«بن‌علوی» بار دیگر به تهران سفر کرد
مرد رایزنی‌های مستمر
وزیر امور خارجه عمان که برای دیداری کوتاه و به گفته سیدعباس موسوی، سخنگوی وزیر امور خارجه «در چارچوب رایزنی‌های مستمر سیاسی دو کشور» به تهران سفر کرده است، بعد از ظهر دیروز با محمد جواد ظریف دیدار و گفت‌وگو کرد. یوسف بن‌علوی و محمدجواد ظریف در این دیدار که جزئیات گفت‌وگوهای آن رسانه‌ای نشد؛ بر روابط برادرانه، ممتاز و راهبردی دو کشور تاکید و در خصوص آخرین تحولات منطقه‌ای گفت وگو و تبادل‌نظر کردند. موسوی روز دوشنبه در نشست خبری خود با اصحاب رسانه از سفر یک مقام سیاسی از کشورهای منطقه برای رایزنی و گفتگو با مقام‌های کشورمان خبر داده بود. وزیر امور خارجه عمان ۱۷ دی و در جریان برگزاری مجمع گفتگوهای تهران نیز به ایران سفر داشت و ضمن سخنرانی در این نشست، با همتای ایرانی خود به دیدار و گفت‌وگو نشست. ظریف نیز ماه گذشته دو بار به مسقط سفر کرد و آخرین بار جمعه هفته گذشته در عمان با یوسف بن علوی دیدار و رایزنی کرد.
محتوای این دیدار و گفت‌وگوهای مستمر و نیز دلایل حضور و مأموریت بن‌علوی در ایران گمانه‌زنی‌های متعدد و گسترده‌ای در میان رسانه‌ها و کارشناسان مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی به دنبال داشته است.
ادامه روابط حسنه ایران و عمان پس از سلطان قابوس
فارین پالیسی با اشاره به مرگ سلطان قابوس در این باره نوشته است: درگذشت قابوس بن سعید، سلطان عمان، باعث شد تا ایران نزدیک‌ترین متحد خود در حاشیه خلیج فارس را از دست بدهد، متحدی که نقش پررنگی در دیپلماسی تهران و میانجیگری آن با آمریکا داشت. در پی ترور قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران، تنش‌ها بین تهران و واشنگتن به اوج خود رسید و اکنون مرگ سلطان در این برهه حساس خبر بسیار بدی است. به گزارش «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: «دلایل خوبی وجود دارد مبنی بر اینکه روابط خوب ایران و عمان حتی بعد از مرگ سلطان قابوس هم می‌تواند ادامه یابد. این رابطه حسنه به زمانی برمی‌گردد که ایران در جریان شورش ظفار به نفع قابوس وارد عمل شد و حکومت او را تثبیت کرد و دلیل اصلی تحکیم روابط بین مسقط و تهران در تمام این سال‌ها هم همین بوده است. اگرچه قابوس اکنون درگذشت، اما حکومت به جای مانده از او به خوبی بر اهمیت روابط با ایران آگاه است.» در سال‌های اخیر، عمان در مسائل دیپلماتیک یک کانال مهم ارتباطی برای ایران بوده است. مهم‌تر از همه، در سال 2012 یعنی پیش از مذاکرات چند جانبه برای توافق هستهای ایران، عمانی‌ها میزبان مذاکرات پنهان مقامات ارشد آمریکایی و ایرانی در مسقط بودند. کانال عمان همیشه به حل اختلافات بین طرفین کمک کرده و همچنین یکبار امکان تماس تلفنی تاریخی بین رئیس‌جمهور آمریکا و ایران در سال 2013 را فراهم