سرتیم اقتصادی دولت سیزدهم کیست؟
تناقض‌گویی به افزایش یارانه هم رسید
مریم شکرانی
«یارانه‌ها از ابتدای دی‌ماه دو برابر می‌شود.» این خبری است که محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری اعلام کرده اما حالا وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکید دارد زمان مشخصی برای افزایش یارانه‌ها در نظر گرفته نشده است. اینجاست که وزیر امور اقتصادی و دارایی مقابل معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری قرار می‌گیرد تا بار دیگر این سوال مطرح شود که سرتیم اقتصادی دولت سیزدهم کیست؟ بسیاری معتقدند همین یک مورد یارانه نشان از پیچیدگی وضعیت در دولت سیزدهم دارد. در حالی فرمانده اقتصادی دولت روشن نیست که ایران در یکی از پیچیده‌ترین شرایط اقتصادی قرار دارد.
نکته مهم اینجاست که وزیر امور اقتصادی و دارایی اصل افزایش رقم یارانه را زیر سئوال نبرده و برخی از نمایندگان مجلس نیز به این مساله اذعان دارند که دولت برای افزایش یارانه یا حذف یارانه برخورداران نیازی به مصوبه دولت ندارد.
صداهای مختلفی که از سوی نمایندگان مجلس و مسئولان دولتی و ... به گوش می‌رسد نشان می‌دهد جراحی یارانه‌ها در راه است و این اتفاق قریب‌الوقوع خواهد بود خصوصا آنکه دولت پیش‌تر لایحه‌ای برای حذف ارز 4200 تومانی و بازتوزیع نقدی آن ارائه کرد.
این اتفاقات در شرایطی رخ می‌دهد که آینده مذاکرات برجام مبهم است و کابینه ابراهیم رئیسی می‌گوید که لایحه بودجه سال آینده را با فرض تداوم تحریم نوشته است؛ اما با وجود دست تنگ خزانه کشور، دولت نه تنها هزینه‌هایش را در لایحه بودجه 1401 کاهش نداده است که حالا از دو برابر شدن یارانه‌های نقدی خبر می‌دهد.
یارانه‌ها دو برابر می‌شود
معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری اعلام کرد که از ابتدای دی ۱۴۰۰ رقم یارانه‌ها دو برابر می‌شود. او به صدا و سیما با اشاره به اینکه خبرهای خوشی دارد، توضیح داد: «طبق لایحه بودجه قرار بود یارانه‌ها را برای سال آینده دو برابر کنیم، اما رئیس‌جمهوری تاکید کرد که افزایش یارانه‌ها برای سه ماه باقی مانده سال نیز اعمال شود.»محسن رضایی، افزود: «مسئولان اجرایی تلاش خواهند کرد که در سه ماه باقی مانده سال نیز یارانه‌ها را دو برابر کنند و اگر این طرح به خوبی اجرا شود هر خانوار چهار نفره ۸۰۰ هزار تومان کالا و پول دریافت خواهد کرد.»
رضایی گفت: «البته قرار بود این طرح از آذر اجرا شود، اما به علت بروز مشکلی به دی موکول شد و طبق این طرح بن کارتی در اختیار خانوارها قرار می‌گیرد که بخشی از یارانه‌ها به شکل کالا به مردم ارائه می‌شود، اما به علت اینکه این بن کارت آماده نشد به دی موکول شد.»
این در حالی است که وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته است: «تاکنون هیچ تاریخ دقیقی برای افزایش یارانه‌ها در سال جاری اعلام نشده است.»
احسان خاندوزی افزوده است: «در خصوص زمان تغییر یارانه‌ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است.» وی همچنین در خصوص افزایش قیمت بنزین، تاکید کرد: «تاکنون تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده است.»
تصمیم جدید
برای توزیع یارانه بنزین
اشاره وزیر امور اقتصادی و دارایی به موضوع بنزین به خبری بازمی‌گردد که بر اجرای طرح افزایش قیمت به صورت پایلوت در قشم و کیش دلالت داشت. فریدون عباسی دوانی، عضو کمیسیون انرژی مجلس هم از تغییراتی در مدل توزیع یارانه بنزین به ایلنا خبر داد و گفت که احتمالا یارانه بنزین به جای توزیع بین رانندگان بین تمامی اقشار جامعه توزیع شود.
