مریم شکرانی

تالار سعادت‌آباد این روزها پرحاشیه‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. شاخص کل بورس از میانه تابستان امسال تاکنون حدود 50 درصد ریزش داشته است و سهامداران بارها در گوشه و کنار شهر تجمعات اعتراضی برگزار کرده‌اند. این اعتراض‌ها چند روز پیش به جلو ساختمان جدید بورس رسید و متولیان بورس که در حلقه محافظان‌شان به میان سهامداران آمده بودند، نتوانستند در میان همهمه و اعتراض آنها سخنرانی کنند.

این اتفاقات در شرایطی رخ داد که نمایندگان مجلس فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد را به بهارستان کشاندند و طرح استیضاح او را روی میز هیات رئیسه مجلس بردند. علاوه بر او حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس هم در بهارستان حاضر شده بود اما درست در روزی که شاخص کل، رشد کم جان 300 واحدی را به ثبت رساند، ناگهان نامه استعفای قالیباف اصل در رسانه‌ها منتشر شد. استعفایی پر از حاشیه و گمانه‌زنی و تایید و تکذیب که البته با استقبال سهامداران مواجه شد؛ اما استعفای قالیباف چه پشت‌پرده‌ای داشت؟

استعفا یا برکناری؟

رئیس سازمان بورس برای دومین بار در دو ماه گذشته و ۹ ماه پس از انتخاب به این سمت، استعفا داد. قالیباف اصل که پیش از این 10 سال مدیرعامل بورس و اوراق بهادار بوده است، در نامه استعفای خود از اقدام‌های سیاسی و ورود غیرحرفه‌ای و بیش از حد مسئولان دولتی به بازار سرمایه انتقاد کرده و آن را عامل افت و خیز شدید شاخص کل بورس دانست و گفت که این مساله موجب شده که تلاش‌های او برای توسعه بازار به جایی نرسد.

او همچنین در نامه‌اش نوشت که در دهم آبان ماه با ارسال نامه‌ای خطاب به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری خواسته است که دولت از صنایع، بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران بورس حمایت کند و به دلیل اینکه روحانی اقدام جدی در این زمینه انجام نداده، در چهارم آذر هم درخواست استعفای خود را به رئیس شورای عالی بورس تقدیم کرده است.

هنوز ساعاتی از انتشار این نامه نگذشته بود که خبرگزاری صدا و سیما با انتشار خبری از قول قالیباف اصل استعفای او را تکذیب کرد. در این خبر صدا و سیما توضیح داده بود که پایگاه خبری سازمان بورس درست در زمانی که رئیس سازمان بورس در جلسه با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس به سر می‌برد، نامه استعفایش را رسانه‌ای کرده و حسن قالیباف اصل پس از خروج از جلسه کمیسیون در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما استعفایش را تکذیب کرده است.

خبرگزاری صدا و سیما نوشت که حسن قالیباف اصل در حاشیه جلسه با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس، گفته است که شاید مرا برکنار کنند، اما استعفا نداده‌ام و اطلاع ندارم که چه کسی این خبر را و با چه هدفی منتشر کرده است.

کارشناس بازار سرمایه: مشکل بازار سهام رئیس سازمان بورس نیست و مشکل اصلی دخالت دولت و سیاست‌های بانک مرکزی است. در همین راستا بانک مرکزی باید در رابطه با کاهش سود بانکی در نیمه اول سال و افزایش سود بانکی در نیمه دوم سال توضیح دهد

بلافاصله پس از انتشار این خبر سیاوش وکیلی، مدیر روابط عمومی سازمان بورس به بورس 24 گفت که خبر استعفای دکتر حسن قالیباف اصل از پست ریاست سازمان بورس درست است و در تارنمای رسمی سازمان بورس منتشر شده است.

حواشی استعفای قالیباف به همین جا محدود نشد و دوباره اخباری مبنی بر پذیرفتن یا نپذیرفتن استعفای او مطرح شد. در شرایطی که برخی رسانه‌ها از پذیرفته نشدن استعفای قالیباف اصل نوشته بودند، دیروز خبر آمد که محسن علیزاده، عضو ناظر شورای عالی بورس به ایلنا گفته است که شورای عالی بورس استعفای رئیس سازمان بورس را پذیرفت. او البته شایعاتی را که درباره گزینه‌های احتمالی جایگزینی او مطرح شده بود، رد کرد.

