سیدمحمد میرزامحمدزاده

با نزدیک شدن به زمان دور دوم اجلاس ایالات‌متحده آمریکا و کره شمالی، حواشی این دیدار روز بروز بیشتر می‌شود. دور اول این اجلاس که سال گذشته پس از چندین دور تنش‌های سنگین بین ایالات‌متحده و کره شمالی انجام شد، پیشرفت خاصی نشان نداد و صرفاً منجر به کاهش تنش‌های کلامی بین دو کشور شد. کره شمالی که متعهد به نابودی آزمایشگاه‌های هسته‌ای خود و توقف آزمایشات موشکی شده بود، همچنان به فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای خود ادامه داد و در عین حال دونالد ترامپ مدعی شد که تهدید هسته‌ای کره شمالی را بر طرف کرده است. در عین حال ایالات‌متحده نیز از تعهدات خود تخطی کرد و از فشار تحریم‌های اقتصادی که بر کره شمالی وارد کرده بود، اندکی نکاست. این مسائل تنش‌هایی را در بین تندروهای دو طرف بر انگیخت. مقامات و دستگاه‌های امنیتی ایالات‌متحده مدعی هستند که ترامپ بی‌گدار فشارهای خود را از کره شمالی کاسته است و در چند ماه گذشته برخی فعالیت‌های کره شمالی برای ایجاد انبارها و آزمایشگاه‌های جدید مزید بر علت شد. آن‌ها همچنین معتقدند که از مذاکرات دقیق بین ترامپ و کیم‌ جونگ اون بی‌اطلاع هستند و کاخ سفید اجازه دسترسی دستگاه‌های اطلاعاتی به اسناد این مذاکرات را نمی‌دهد. از طرف کره شمالی نیز، برخی فرماندهان نظامی نزدیک به کیم‌ جونگ اون بر این عقیده‌اند که مذاکره با آمریکا فایده‌ای ندارد و این کشور باید با قدرت فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای خود را ادامه دهد. رویترز در گزارشی در تشریح این جریانات نوشت:

ایالات‌متحده آمریکا جلوی تلاش‌های سازمان ملل‌متحد برای بهبود شرایط حمل و نقل هوایی کره شمالی را گرفت. این موضوع در حالی صورت گرفته است که پیونگ‌یانگ در تلاش است بخشی از حریم هوایی خود را به روی پروازهای خارجی بگشاید. 

سه منبع آگاه با افشای این خبر برای خبرگزاری رویترز  عنوان کردند این اقدام ایالات‌متحده، یکی از تاکتیک‌های مذاکراتی این کشور برای حفظ فشار تحریم‌ها بر کره‌شمالی است؛ به گفته یکی از این منابع ایالات‌متحده این اقدام را پیش از دومین اجلاس بین ترامپ و کیم‌ جونگ‌اون، رهبر کره شمالی در ویتنام در اواخر ماه فوریه (اواسط اسفند) انجام داده است.

واشنگتن به دنبال تعهدی محکم از سوی پیونگ‌یانگ در اجلاس است تا برنامه‌های موشکی و هسته‌ای خود را تعلیق کند.

سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی سازمان ملل متحد (ICAO) با 192 کشور عضو در حال همکاری با پیونگ‌یانگ بود تا مسیر هوایی جدیدی که از حریم‌ هوایی را کره شمالی و جنوبی عبور می‌کند تعریف کند.

خطوط هواهی هم‌اکنون مسیرهای غیر مستقیم را بر می‌گزینند تا از ورود به حریم هوایی کره شمالی پرهیز کنند؛ چرا که احتمال می‌رود کره شمالی پرتاب موشک بدون اعلام قبلی داشته باشد. پیش‌تر برخی مسافران پروازهای تجاری از وقوع حوادثی مشابه در آسمال کره شمالی خبر داده‌اند.

ایالات‌متحده آمریکا جلوی تلاش‌های سازمان ملل‌متحد برای بهبود شرایط حمل و نقل هوایی کره شمالی را گرفت. این موضوع در حالی صورت گرفته است که پیونگ‌یانگ در تلاش است بخشی از حریم هوایی خود را به روی پروازهای خارجی بگشاید

اگر حریم هوایی کره شمالی امن بود، خطوط هوایی بین‌المللی می‌توانستند در مسیر و مصرف سوخت در پروازهای بین آسیا و اروپا و آمریکای  شمالی صرفه جویی کنند و کره شمالی می‌توانست به بازیابی صنعت هوایی تجاری خود بپردازد.