کرده است. در سایر موارد نیز عمانی‌ها نقش مهمی را در میانجیگری بازی کرده‌اند. به عنوان مثال آنها با ایرانی‌ها برای آزادی سه کوهنورد آمریکایی که در سال 2009 در این کشور بازداشت شده بودند، مذاکره کردند. در آینده نیز ثبات در منطقه همچنان در خط مقدم آرزو‌های سیاست خارجی عمان قرار دارد و روابط مستحکم با ایران برای دستیابی به این مهم با اهمیت است. جانشین قابوس، سلطان هیثم بن طارق، شخصاً توسط سلطان فقید انتخاب شده بود، سلطان قابوس پیش از مرگش نام او را نوشته و در پاکتی در بسته قرار داده بود. در مورد انتخاب سلطان جدید از زمان بیماری قابوس در سال‌های اخیر گمانه‌زنی‌های زیادی وجود داشت. با این حال انتخاب بدون حاشیه هیثم نشان داد که سلطنت برای سلطان فقید خود احترام خاصی قائل است و قصد دارد راهش را ادامه دهد. هیثم در آکسفورد تحصیل کرده و بیش از آن که تجربه نظامی داشته باشد پیشینه دیپلماتیک دارد، دقیقا مثل خود قابوس. سلطان هیثم پس از ادای سوگند سریع اعلام کرد که او نیز به سیاست خارجی سلطان فقید که برپایه روابط دوستانه و همزیستی مسالمت‌آمیز بود، متعهد خواهد ماند. این موضوع برای رابطه ویژه با ایران چه معنی دارد؟ در 7 ژانویه، تنها چند روز قبل از درگذشت سلطان، اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه عمان دوباره به دنبال میانجیگری بین ایران و آمریکا است.
یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان در کنفرانس تهران به مقامات جمهوری اسلامی گفت که با واشنگتن به دلیل نگرانی از درگیری با مسقط در تماس بوده است. این صحبت در حالی بود که تنها یک روز قبل از سقوط پرواز هواپیمایی بین‌المللی اوکراین که باعث کشته شدن 176 غیرنظامی شد، آمریکا و ایران در آستانه جنگی بی‌سابقه قرار داشتند. یکی از آخرین اقدامات سلطان قابوس پیام تسلیت به روحانی و خانواده‌های قربانیان سقوط هواپیما بود. روحانی نیز بعد از مرگ قابوس در نامه‌ای به سلطان جدید آرزوی برقراری روابط نزدیک‌تر با ملت برادر عمان را کرد. در این لحظه تاریک از روابط آمریکا و ایران، سلطان هیثم به عنوان یک رابط و متحد برای دو کشور می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. در کنار این تنش‌ها بین ایران و آمریکا، قدرت‌های اروپایی نیز رسما مکانیسم حل اختلافات برجام را در مورد نقض توافق هستهای از سوی ایران به کار انداختند. بنابراین سلطان هیثم اکنون وارد یک لحظه تعیین‌کننده و چالش‌برانگیز می‌شود. بحث توافق هستهای و روابط تیره ایران با اعراب هم بخشی از این چالش‌ها است. سلطان جدید کشور را در حساس‌ترین برهه منطقه تحویل گرفته و اولین چالش وی در تقاطع بحران منطقه‌ای و بین‌المللی است، او باید بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، تهران و واشنگتن تعادل ایجاد کند و این کار دشواری است.
