پگاه دهدار ،  راهنمای گردشگری 

فصل تابستان است و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها سبب خیری می‌شود تا خانواده‌ها به سفر بروند. در این بین شهر مشهد همیشه به عنوان یکی از پرطرفدارترین مقاصد سفر نزد خانواده‌های ایرانی بوده است. به همین سبب امروز قصد داریم به معرفی این شهر و جاذبه‌های مذهبی، طبیعی، تاریخی، و تفریحی آن بپردازیم...

مشهد از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری مذهبی و تاریخی ایران است که جاذبه‌ها و دیدنی‌های بسیاری دارد و سالانه پذیرای بیش از هزاران نفر است. وجود حرم علی بن موسی‌الرضا و جاذبه‌های دیدنی، تاریخی و تفریحی بسیار این شهر را به یکی از توریستی‌ترین شهرهای ایران تبدیل کرده است که از ایران و حتی خارج از ایران افراد بسیاری به آن سفر می‌کنند.  این شهر که در زمان افشاریان پایتخت ایران بوده است،‌ دومین شهر پهناور پس از تهران به شمار می‌رود. در دوران‌های تاریخی متفاوت به واسطه موقعیت جغرافیایی و طبیعی مناسب و حضور مشاهیر بزرگ مشهد همواره مورد توجه بوده است.

مشهد پایتخت معنوی ایران نامیده می‌شود و مهم‌ترین مکان مذهبی ایران، حرم امام هشتم شیعیان در این شهر واقع شده است. علاوه بر جنبه مذهبی و زیارتی این شهر در جنبه‌های گردشگری نیز پیشرفت‌های چشمگیری داشته است و دارای مجموعه‌های تاریخی، تفریحی، فرهنگی متنوعی است و می‌تواند علاوه بر سیاحت، شهری جالب برای گردشگران باشد.

حرم امام هشتم شیعیان

حرم امام رضا (ع) در مرکز شهر مشهد، استان خراسان رضوی، ایران، بارگاه حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) است که نزد مسلمانان شیعه و اهل تسنن گرامی داشته می‌شود و مقدس است. سازه‌های این حرم مقدس، از دوران پیش از صفویان دوران تیموری و زمان‌های متعدد تاریخی به‌جا مانده، اما در زمان شاه طهماسب صفوی فعالیت بسیار برای گسترش حرم صورت گرفته است از این رو این مکان مقدس موزه‌ای وسیع از معماری ایران است.

حرم امام رضا مجموعه‌ای است با کانون آرامگاه امام هشتم شیعیان، علی بن موسی‌الرضا که دیگر مسجدها، آرامگاه‌ها، رواق‌ها، صحن‌ها، کتابخانه و موزه‌ها را دربرمی‌گیرد. مسجد بالاسر  و مسجد جامع گوهرشاد از مهم‌ترین بناهای پیوسته به آن هستند. بزرگ‌ترین مسجد جهان در اندازه (۲۵۰ هزار مترمربع) و دومین مسجد بزرگ جهان در گنجایش (۵۰۰ هزار نفر) شمرده می‌‌شود.

بازار رضا

با توجه به حجم زیاد توریست‌‌ها و زائران شهر مشهد، تجارت در این شهر از گذشته رونق فراوانی داشته ‌است. از جمله مراکز تجاری این شهر، می‌توان به بازار رضا اشاره کرد که از مهم‌ترین مراکز خرید زائرین و گردشگران به‌شمار می‌آید. بازار رضا مشهد در فاصله کمی از حرم مطهر قرار دارد که یکی از پربازدیدترین و شلوغ‌ترین بازارهای سنتی کشور است که دارای معماری زیبا و سنتی است و همچنین یکی از قدیمی‌ترین مراکز عرضه سوغات و صنایع دستی شهر مشهد است. این بازار در دو طبقه احداث شده‌است، در طبقه دوم آن کارگاه‌های کوچک صنایع‌دستی، طلاکاری،انگشترسازی، فیروزه تراشی و گلدوزی ایجاد شده‌است.

