یک مقام شهرداری از شروع «نهضت پارکینگ‌سازی» خبر داد؛
دغدغه‌های کارشناسی تغییر شکل یک معضل
ریحانه جولایی
تأمین نشدن فضای کافی برای پارک خودرو در واحدهای تجاری، اداری و مسکونی سبب شده امروز تهران با چالش بزرگ کمبود پارکینگ مواجه شود. معضل کمبود پارکینگ جدی است و پایتخت همچنان در تب نبود فضای کافی برای پارک خودروها می‌سوزد. مشکلی که به دغدغه بزرگ شهروندان تبدیل شده است؛ چرا که مردم روزانه به‌طور میانگین ۱۵تا ۴۵دقیقه و گاهی حتی تا یک ساعت در جست‌وجوی جای پارک در خیابان‌های پر رفت و آمد تهران هستند و همین مدت زمان کافی است تا ۲۲۵هزار لیتر بنزین سوخت شود و هدر برود و البته که بر میزان ذرات آلاینده هوا بیفزاید. سرپیچی شهروندان از قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی و متوسل شدن آن‌ها به پارک‌های دوبل و در برخی از معابر، پارک سوبل هم تبعات دیگر کمبود جای پارک کافی در پایتخت است که سبب ایجاد یا کور شدن گره ترافیکی در خیابان‌های اصلی و پرتردد به‌ویژه در هسته مرکز شهر می‌شود. حالا با این شرایط، کرونا هم باعث شده تا بیشتر مردم از وسایل حمل‌ونقل عمومی نظیر تاکسی، مترو و اتوبوس کمتر استفاده کرده و ترجیح آن‌ها استفاده از خودروهای شخصی است. در خیابان‌ها هم عمدتاً خودروهای تکسرنشین را می‌بینیم.
شهرداری متعهد و مکلف به ساخت پارکینگ است
تعبیه پارکینگ در تهران یکی از موضوعاتی است که شورای شهری‌ها هم بارها به آن پرداخته‌اند و حالا خبرها حکایت از این دارد که نهضتی جدید در ساخت پارکینگهای پایتخت آغاز شده است. بر اساس گفته‌های محمدرضا شیخ‌بهایی، معاون فنی و مهندسی سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، بر اساس مصوبه شورای شهر، شهرداری تهران متعهد و مکلف به ساخت پارکینگ است.
او با بیان اینکه سال آینده نهضت پارکینگ سازی را در دستور کار قرار دادیم، گفت: ساخت پارکینگ در محل‌های مختلف بعد از بررسی‌های ترافیکی انجام خواهد شد، به‌گونه‌ای که پارکینگ با اولویت محله‌هایی ساخته می‌شود که وجود این پارکینگ سفر بیشتر تولید نکند و همچنین موجب افزایش ترافیک نشود.
شیخ‌بهایی با بیان اینکه سالانه مکلف به افزایش تعداد پارکینگ‌ها هستیم، اظهار کرد: تا پایان سال دو پارکینگ به بهره‌برداری خواهد رسید و ساخت چند پارکینگ دیگر برای سال آینده نیز در دستور کار قرار دارد و کارشناسان در حال عارضه سنجی ترافیکی هستند. به گفته او پارکینگ امیرکبیر در خیابان ۱۷ شهریور و دیگری در محله اتابک در منطقه ۱۵ هم به‌زودی به بهره‌برداری خواهند رسید.
تهران یک میلیون جای پارک کم دارد
در همین رابطه حدوداً یک ماه پیش، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورای شهر تهران اعلام کرده بود که معضل کمبود پارکینگ در تهران با ساخت پارکینگهای طبقاتی هم حل نمی‌شود.
به گفته سید جعفر تشکری هاشمی حدود شش سال قبل مطالعاتی انجام شده بود که نشان می‌داد حدود۴۵۰ تا۵۰۰ هزار کسری پارکینگ داریم و به‌تازگی نیز یکی از مدیران مصاحبه‌ای کرده بود که حدود یک میلیون کسری پارکینگ در تهران داریم اما باید کار دقیق و کارشناسی صورت گیرد؛ البته در کل مسئله ما این نیست که یک میلیون کسری پارکینگ درست است یا ۵۰۰ هزار پارکینگ، بلکه می‌بینیم که در سطح معابر شهری مردم برای توقف، پارکینگ مناسب ندارند و تقریباً تمام نقاط شهر ما بجز محلات محدود که تراکم جمعیت آن‌ها کم است با کسری پارکینگ مواجه هستند و این نشان می‌دهد که باید کار اساسی برای حل این مشکل تاریخی تهران داشته باشیم.