سفرها بیشتر در ضریب منطقه‌ای مفید است
نصرت الله تاجیک، تحلیلگر سیاست خارجی، در یکی از سفرهای بن علوی به ایران دراین باره به «شرق» گفت: «این سفر را بیشتر در ضریب منطقه‌ای‌اش مفید می‌دانم که اگر بتوانیم با سلسله تحرکاتی که ایران در راستای طرح صلح هرمز انجام داد، از این سفر برای رایزنی در جهت یک طرح منطقه‌ای پخته استفاده کنیم و همکاری‌های منطقه‌ای را شروع کنیم، به عقیده من شاید دستاورد بیشتری داشته باشیم تا صرفا در جهت مسائل بین ایران و آمریکا». او استفاده آمریکا از کانال عمان را در شرایط فعلی بعید دانسته بود: «آمریکایی‌ها؛ یعنی مشخصا ترامپ، می خواهند با شرایط خودشان مذاکره کنند. اینکه ما به تفاهم نمی‌رسیم، یک دلیلش این است که ما شرایط خودمان را داریم و آنها شرایط خودشان و نقطه مشترک پیدا نمی‌شود؛ ولی ترامپ در این مقطع، هم به لحاظ شرایط خودش و هم به لحاظ شرایط منطقه، علاقه‌مند نیست کارها به گونه‌ای رقم بخورد که دستش خالی شود و او را در شرایط عکس‌العمل قرار دهد که ناچار باشد امتیاز زیادی به ایران بدهد؛ بنابراین اگر هم پیامی از سوی آمریکا در کار باشد، احتمالا مربوط به منطقه است».
تاجیک اما احتمال داده بود گفت‌وگوهای بن علوی با ایران مربوط به منطقه و چالش ایران و عربستان هم باشد: «عمانی‌ها علاقه‌مندند که تنش‌ها بین دو قدرت منطقه‌ای زیاد نشود و این موضوعی است که برای خودشان مهم است. دوم این است که برای عمانی‌ها مسئله یمن و چگونگی حل آن اهمیت دارد.» اشاره تاجیک به طرح صلح هرمز به این دلیل است که برخلاف گمانه‌زنی‌های اولیه، عمان نیز هنوز به پیشنهاد ایران در قالب طرح صلح هرمز پاسخ نداده است و احتمالا در سفر ظریف این موضوع نیز بین دو وزیر خارجه به گفت‌وگو گذاشته شود. طرح صلح هرمز پیشنهادی بود که رئیس جمهور ایران در سخنرانی امسال خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد معرفی کرده و وزیر خارجه ایران مذاکرات و تبیین آن در رسانه‌ها را پی گرفته است. این طرح از هشت کشور حاشیه خلیج فارس می‌خواهد با همراهی با ایران و انعقاد توافق‌هایی، از جمله توافق عدم تعرض، چالش‌های منطقه‌ای را بدون دخالت برون منطقه‌ای و با تعامل درونی حل کنند. برخی تحلیل‌ها، رویکرد محافظه‌کارانه و محتاطانه سنتی عمان را از دلایل زمان‌برشدن تصمیم عمان دراین باره می‌دانند. محمدرضا نوری شاهرودی، سفیر ایران در عمان هم در این مورد به الف گفت: روابط با عمان در همه زمینه‌ها در حال گسترش است و عمانی‌ها تلاش می‌کنند تا مشکلات منطقه‌ای را حل و فصل کنند و به دنبال این هستند تا تشنج در منطقه کمتر و کمرنگ شود. او ابراز امیدواری کرده که با توجه به نگاه منصفانه عمان در حل مسائل ایران، این کشور بتواند به راه‌حلی دست یابد و مشکلات منطقه را کمتر و کوتاه‌تر کند.
یوسف بن‌علوی و محمدجواد ظریف در دیدار بعدازظهر دیروز که جزئیات گفت‌وگوهای آن رسانه‌ای نشد؛ بر روابط برادرانه، ممتاز و راهبردی دو کشور تاکید و در خصوص آخرین تحولات منطقه‌ای گفت وگو و تبادل‌نظر کردند
به هر حال تکرار این سفرها و دیدارها بین وزرای خارجه و دیپلمات‌های ایرانی و مقامات کشورهای همسایه، در ماه‌های اخیر، اغلب بدون اعلام نتیجه‌ای مشخص در حرکت به سمت رفع چالش‌های منطقه‌ای بوده است، اما ادامه این گفت وگوها، به خصوص با توجه به جزئیات اندکی که از محتوای آنها منتشر می‌شود، می‌تواند به این معنا باشد که مذاکراتی همچنان در جریان و در حال پیشرفت است.
دیدگاه تان را بنویسید