آرامگاه فردوسی

یکی از جاذبه‌های ارزشمند مشهد مقبره فردوسی است که آثار وی جزء ارزشمندترین آثار ادبی ایران است.

آرامگاه فردوسی در فاصله ۲۰ کیلومتری از شهر مشهد در شهر توس قرار گرفته است. این بنا با الهام از معماری دوره هخامنشی، توسط هوشنگ سیحون بر پایه طرحی از کریم طاهرزاده طراحی و بازسازی شد. بازسازی و ساخت این بنا در سال ۱۳۴۳ به دستور انجمن آثار ملی آغاز شد و در سال ۱۳۴۷ به پایان رسید. این بنای ۹۰۰ متری از ستون، سنگ و کاشی ساخته شده است و در آن از عناصر تزیینی هخامنشی در ستون‌ها و سر ستون‌ها استفاده شده است. بر روی ۴ ضلع این آرامگاه نیز اشعاری از حکیم فردوسی نگاشته شده است.

آرامگاه نادرشاه افشار

آرامگاه نادر شاه افشار بنایی است که به یادبود نادرشاه در شهر مشهد ساخته شده است. قوام السلطنه در اواخر عهد قاجار (۱۲۹۶ خورشیدی) در محل یکی از مقابر ویران‌شده نادری، آرامگاه جدیدی برای وی ساخت و استخوان‌های او را از تهران به مقبره مزبور انتقال داد. نادرشاه افشار، فاتح دهلی در هنگام حیات خود دستور به ساخت آرامگاهی کوچک در بالای خیابان مشهد داد.

این آرامگاه کوچک در سال ۱۱۴۵ هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم امام رضا از خشت و گل ساخته شد. این بنای جدید که در محل فعلی آرامگاه وی قرار داشت، مدتی بر پا بود تا این که انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۳۵ خورشیدی درصدد بر آمد آرامگاهی مناسب برای وی در همان محل مقبره قوام‌السلطنه احداث کند. این کار از سال ۱۳۳۶ شروع شد و در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید.   

مقبره کنونی نادرشاه واقع در ضلع شمال غربی چهارراه شهدا (نادری سابق) است که پس از حرم حضرت رضا (ع) مهم‌ترین موضع توریستی-تاریخی شهر مشهد تلقی می‌شود. طراح بنا مهندس سیحون بود و مجسمه‌ها را هنرمند فقید ابوالحسن صدیقی ساخته است.

پارک ملت

پارک ملت یکی از جاذبه‌های گردشگری مشهد و بزرگ ترین پارک این شهر است که در کنار بزرگراه وکیل آباد در تقاطع آزادی واقع شده است و مساحت آن ۷۲ هکتار است. بزرگ‌ترین چرخ و فلک خاورمیانه در این پارک قرار دارد. در قسمت شرقی پارک بزرگ ملت شهربازی قدیمی و بزرگی وجود دارد که این شهربازی اولین شهر بازی در کشور است که عضو اتحادیه جهانی شهربازی‌های استاندارد شده است.

پارک کوه سنگی

پارک کوهسنگی دومین پارک بزرگ مشهد بعد از پارک ملت است که در جنوب غربی مشهد و در انتهای خیابان کوهسنگی قرار گرفته است و در حاشیه کوه‌هایی مرتفع ایجاد شده و از قدیمی‌ترین روستاهای مشهد است. شاه عباس صفوی در سن ۱۶ سالگی در این روستا تاج‌گذاری کرد.

کوه سنگی از میان تفریحگاه‌های شهر مشهد از قدمت و شهرت بیشتری برخوردار است و یکی از زیباترین پارک‌های ساخته شده در ایران است که تلفیقی از آب، سنگ و سرسبزی و نور است.

