش در شبکه خبری «اعماق» که متعلق به این گروهک است، عده‌ای در ابتدا با انتشار تصاویری که نشان می‌داد بیانیه داعش در روز ۳۰ ربیع الاول صادر شده استدلال کردند که ربیع الاول در کشورهای عربی ۲۹ روزه است و بر این اساس بیانیه جعلی است. این ادعا نیز دقیق نیست؛ چون تقویم‌های قمری مانند تقویم شمسی و میلادی یک دست نیستند و بر سر تعداد روزهای ماه بر مبنای این که از چه تقویمی استفاده می‌شود اختلاف وجود دارد. علاوه بر این بیانیه رسمی داعش با تاریخ میلادی درست منتشر شده است که پست‌های تلگرامی قبلی در این مورد را زیر سایه خود می‌برد و نشان می‌دهد که این گروه مایل بوده مسئولیت حمله به شاهچراغ را بپذیرد.
بسیاری بعد از انتشار بیانیه پرسیدند «بیانیه کجا منتشر شده است؟» و اغلب ارجاع آنها به این شائبه بود که «چون ما نمی‌توانیم بیانیه را پیدا کنیم، پس تصویری که منتشر شده جعلی است»! این ادعا هم نادقیق است. سایت خبری اعماق، سی‌ان‌ان و رویترز و ایسنا نیست که بتوان آن را به راحتی روی وب پیدا کرد. ارائه‌دهندگان سرویس‌های پشتیبانی سایت به طور مرتب آدرس‌های مربوط به گروه‌هایی حتی با شائبه فعالیت‌های تروریستی را از روی سرورهای خود پاک می‌کنند، بنابراین طبیعی است که کاربران معمولی قادر به پیدا کردن متن بیانیه‌های اعماق در وب نیستند. داعش برای ارتباط از شبکه پیچیده‌ای از کانال‌ها استفاده می‌کند که کاربران عادی نمی‌توانند به آنها دسترسی پیدا کنند. اگر جایی وارد کانالی شدید که فکر کردید کانال ارتباطی داعش است، یا کسی به شما گفت که وارد چنین کانالی شده یقین حاصل کنید که یا اشتباه کرده‌اید و یا در تور افتاده‌اید.
چطور می‌توان با اطمینان گفت که بیانیه‌ای که روی وب پیدا نمی‌شود توسط داعش منتشر شده؟ داعش برای ارتباط از روابط با آدم‌های واقعی در فضای واقعی استفاده می‌کند. علاوه بر این سایت‌های معتبری هستند که مطالب شبکه خبری اعماق را به صورت آینه‌ای منتشر می‌کنند. اگر مطلبی از طریق افرادی که به طور مشخص دسترسی‌های واقعی دارند و همین طور سایت‌های آینه‌ای منتشر شده باشد، می‌توان با اطمینان گفت که مطلب واقعا معتلق به اعماق است.
یکی دیگر از ادعاهایی که مطرح شده در مورد زبان بیانیه داعش است. در تیتر بیانیه اعماق از عبارت «دولت اسلامی» استفاده شده که باعث شده برخی این شبهه را مطرح کنند که بیانیه می‌گوید «حمله به شاهچراغ توسط خود ایران انجام شده»! این ترجمه دقیق نیست. داعش برای نامیدن خود از عبارت «دولت اسلامی» استفاده می‌کند. در تیتر بیانیه داعش نوشته شده «بهجوم للدولت اسلامی» که به معنی «هجوم برای/ توسط دولت اسلامی» است.
ایسنا در ادامه به بررسی ابهامات دیگر نیز می‌پردازد و در پایان چنین نتیجه‌گیری می‌کند: «می‌توان دست روی گوش و چشم گذاشت و گفت تصمیم گرفته‌ام گوش نکنم، نبینم و نپذیرم. اما اگر قرار است بر مبنای شواهد قضاوت کنیم، فعلا دلیلی برای رد بیانیه داعش در به عهده گفتن مسئولیت حمله شاهچراغ وجود ندارد.»
دیدگاه تان را بنویسید