این کشور فقیر دارای جمعیتی بیش‌از 25 میلیون نفر است اما اقتصاد آن به دلیل مجموعه‌ای از تحریم‌هایی که به دلیل برنامه‌های موشکی بالستیک و هسته‌ای علیه آن اعمال شده، منقبض شده است.

دو نفر از این منابع گفته‌اند سازمانICAO واقع در مونترال کانادا آماده کمک به بهبود نظام هوایی کره شمالی است و جلسات آموزشی برجسته‌ای برای کارکنان هوایی نظامی و غیرنظامی کره شمالی برگزار می‌کند.

کره شمالی همچنین از ایکائو خواسته‌ دسترسی به نقشه‌های هواشناسی تولید آمریکا را برای سیستم‌های هوایی کره شمالی فراهم کند.

ایالات‌متحده به دنبال اهرم قدرت است

به گفته یکی از این منابع، در همین حال ایالات‌متحده آمریکا سازمان ملل را از کمک به برنامه‌ هوایی کره شمالی دلسرد کرد و مدعی شد واشنگتن می‌خواهد تمام فشارها و انگیزه‌ها را تا زمانی که پیونگ‌یانگ پیشرفت قابل ملاحضه‌ای در جریان غیرهسته‌ای سازی نداشته‌ باشد، حفظ کند.

یکی از مقامات وزارت امور خارجه ایالات‌متحده آمریکا در واکنش به پرسش خبرگزاری رویترز در این مورد گفت نمی‌توان در مورد جزئیات مذاکرات دیپلماتیک به صورت عمومی بحث کرد. سخنگوی ایکائو نیز برای ارائه نظر در این مورد در دسترس نبود.

فرستاده کره شمالی در سازمان ملل متحد واقع در نیویورک نیز برای ارائه نظر در این مورد در دسترس نبود و وزیر امور خارجه کره جنوبی نیز هیچ واکنش سریعی‌ در این مورد ارائه نکرد.

به دلیل ترس از اینکه پیونگ‌یانگ به تعهدات غیرهسته‌ای‌سازی خود پایبند نباشد، ایالات‌متحده آمریکا فشار اهرم تحریم را پیش از اجلاس دوم دو برابر کرده است؛ با این وجود وعده داده برای کمک‌های بشردوستانه قوانین را تسهیل کند

در سال 2017، ایالات متحده آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل‌متحد پیشنهاد کرد دارایی‌های شرکت هوایی ایر کوریو متعلق به بخش دولتی کره شمالی را که پروازهایی به چند شهر انگشت‌شمار در چین و روسیه داشت به عنوان بخشی از دور جدید تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ، توقیف کند. البته این پیشنهاد در جریان مذاکرات بین 15 عضو این شورا رد شد.

بر اساس اطلاعات ماه ژانویه موسسه تحقیقاتی مستقل کاپا سنتر، شرکت‌های هوایی شامل ایر کوریو و ایر چاینا کمتر از 200 هزار صندلی را در سال برای پرواز در بازار کره شمالی ارائه می‌کنند. بر اساس اسناد کاپا، بیشترین مزیت برداشتن محدودیت‌های هوایی از کره شمالی متوجه شرکت‌های کره جنوبی از جمله خطوط هوایی کره و خطوط هوایی آسیانا می‌شود.

فشار برای غیرهسته‌ای سازی

به دلیل ترس از اینکه پیونگ‌یانگ به تعهدات غیرهسته‌ای سازی خود پایبند نباشد، ایالات‌متحده آمریکا فشار اهرم تحریم را پیش از اجلاس دوم دو برابر کرده است؛ با این وجود وعده داده که قوانین برای کمک‌های بشر دوستانه را تسهیل کند.

در همین حال کره‌های جنوبی و شمالی، روابط خود را به سرعت توسعه داده‌اند، به‌گونه‌ای که مقامات ایالات‌متحده به مقامات کره جنوبی هشدار دادند تا زمانی که تضمین کافی در مورد فرایند غیرهسته‌ای سازی ایجاد نشده، بی‌مهابا گام بر ندارند.

یک مقام آگاه دیگر به رویترز گفت  اقدام ایالات‌متحده برای ارائه کمک‌های بشر دوستانه در واقع با هدف دلگرم کردن کره جنوبی در مواجه با اعتراض مقامات این کشور مبنی بر عدم اشتیاق واشنگتن برای امتیاز دادن به کره شمالی انجام شده است.

یکی از مقامات که خواسته نامش به دلیل حساسیت موضوع فاش نشود به رویترز گفته است: این مسئله نشان می‌دهد تا زمانی که پیشرفت قانع کننده‌ای در فعالیت‌های کره شمالی انجام نشود، خبری از تسهیل تحریم‌های اقتصادی نیست.