باران زرین‌قلم

«بازارهای ایران در سال ۱۴۰۱ سودهای نجومی نمی‌دهد.» این پیش‌بینی بسیاری از کارشناسانی است که به این پرسش پاسخ داده‌اند: «به نظر شما بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری کجاست؟» وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» می‌گوید: در سال جاری قیمتها تفاوت چندانی را نسبت به سال قبل تجربه نمی‌کند و بازارها از هیجان اولیه تخلیه شده‌اند؛ از این رو نمی‌توان انتظار داشت که رشد قیمت‌ها، سودهای گزاف مانند سال‌های 97 تا ۹۹ را به جیب سرمایه‌گذاران سرازیر کند.

وی دلیل این اتفاق را از جنبه‌های گوناگون مورد تحلیل قرار داده و افزود: از یکسو سرمایه‌های سرگردان مردمی تمام شده‌اند و اغلب مردم در سه سال اخیر پول و پس‌انداز نقدی خود را به کالای بادوام یا طلا و سکه ارز و غیره تبدیل کرده‌اند. از سوی دیگر وضعیت انتظار در سال ۱۴۰۰ سبب شد موج تورمی در بازار کالاهای سرمایه‌ای از بین برود و تورم به کالاهای مصرفی منتقل شود.

به گفته وی در دوره‌های حساس مانند سال ۱۳۹۷ که آمریکا از برجام خارج شده و تحریم‌های ایران را تشدید کرد؛ موج‌های تورمی شدید وارد اقتصاد شد؛ اما در شرایط کنونی گذشته از تغییر شکل پس‌انداز خانوار‌ها می‌توان گفت انتظارات تورمی نیز تاحدی تخلیه شده و اقتصاد به ثباتی نسبی دست یافته است.

وی با مثبت ارزیابی کردن روند کنونی تاکید کرد: اولویت مهم دولت در شرایط کنونی مهار تورم و پیشگیری از افزایش قابل توجه قیمت‌ها در بازار کالاهای اساسی است. در این صورت می‌توان گفت موج تورم در حال خروج از اقتصاد است اما به دلیل آنکه سیاست دولت در قبال مسئله مهمی چون ارز ۴۲۰۰ تومانی هنوز روشن نیست، نمی‌توان در خصوص میزان تورم کالاهای اساسی و سفره مصرفی خانوار پیش‌بینی دقیق داشت.

شقاقی در پاسخ به این پرسش که بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری و شرایط فعلی کدام بازار است، گفت: من معتقدم دوره دریافت سودهای نجومی در اقتصاد تمام شده و امسال سالی نیست که بازارها حتی در حد و اندازه تورم به سرمایه‌گذاران سود بدهند.

نگهداری ریال، مقرون به صرفه‌ترین کار برای خانوارها

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در چنین دوره‌هایی نگهداری ریال می‌تواند مقرون به صرفه‌ترین کار برای خانوارها باشد به عبارت دیگر در صورتی که تغییر قابل‌توجهی در وضعیت نرخ سودهای بانکی اتفاق نیفتد سپرده‌های بانکی به منبع مهمی برای جلب سرمایه‌های خرد مردمی تبدیل خواهند شد.

وی گفت: معتقدم قیمت‌ها در بازار مسکن طلا سکه و ارز تغییر چندانی را تجربه نمی‌کند چرا که دوره تنش‌های شدید در این بازارها سپری شده و رسیدن به آرامش و ثبات نسبی و همچنین بهبود چشم‌انداز تورمی دست به دست هم داده تا بازارهای آرام‌تری را در سال جاری داشته باشیم.

این استاد اقتصاد پیش‌بینی قیمت طلا و سکه و ارز را منوط به حصول توافق برجام دانست و گفت: متاسفانه هنوز در شرایطی هستیم که نمی‌دانیم مذاکرات به چه نتیجهای منتهی می‌شود.

بی تردید احیای برجام می‌تواند تاثیر بسیار گسترده‌ای بر بازارها داشته باشد، اما همانطور که گفتم حتی نوسان کاهشی قیمت نیز چندان بالا نیست و ما در دوره‌ای از ثبات به سر می‌بریم و پیوستن به برجام به تعمیق این ثبات و تسهیل برنامه‌ریزی برای فعالان اقتصادی و سیاست‌گذاران منجر می‌شود.

دوران سرمایه‌گذاری در بازار خودرو سپری شده است

وی تنها کارشناسی نیست که معتقد است دوره دریافت سودهای کلان در بازارها از قبل سرمایه‌گذاری سپری شده است.