نبود جای پارک و نزاع میان هم‌محله‌ای‌ها
معضل نبود پارکینگ و جای پارک در بسیاری از محله‌ها مشکلاتی را به وجود آورده است. این موضوع بیشتر در مناطق پایینی شهر رخ می‌دهد. زهرا نژادبهرام، عضو سابق شورای شهر بارها نسبت به این موضوع که در برخی از مناطق تهران نبود پارکینگ موجب نزاع و درگیر بین ساکنین می‌شود هشدار داده بود.
آمارها از این موضوع حکایت می‌کند که سالانه حداقل 500 هزار خودرو به خیابان‌های تهران اضافه می‌شوند. با انواع و اقسام طرح‌ها و خریدهای قسطی و ... حالا تقریباً در هر خانه‌ای لااقل 2 خودرو وجود دارد. بسیاری از خانه‌های نقاط فرسوده شهر که نوسازی شده‌اند به دلیل مسائل گوناگون فاقد پارکینگ لازم هستند و ماشین‌های زیادی در این مناطق باید با سختی جای پارک پیدا کنند. از سوی دیگر ساخت پارکینگهای عمومی هم به علت هزینه‌بر بودن برای ساکنان این مناطق چندان جذاب نیست و به نظر می‌آید شهرداری باید برای جای پارک این مناطق فکری اساسی کند.
تشبیه پارکینگ و رانندگی به سیگار و سرطان
ساخت پارکینگ اما همواره با مخالفت‌هایی هم مواجه شده است. مثلاً همین چند هفته پیش وقتی علیرضا زاکانی، شهردار تهران در مورد ساخت پارکینگ در پایتخت صحبت کرد برخی کارشناسان گفتند این طرح بیش از اینکه به کاهش بار تردد خودروها در سطح معابر بینجامد، مشوق خودروسواری و ترافیک‌‌زا خواهد بود.به عقیده آن‌ها مدیریت شهری جدید در حال تجویز دومین نسخه غیر کارشناسی ترافیکی در پایتخت است که اگرچه هدف آن روی کاغذ کاهش بار تردد خودروها و گشایش قفل ترافیکی تهران است، اما مطالعات و تجربه جهانی اثبات کرده در عمل عکس این نتیجه حاصل می‌شود. نسخه جدید مدیران شهری برای حل معضل ترافیک، شروع نهضت ساخت یک میلیون «جای پارک خودرو» در سطح پایتخت است.
معاون فنی و مهندسی سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران: ساخت پارکینگ در محل‌های مختلف بعد از بررسی‌های ترافیکی انجام خواهد شد، به‌گونه‌ای که پارکینگ با اولویت محله‌هایی ساخته می‌شود که وجود این پارکینگ سفر بیشتر تولید نکند و همچنین موجب افزایش ترافیک نشود
بر اساس صحبت‌های مخالفان به نظر می‌‌رسد تهران با شکل تازه سیاست‌گذاری به نفع عرصه دادن به خودروها در حال بازگشت به دهه 80 به عبارت دقیق‌‌تر فاصله سال‌های 85 تا 95 است. در دوره کنونی البته شهرداری به دلیل مضیقه مالی و بودجه شکننده امکان تملک تازه و بزرگراه‌‌سازی را ندارد. بزرگراه‌‌سازی ایده‌‌ای بود که بیش از یک دهه با اولویت در شهر دنبال و باعث شد سهم خودروها از سفرهای درون‌‌شهری روزانه در تهران به حدود 75 درصد یعنی سه برابر استاندارد جهانی برسد. اکنون نیز نهضت پارکینگ‌سازی در حالی قرار است کلید بخورد که در دنیای برنامه‌‌ریزی شهری پیوند میان پارکینگ و رانندگی به ارتباط میان سیگار و سرطان تشبیه شده است.
