صعودآزاد قیمت برنج درایران

مریم شکرانی

برنج، غذای محبوب ایرانی‌ها امسال در کانون خبرهاست. درست در شرایطی که متولیان این بازار خبر داده‌اند که مصرف برنج چیزی حدود 50 درصد کاهش داشته است، حالا دوباره موج افزایش قیمت برنج بهای هرکیلوگرم آن را به آستانه 50 هزار تومان رسانده و این کالای اساسی را به صدر اخبار رسانه‌های داخلی رسانده است.

بر اساس اعلام بانک مرکزی تورم مرداد ماه رکورد شکست و به بالاتر از 43 درصد رسید. عددی که در 2 سال گذشته بی‌سابقه بوده است و هشدار بسیاری از کارشناسان اقتصاد را به دنبال داشته است. در این میان نرخ تورم برخی کالاهای اساسی سه رقمی شده و متولیان بازار مواد غذایی بارها از کاهش قابل‌توجه مصرف اقلام اساسی خبر داده‌اند.  در این میان چندی پیش اتاق بازرگانی تهران خبر داد که در یک دهه گذشته مصرف اقلام اساسی کاهش قابل‌ملاحظه‌ای داشته‌اند. به گونه‌ای که سرانه مصرف ماهی و آبزیان تقریبا نصف شده و از 4 کیلوگرم در ابتدای دهه 90 به 2 کیلوگرم در انتهای این دهه رسیده است. مصرف گوشت هم کاهش 44 درصدی را تجربه کرده و مصرف برنج 36 درصد کاهش داشته است.

این در حالی است که مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج چندی پیش به همشهری گفته بود که مصرف برنج حدود 50 درصد کاهش داشته است. همین مقام مسئول در گفتگوی دیگری با تجارت نیوز گفته بود که با وجود کاهش 80 درصدی واردات برنج این مساله در بازار ملموس نبوده است چرا که مصرف برنج کاهش چشمگیری را تجربه کرده است.

حالا اما این چرخه باطل افزایش قیمت موادغذایی و کاهش مصرف مردم همچنان ادامه دارد و رسانه‌ها دیروز نوشتند که قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی در خرده‌فروشی‌ها به کیلویی ۴۵ هزار تومان رسیده است و هر کیلوگرم برنج هندی هم در سطح خرده‌فروشی‌ها به ۲۶ هزار و ۳۲۰ تومان رسید.

قاسمعلی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی با اعلام این خبر گفته است که هر کیلوگرم برنج ایرانی در عمده‌فروشی‌ها با قیمت ۳۱ تا ۴۳ هزار تومان فروخته می‌شود و همچنین برنج هندی هم با قیمت ۱۹ هزار و ۵۰۰ تا ۲۳ هزار و ۵۰۰ تومان است. هر چند که این قیمت برنج‌های سال گذشته است و با برداشت جدید برنج قیمت آن اندکی افت می‌کند.

او همچنین توضیح داده است: امسال هزینه کارگران در شالیزارها دو برابر شده است. یعنی روزانه دستمزد هر کارگر ۵۰۰ هزار تومان است و سایر هزینه های کشاورزان نیز افزایش داشته که این مساله روی قیمت برنج تاثیرگذار است.

حسنی گفته است: به دلیل گرانی برنج بازار راکد و پیش‌بینی می‌شود برنج از ارقام اعلام شده گران‌تر نشود، چرا که مصرف برنج هم نسبت به سال‌های گذشته کمتر شده است.

دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی با اشاره به ایام سوگواری امام حسین (ع) گفته است که حتی این مناسبت باعث نشده که بازار برنج از رکود خارج شود و به دلیل هزینه بالای اقلام خوراکی امسال عده‌ زیادی امکان نذری دادن نداشتند.

منصور پویان، رییس شورای دام کشور هم چندی پیش به ایلنا گفته بود که با وجود فرار رسیدن ماه‌های سوگواری در ایران به دلیل کاهش قدرت خرید مردم فروش دام زنده چیزی حدود 70 درصد کاهش داشته است.

موج افزایش قیمت کالاهای اساسی ادامه دارد

حالا اما با وجود کاهش قابل توجه قدرت خرید مردم افزایش قیمت‌ها همچنان ادامه دارد. بسیاری از فعالان بازار مواد غذایی به ممنوعیت واردات برنج اشاره می‌کنند که وزارت کشاورزی هرسال در آستانه برداشت برنج و در راستای حمایت از تولید داخلی اعمال می‌کند اما مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج معتقد است که اعمال این محدودیت‌ها باعث حمایت از تولید داخلی نمی‌شود و تنها سفره فقرا را کوچکتر می‌کند چرا که به گفته او بهای برنج ایرانی بالا است و مصرف‌کنندگان برنج خارجی معمولا دهک‌های فقیرتر هستند که توان خرید برنج ایرانی را ندارند و با حذف این کالا ناچار هستند که نان را جایگزین کنند و نه برنج ایرانی را.

بر اساس اعلام بانک مرکزی تورم مرداد ماه رکورد شکست و به بالاتر از 43 درصد رسید. عددی که در 2 سال گذشته بی‌سابقه بوده است و هشدار بسیاری از کارشناسان اقتصاد را به دنبال داشته است

در همین زمینه قاسمعلی حسنی، دبیر اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز تاکید دارد که مردم به خرید لاشه برنج یا برنج شکسته و نیم دانه روی آورده‌اند.

کشاورزان اما درباره علت افزایش قیمت برنج به 7 تا 8 برابر شدن قیمت برخی نهاده‌های کشاورزی مانند انواع کود و سم و بذر اشاره می‌کنند و می‌گویند که بحران آب امسال باعث کاهش سطح زیر کشت برنج به ویژه در استان‌های گلستان و مازندران شده است.  نکته‌ای که کارشناسان هم به آن اشاره دارند و می گویند که بحران آب تولید بسیاری از اقلام اساس مانند گندم، برنج و شکر را کاهش داده است و از آنجا که خوزستان قطب تولید شکر ایران است تاثیر بحران آب این استان در بازار کالایی مانند شکر ملموس شده و حالا این مساله یعنی بحران آب این بار تاثیر خود را روی کالایی مانند برنج نشان داده است.

از آن سمت نظام مهندسی کشاورزی هم پیش از این اعلام کرده بود که با بحران کم‌سابقه آب در ایران پیش‌بینی می‌شود که تولید گندم 50 درصد کاهش داشته باشد و دولت ناچار از واردات حدود 6 تا 10 میلیون تنی گندم شود. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که کشور تحریم سنگینی را تجربه می‌کند و درآمد نفت تقریبا به صفر نزدیک شده است و بر اساس گزارش رویترز فروش نفت ایران به زیر 500 هزار بشکه رسیده است که این میزان فروش نفت به هیچ عنوان جوابگوی مخارج کشور نبوده است. کوچک شدن سفره خانوارها بی‌تردید در آینده نزدیک عوارض خود را در هزینه‌های بهداشت و درمان نیز نشان خواهد داد. نکته مهم این است که یکی از مهمترین وعده‌های ابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم بهبود وضعیت معیشتی خانوارهای ایرانی بوده است.

 معلوم نیست دولت ابراهیم رئیسی با وجود بحران آب و سقوط درآمدهای ارزی چگونه می‌خواهد اقدام به واردات کالاهای اساسی و تامین نیازهای بازار ایران کند؟