پارک علمی پروفسور بازیما

پارک علمی پروفسور بازیما اولین و منحصر به فرد ترین پارک موضوعی در ایران است. این پارک در مساحت۲۱۰۰ متر در طبقه چهارم مجتمع وصال واقع در منطقه گردشگری سپاد مشهد واقع شده است. این پارک بر پایه سه موضوع زیست شناسی، زمین شناسی و نجوم احداث گردیده است. در پارک علمی پروفسور بازیما سوار بر ماشین زمان شوید تا به ابتدای خلقت جهان رفته و سفری پرهیجان را از آغاز آفرینش تا به امروز تجربه کنید. با سوار شدن بر زیردریایی اکتشافی سری به دنیای عجیب جانوران زیر دریا خواهید زد. برای اولین بار در کشور (و سومین بار در دنیا پس از کورپوس هلند و سنگاپور) به همراه پزشک پروفسور بازیما با عبور از داخل دهان یک انسان غول پیکر و سفر به درون اندام‌ های بدن، اسرار بدن انسان را کشف خواهید کرد. در این پارک علمی ضمن تفریح و سرگرمی، خیلی مطالب آموزنده نیز در انتظارتان است و با خاطره‌ای خوش و ماندگار می توانید به خانه بازگردید.

حمام مهدی قلی بیک

حمام مهدی قلی بیک در سال ۱۰۲۷ توسط یکی از امرای تیموری احداث شده است و در نزدیکی بازار بزرگ مشهد و میدان ۷۲ تن قرار دارد. این حمام هم‌اکنون به موزه تغییر کاربری داده است و وسایل و ابزارآلات قدیمی در آن برای علاقمندان تاریخ به نمایش گذاشته شده است.

خانه تاریخی ملک

یکی از آثار تاریخی که در شهر مشهد وجود دارد خانه تاریخی ملک است که در فهرست آثار ملی ایران در سال ۱۳۷۷ به ثبت رسیده است. این بنا یکی از نمونه خانه‌های زیبای بر جای مانده از دوران انتقال معماری در اواخر عصر قاجاریه محسوب می‌شود. در گذشته این بنای تاریخی بسیار وسیع بوده ولی اکنون تنها بخش بیرونی آن بر جای مانده است که شامل دو طبقه می‌شود. طبقه بالایی دارای سقف مشبک و منبت‌کاری شده چوبی و شومینه گچبری زیبایی است. خانه ملک امروزه مرکز هنرهای سنتی میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی است. گفتنی است حمام خانه ملک تنها نمونه حمام تاریخی خصوصی دوره خود در شهر مشهد معرفی شده است. این بنا در سال ۱۳۸۵ به عنوان خانه توریست انتخاب شد.

باغ گیاه‌ شناسی

باغ گیاه شناسی مشهد شاید بتوان گفت یکی از برترین جاذبه‌های این شهر است چرا که از بخش‌های متنوعی تشکیل شده و در آن می‌توانید مجموعه‌ای متشکل از بخش‌های مختلفی همچون باغ گل رز، قطعه آموزشی و نمایشی، مجموعه گیاهی منطقه رویشی ایران، مجموعه آربراتوم و سیستماتیک گیاهی، باغ میوه‌های بومی ایران، مجموعه گیاهی سوزنی برگان، مجموعه نمایشی باغ صخره‌ای و مجموعه نهالستان و گلخانه‌های تکثیری است. این باغ به‌منظور حفاظت و نگهداری از گیاهان و تهیه بانک ژن زنده گیاهی، آشنایی دانشجویان و شهروندان با انواع گونه‌های گیاهی، انجام برنامه‌های مطالعاتی و پژوهشی، ترویج استفاده شهروندان از گل و گیاه و... احداث شده است.  این باغ در بلوار جمهوری اسلامی، حد فاصل چهارراه مقدم و میدان غدیر واقع است.

پارک طبیعی هفت حوض

پارک طبیعی هفت حوض مشهد (دره هفت حوض) یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی مشهد است که در دل کوه‌های خلج جای دارد و حدود ۷ کیلومتر با مشهد فاصله دارد و شامل ۷ حوضچه طبیعی است.