محبی، فعال بازار خودرو نیز در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره پیشبینی آینده قیمت‌ها در این بازار گفت: به نظر می‌رسد حداکثر سودگیری در بازار خودرو اتفاق افتاده و امسال سال مناسبی برای کسانی که درصدد دریافت سودهای هنگفت هستند نخواهد بود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا دوره سرمایه‌گذاری در بازار خودرو سپری شده است ؟ توضیح داد: بازار خودرو  تنها برای کسانی که شانس برنده شدن در قرعه‌کشی را دارند، می‌تواند سودده باشد در غیر این صورت با توجه به کاهش معاملات و به کف رسیدن خرید و فروش در بازار خودرو، پیش‌بینی می‌شود قیمت‌ها تغییر چندانی را تجربه نکنند.

کارشناسان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» اتفاق‌نظر داشتند که دوره سودهای نجومی در بازارهای سرمایه‌گذاری ایران سپری شده است. سال ۱۴۰۱ نیز در شرایطی آغاز شد که تورم تنها در سبد مصرفی کالاهای خانوار خود را نشان داده و بازارهای سرمایه‌گذاری همچنان افت و خیز با نوسانات محدودی را تجربه می‎کنند

به گفته وی قیمت ارز تغییر چندانی را در سال جاری تجربه نمی‌کند و کف و سقف قیمتها در صورت احیای عدم برجام ۲۳ تا ۲۸ هزار تومان خواهد بود.

بازار طلا قابل پیش‌بینی نیست

محمد کشتی‌آرای، فعال بازار طلا و سکه و نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر نیز در پاسخ به این پرسش «توسعه ایرانی» که قیمت طلا در سال جاری در چه مسیری حرکت می‌کند، تاکید کرد: طلا از آن دسته بازارهایی است که چندان قابل پیش‌بینی نیست. چرا که قیمت طلا از یک سو به قیمت این فلز در بازارهای جهانی مرتبط است و از سوی دیگر بهای ارز در بازار ایران تاثیر مستقیمی بر بهای این فلز گران قیمت دارد. به عبارت دیگر با توجه به پیش‌بینی وضعیت با ثبات در بازار ارز احتمال تغییر زیاد قیمت‌ها ممکن نیست اما با این حال معادلات بازار جهانی طلا تا کنون قابل پیش‌بینی نیست.

 بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار طلا و سکه در سال 1400 سود چندانی را نصیب سرمایه‌گذاران نکرده است. به بنابر بررسی‌های صورت گرفته میزان سود حاصله برای سرمایه گذاران این بازار در یک سال در محدوده ۱۱ تا ۱۴ درصد بوده است که عقب‌ماندگی شدیدی را نسبت به نرخ تورم بیش از چهل درصدی نشان می‌دهد.

بر این اساس پیشبینی‌ها بر این مسئله متمرکز است که در سال جاری نیز میزان سوددهی بازار طلا و سکه همچون سال گذشته کمتر از نرخ تورم باشد.

سرمایه‌های فراری از بورس

سال گذشته بازار سرمایه ایران نیز سود بسیار اندکی را نصیب سرمایه‌گذاران کرد.  

هرچند دولت سیزدهم، اقدامات خاصی را برای حمایت از بازار سرمایه در دستور کار قرار داد اما در نهایت سود حاصله برای سهامداران در محدوده دو تا سه درصد در سال ۱۴۰۰ گزارش شد. در آغاز سال جاری نیز اتفاق دلگرم کننده‌ای نیفتاده است که بتوان به واسطه آن نتیجه گرفت که مقصد سرمایه‌های خرد مردمی در سال جاری می‌تواند بازار سرمایه باشد.

تب تند سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه از مردادماه سال ۱۳۹۹ به عرق نشست و همچنان بحران بازار سرمایه با وجود گذشت بیش از یکسال و اندی همچنان پابرجاست.

کارشناسان معتقدند در سال جاری بی‌تردید احیا یا عدم احیای برجام می‌تواند سرنوشت سهامداران بورس را تغییر داده و روشن کند سرمایه‌گذاری بر کدام دسته از سهم‌ها سود بیشتری را دربرخواهد داشت.

آنچه مسلم است اینکه دوره سودهای نجومی در بازارهای سرمایه‌گذاری ایران سپری شده است. سال ۱۴۰۱ نیز در شرایطی آغاز شد که تورم تنها در سبد مصرفی کالاهای خانوار خود را نشان داده و بازارهای سرمایه‌گذاری همچنان افت و خیز با نوسانات محدودی را تجربه می‎کنند. بی تردید دوره‌های افت و رکود در بازارهای سرمایه‌گذاری می‌تواند جنس سرمایه‌گذاری خانوارها را دستخوش تغییر کرده و میل به نگهداری نقدینگی را افزایش دهد.

در این فضا سپرده‌های بانکی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مقصد مهمی برای سرمایه‌های خرد تلقی خواهند شد. با این حال تمامی کارشناسان پیش‌بینی آینده اقتصاد ایران در سال پیش‌رو را منوط به نتیجه مذاکرات وین می‌دانند؛ چیزی که هنوز روشن نیست.