قالیباف سپر بلای  وزیر اقتصاد شد؟

حالا اما پشت‌پرده‌های متفاوتی برای استعفای قالیباف از سازمان بورس مطرح شده است که یکی از شایع‌ترین آنها رهاندن دژپسند از استیضاح بوده است. موضوعی که البته یاسر فلاح، مدیر سابق روابط عمومی بورس آن را رد کرده و به صدای بورس گفته است: من به شخصه با نمایشی بودن این استعفاها موافق نیستم و آن طور که به نظر می‌رسد و از شواهد برمی‌آید، استعفای رئیس سازمان بورس به خاطر ناهماهنگی در بخش‌های مختلف دولت اتفاق افتاده است یعنی از یک سمت دولت دوست دارد که بازار سرمایه متعادل باشد و شعار تعادل و قول حمایت از بازار سرمایه را می‌دهد، اما از سمت دیگر در همین دولت تصمیماتی گرفته می‌شود که به ضرر بازار اتفاقاتی را رقم می‌زند.

او با اشاره به اینکه یکی از تصمیمات تأثیرگذار بازار سرمایه قیمت‌گذاری دستوری فولاد است، توضیح داد: اتفاقات دیگری در اقتصاد پیش می‌آید که در مجموع سیگنال نامناسب بودن شرایط بازار را به سهامداران می‌دهد و سرمایه‌گذاران خرد و کلان بازار را ناامید می‌کند.

فلاح همچنین تاکید دارد: ناهماهنگی دولت در بخش‌های مختلف باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران بخش‌های مختلف شده و بعید به نظر می‌رسد که بازار بیش از این افت کند، زیرا بسیاری از سهم‌ها هستند که حتی از ارزش‌های خود هم پایین‌تر آمده‌اند و در حال حاضر، ۸۰ درصد سهم‌ها در بازار در حالت ارزنده است و افت بیش از این بی‌معنی است و نباید افراد باهوش دارایی خود را به این قیمت‌ها به حراج بگذارند.

حالا اما پشت‌پرده‌های متفاوتی برای استعفای قالیباف از سازمان بورس مطرح شده که یکی از شایع‌ترین آنها رهاندن دژپسند از استیضاح است

تاثیر استعفای قالیباف بر آینده بورس

علت استعفای قالیباف از بورس هرچه که بود، با استقبال سهامداران مواجه شد و بسیاری از آنها در توییتر نوشتند که مدیریت ناکارآمد قالیباف اصل باید به استعفا ختم می‌شد. گرچه که آنها نقش دولت و بسیاری از عوامل دیگر را پررنگ‌تر از قالیباف اصل می‌دانند. برخی دیگر از سهامداران هم تاکید کرده بودند که دولت باید خسارت ضرر و زیان ریسک سنگینی را که به سرمایه سهامداران تحمیل کرده، بدهد.

گرچه استعفای قالیباف دیروز منجر به رشد 30 هزار واحدی شاخص بورس شد اما کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد چندانی ندارند که استعفای رئیس سازمان بورس، اوضاع را برای بازار سرمایه عوض می‌کند.  

ولید هلالات، کارشناس بازار سرمایه در این زمینه به تجارت‌نیوز گفته است: تغییر رئیس سازمان بورس تاثیر مثبتی بر روند بازار سهام نخواهد داشت، زیرا ریزش شاخص بورس ربط زیادی به تصمیمات قالیباف ندارد. از طرفی تجمع مردم مقابل ساختمان تالار بورس ادامه‌دار شده و  این تجمعات مسئولان را به فکر تغییر و تحولاتی در بازار سرمایه انداخته است.

این کارشناس ادامه داد: مشکل بازار سهام رئیس سازمان بورس نیست و مشکل اصلی بازار سهام دخالت دولت و سیاست‌های بانک مرکزی است. بانک مرکزی باید در رابطه با کاهش سود بانکی در نیمه اول سال و افزایش سود بانکی در نیمه دوم سال توضیح دهد و سوال اینجاست که آیا بانک مرکزی برای حمایت از فروش سهم‌های دولتی نرخ سود بانکی را در نیمه اول سال کاهش داده است؟

این کارشناس در رابطه با روند بازار سهام بعد از استعفای قالیباف گفت: روند بازار سهام به خروجی جلسه روز چهارشنبه با نمایندگان مجلس بستگی دارد و خبرها حاکی از این است که قرار است تصمیمات مهمی برای بازار سهام گرفته شود.

کارشناسان همچنین درباره روند بلندمدت بازار سرمایه توضیح می‌دهند که اگر بایدن بعد از روی کار آمدن روی خوش نشان ندهد و تحریم‌ها در میان‌مدت لغو نشوند؛ جو منفی در جامعه شکل خواهد گرفت و بازارهای مالی دچار نوسان زیادی خواهند شد.