او در ادامه با اشاره به اینکه ممکن است طرح به صورت پایلوت در قشم و کیش اجرایی شود، توضیح داد: «هر کاری قرار باشد از نظر عملی انجام شود باید در جای کوچکی اجرا شود، از آنجا که کیش و قشم منطقه آزاد هستند، می‌توانند به عنوان یک پایلوت اجرا مدنظر قرار بگیرند. ولی مقدمات کار این است که باید کارهای کارشناسی انجام شود، درآمدهای مردم و نظام حقوق و دستمزد اصلاح شود تا بعد بتوان در مورد حامل‌های انرژی اظهارنظر کرد.»
با این حال علی بهادری جهرمی با اشاره به انتشار برخی اخبار مبنی بر افزایش قیمت بنزین در کیش و قشم گفت: «خبرهایی که با عنوان گرانی بنزین منتشر شده صحیح نیست و سوء برداشت از نامه معاون محترم اقتصادی دولت است.»وی افزود: «قرار نیست بنزین گران شود و دولت به دنبال تصمیمات یک شبه نیست. حتما اگر قرار باشد تصمیمی گرفته شود که در زندگی جاری و عمومی مردم اثر بگذارد جوانب مختلف آن سنجیده می‌شود.»
سخنگوی دولت گفت: «درباره این طرح نیز مقرر شده به صورت آزمایشی در دو جزیره قشم و کیش، سهمیه بنزین به‌جای خودروها به افراد اختصاص پیدا کند و قیمت عرضه همان نرخ عادی ۱۵۰۰ تومان برای بنزین سهمیه‌‌ای و ۳۰۰۰ تومان برای بنزین آزاد است که هیچ تفاوتی با نرخ موجود نخواهد داشت.»
بهادری جهرمی البته در نهایت با دفاع از تغییر وضعیت در قیمت بنزین، گفت: «در حال حاضر اگر کسی خودرو نداشته باشد نمی‌تواند از سهمیه بنزین هم استفاده کند در حالیکه سوخت سرمایه ملی و متعلق به همه مردم است اما کسی که مثلا چهار خودرو داشته باشد، چهار برابر سهمیه استفاده می‌کند. طبیعتا این روش ناعادلانه است و سهم کسی که توان خرید خودرو ندارد در سوخت دیده نمی‌شود.»
وی افزود: «اما با این تغییر که به‌صورت آزمایشی بنا شده انجام شود کسی که خودرو ندارد هم می‌تواند سهمیه سوخت با کد ملی خود داشته باشد و آن را به قیمت مناسب به دیگران عرضه کند لذا خبرسازی‌ها پیرامون افزایش قیمت بنزین صحت ندارد.»
قادری نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در این راستا گفته است که دولت بدون مصوبه مجلس می‌تواند یارانه سه دهک بالا را حذف کند و البته حاجی دلیگانی، نماینده مجلس نیز تاکید دارد دولت برای افزایش یارانه‌ها نیازی به مصوبه مجلس ندارد.
منابع افزایش یارانه از کجا تأمین می‌شود؟
اما دولت بنا است که منابع افزایش یارانه‌های نقدی را از کجا تامین کند؟ اشاره محسن رضایی به لایحه بودجه سال 1401 احتمالا به این دلیل است که دولت می‌خواهد همانگونه که از قبل وعده داده است با حذف ارز 4200 تومانی یارانه نقدی اقشار مختلف را افزایش دهد. در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شده است که دولت با حذف ارز ترجیحی تمام کالاها یارانه 5 دهک جامعه را افزایش دهد اما موضوع دیگری که عضو کمیسیون انرژی مجلس به آن اشاره می‌کند احتمالا خبر از تصمیم دیگری در بدنه حاکمیت می‌دهد و آن واقعی‌سازی قیمت انرژی است که در آبان 98 و با سه برابر شدن قیمت بنزین حوادث ناگواری بر جای گذاشت. حالا به نظر می‌رسد دولت در شرایطی تصمیم به افزایش درآمد و کاهش هزینه‌های خود گرفته که تورم کشور طبق اعلام مرکز آمار به 44 درصد رسیده است و مشخص نیست که با واقعی‌سازی قیمت انرژی چه موج تورمی جدیدی به اقتصاد ایران وارد می شود و آیا سقوط دوباره ارزش ریال تاثیر واقعی‌سازی قیمت انرژی را حفظ می‌کند یا نه؟
دیدگاه تان را بنویسید