موزه نان برای اولین بار در سطح کشور و خاورمیانه با همت بخش خصوصی (شرکت نان صنعتی گندم دشت مشهد) در سال 1390 در مشهد تاسیس شده است. در موزه نان مشهد بازدیدکنندگان با ابزار تهیه نان و شیوه پخت انواع نان آشنا می‌شوند

بعضی از این حوضچه‌ها به اندازه یک استخر کوچک وسعت دارند. آب بعد از عبور از این هفت حوضچه به حوضی بزرگ‌تر می‌ریزد و رودخانه مسیرش را ادامه می‌دهد. این حوضچه ها در مسیر حدود 1700 متری به صورت پیاپی قرار دارند که آب از حوضچه ای به حوضچه ی دیگر سرازیر می شود.

زمین‌های آهکی ناحیه هفت حوض در اثر فرسایش، این جاذبه زیبا و کم نظیر را پدید آورده‌اند. بعد از این که از پارک هفت حوض مشهد عبور می‌کنید، حوضچه‌های بزرگی را می‌بینید که به صورت دست نخورده همچنان باقی مانده‌اند. برای رفتن به این پارک، باید به سمت کوه‌های خلج رفته و وارد جاده خلج شوید، بعد از پیمودن مسافت کمی به صورت پیاده، می توانید به این پارک برسید.

موزه نان

موزه نان برای اولین بار در سطح کشور و خاورمیانه با همت بخش خصوصی (شرکت نان صنعتی گندم دشت مشهد) در شهر مشهد در سال ۱۳۹۰ تاسیس شده است. در موزه نان مشهد بازدیدکنندگان با ابزار تهیه نان مانند دستاس، آسیاب بادی، آسیاب آبی و مراحل تهیه آرد مانند بذر افشانی، گندم چینی، خرمن کوبی، چک زدن و شیوه پخت انواع نان سنگک، نان تنوری ساج و نان تنوری سفال توسط تنور سنگی، انواع تنور سفال (تنور مال، تنور عشایری، تنور حیاطی یا ایستاده، تنور ساج) آشنا می‌شوند. در موزه نان مشهد یکی از رقص‌های آیینی خراسان که به نام رقص اپر شناخته شده انجام می‌شود که منطبق با باورهای زراعی مردم منطقه است. در ساخت موزه نان اساس معماری سنتی - ایرانی در نظر گرفته شده که توسط ساده ترین مصالح (آجر ایرانی، کاهگل، گچ و چوب) به اجرا درآمده است. این موزه در کارخانه‌ گندم دشت مشهد واقع در بزرگراه آسیایی دایر شده است.

وجود حرم علی‌بن‌موسی‌الرضا و جاذبه‌های دیدنی، تاریخی و تفریحی بسیار مشهد را به یکی از توریستی‌ترین شهرهای ایران تبدیل کرده است که از ایران و حتی خارج از ایران افراد بسیاری به آن سفر می‌کنند

پارک‌های آبی

مشهد در زمینه احداث پارک‌های آبی موقعیت بی‌نظیری در خاورمیانه دارد. یکی از جاذبه‌های ورزشی خاص در مشهد وجود پارک‌های آبی است که به دلیل سرپوشیده بودن امکان استفاده از آنها در تمام طول سال وجود دارد. پارک آبی ایرانیان، سرزمین موج‌های آبی، پارک ساحلی آفتاب و موج‌های خروشان از پارک‌های آبی مجهز است که طرفدارن بسیاری در ایران دارد.

بوستان مینیاتوری

بوستان مینیاتوری مشهد، ایرانی کوچک است که می‌توان برجسته‌ترین آثار باستانی کشور عزیزمان را در آن دید. در این بوستان ۵۸ نماد فرهنگی، مذهبی و نقاط دیدنی شهرهای مختلف ایران به صورت مینیاتور شده در معرض دید عموم شهروندان قرار می‌گیرد که در هنگام افتتاح ۹ المان آن به بهره‌برداری رسید. المان‌های تحت‌جمشید، آرامگاه فردوسی، پل خواجو، فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد، آرامگاه عطار نیشابوری، راه‌آهن مشهد، روستای کندوان، باغ شاهزاده ماهان کرمان و سد کارون تا کنون رونمایی شده‌اند. از جمله امکانات این بوستان که می‌توان به تراس تماشا، زمین بازی کودکان با طراحی بازی‌های بومی و محلی، مسیر تردد قطار، فضای سبز و...  اشاره کرد.