پارکینگ ارزان و فراوان با خودروهای تکسرنشین بیشتر، تراکم ترافیک بالاتر، اجاره‌‌بهای بیشتر و سایر هزینه‌های اجتماعی ناشی از اتکای بیش‌ازاندازه به خودروها برای جابه‌‌جایی مرتبط است. کریس مک‌‌کاهیل، رئیس مرکز ابتکار حمل‌ونقل هوشمند ایالتی آمریکا و سه تن از محققان دانشگاه کانتیک، شواهد قانع‌‌کننده‌‌ای از این واقعیت ارائه کرده‌‌اند که پارکینگ علت استفاده از خودرو در سطح شهر است. چاره‌‌جویی برای ترافیک تهران فوریت دارد اما راهکار آن پیچیده نیست. شهرداران موفق جهان با واقعی‌سازی هزینه استفاده از خودروی شخصی، به نحوی عمل کرده‌‌اند که شهروندان استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی را به‌عنوان راه‌حل بهینه سفر روزانه تلقی کنند و استفاده از خودروی شخصی را به اوقات خاصی از روز تقلیل دهند.
تناقض‌ها در مدیریت شهری
طبق برخی صحبت‌ها و شواهد به نظر می‌‌رسد برخی مدیران شهری در «نظر» و «عمل» دچار نوعی تناقض در حوزه سیاست‌گذاری هستند. یک‌شکل این تناقض ادعای برخی مدیران مبنی بر غلط و غیر کارشناسی بودن موضوع «ترافیک‌‌زا بودن افزایش پارکینگ» با وجود تایید این گزاره در مطالعاتی است که توسط شهرداری تهران انجام شده است. در آخرین مطالعه‌‌ای که در این رابطه توسط مرکز مطالعات شهرداری تهران انجام و با عنوان «ارائه روشی برای قیمت‌‌گذاری پارکینگ حاشیه‌‌ای و غیرحاشیه‌ای» منتشر شده، آمده است که ساختن پارکینگهای وسیع و طبقاتی در نقاطی مانند مراکز شهر، به علت ایجاد جاذبه بیشتر سفر با خودروی شخصی سبب افزایش مشکلات ترافیکی می‌شود. در این مطالعه تأکید شده تأمین پارکینگهای زیاد سبب تشویق شهروندان به استفاده از خودروی شخصی می‌شود و تقاضای القایی زیادی ایجاد می‌کند.
شکل دوم این موضوع را می‌توان به‌صورت «تناقض‌‌گویی» از سوی مدیران ارشد شهری در پایتخت رصد کرد. علیرضا زاکانی، شهردار تهران در زمان ارائه برنامه‌های خود به‌عنوان گزینه تصدی سکان شهر از اخذ عوارض تردد به‌عنوان یکی از موضوعاتی که قصد پرداختن به آن را دارد یادکرده بود و به نظر می‌‌رسید عزم واقعی کردن هزینه استفاده از خودرو در پایتخت را دارد. اما این روزها شهرداری تحت امر او سیاستی مخالف با آنچه روز اول عنوان‌شده بود، در پیش‌گرفته است. زاکانی خود نیز از نهضت پارکینگ‌سازی به‌عنوان یکی از برنامه‌هایش یادکرده و این در حالی است که انتظار می‌‌رفت برنامه‌‌ای مغایر با سیاست واقعی‌سازی هزینه خودرو سواری و تحمیل آلودگی به شهر در پیش نگیرد.
برخی کارشناسان معتقدند شروع نهضت پارکینگ‌سازی، بیش از آنکه به کاهش بار تردد خودروها در سطح معابر بینجامد؛ مشوق خودروسواری، ترافیک‌‌زا و تشدیدکننده آلودگی هوا خواهد بود
اهمیت دید همه‌جانبه نسبت به یک طرح
نکته آخر اینکه موضوع ساخت پارکینگ و زیاد بودن خودروها تبدیل به مسئله‌ای پیچیده برای شهرداری تهران شده است. موضوع آلودگی هوا و استفاده بیش‌ازحد از خودروهای شخصی و ورود خودروهای جدید به بازار از یک سو و نبود جای پارک از سوی دیگر باعث شده تا طرح‌های این‌چنینی مخالفان و موافقان زیادی داشته باشد.. اینکه تهران با مشکل کمبود جای پارک مواجه است برای همه روشن‌شده اما از طرفی نمی‌توان به نقدهای کارشناسان در رابطه با افزایش ترافیک و آلودگی هوا هم توجهی نکرد چرا که ازنظر منطقی ایجاد پارکینگ باعث می‌شود تا انگیزه بیشتری برای استفاده از خودروی شخصی ایجاد شود چراکه باوجود پارکینگ‌ها کسی نگران جای پارک نیست و ترجیح همه استفاده از ماشین‌های شخصی است. ازاین‌رو کارشناسان و مدیران شهرداری باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب در باره این موضوع تصمیم‌گیری کنند.
دیدگاه تان را بنویسید