تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران نمایانگر یک اصل است؛
استیصال دیپلماتیک
سیدمحمد میرزامحمدزاده
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده روز دوشنبه (سوم تیرماه) اعلام کرد که ضربه محکمی با تحریم‌های سخت جدید به ایران وارد کرد؛ تحریم‌هایی که کارشناسان هشدار می‌دهند، نمی‌تواند دولت آمریکا را به اهداف عنوان شده برساند و این تحریم‌ها در حالی اعمال شده که شبح درگیری مسلحانه همچنان در افق روابط دو کشور دیده می‌شود.
وبسایت تحلیلی بیزینس اینسایدر، در گزارشی پس از تحریم‌های جدید نوشت: این تحریم‌ها چند روز پس از آن اعلام شد که ترامپ ادعا کرد ناگهان برنامه حمله به ایران را پس از اسقاط پهپاد نیروی دریایی آمریکا لغو کرد؛ این اتفاق کمتر از دوهفته پس از حمله به نفتکش‌ها در دریای عمان که واشنگتن، تهران را عامل آن می‌داند، رخ داد.
در میان جمعی از افراد که هدف تحریم‌های جدید قرار گرفته‌اند، نام آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران نیز به چشم می‌خورد.
ترامپ صبح روز دوشنبه از دفتر کار خود موسوم به اوال آفیس در حاشیه امضای تحریم‌های جدید گفت: اقدامات امروز پس از یک سری رفتارهای خصمانه از سوی رژیم ایران طی چند هفته اخیر، شامل اسقاط پهپادهای آمریکایی، انجام می‌شود. رهبر ایران کسی است که مسئول سیاست‌های خصمانه این کشور به‌شمار می‌رود. وی در داخل کشور خود محترم است. دفتر وی بر وحشیانه‌ترین ابزارهای رژیم شامل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نظارت دارد. ترامپ گفت که هدف اولیه از تمامی این اقدامات بازداشتن ایران از دستیابی به تسلیحات هسته‌ای و پایان دادن به فعالیت‌های خصمانه آن در خاورمیانه است. با این حال بسیاری از کارشناسان، منطق کلی چنین استراتژی را زیر سوال می‌برند.
پارس کردن به جای گاز گرفتن
یان بریمر، موسس و رئیس گروه اوراسیا به اینسایدر گفت: تحریم‌های اخیر بیشتر شبیه پارس کردن سگ هستند تا گاز گرفتن؛ این تحریم‌ها محاسبات اقتصادی رژیم ایران را بر هم نمی‌ریزند. برمر گفت که رویکرد ترامپ درباره تغییر رژیم ایران نیست، بلکه قصد دارد ایرانیان را پای میز مذاکره بیاورد.
برمر گفت برای اینکه استراتژی ترامپ کارآمد باشد، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا باید در ایجاد ائتلافی ورای رژیم صهیونیستی و کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس موفق شود و برای دستیابی به چنین هدفی او از ترکیب فشار ایالات‌متحده و رفتار اشتباه ایرانیان برای جلب دوباره حمایت متحدان آمریکا استفاده می‌کند. اگر دولت ترامپ در ایجاد ائتلاف چندجانبه موفق باشد، احتمال اینکه ایرانی‌ها در نهایت وادار به تسلیم شوند بسیار بیشتر می‌شود. برمر افزود: چنین استراتژی شاید جواب دهد، اما مخاطرات آن بالا است، استراتژی که نتیجه بزرگی دارد اما می‌تواند به‌طور متقابل منجر به درگیری نظامی شود؛ ترامپ تلاش می‌کند از چنین رویدادی اجتناب کند، اما این بدان معنا نیست که چنین چیزی رخ نمی‌دهد.
آرون دیوید میلر، یک محقق برجسته در مرکز ویلسون و مشاور سابق وزارت امور خارجه آمریکا در توئیتی در واکنش به تحریم‌های جدید گفت: آخرین باری که تحریم‌های صرف منجر به تغییر عقیده یک رژیم در مورد منافع بنیادین سیاسی/امنیتی خود شده و آن را وادار به تسلیم شدن کرده است، چه زمانی بود؟
میلر ادامه می‌دهد که فرض اینکه فشار بر ایران منجر به نشستن پای میز مذاکره می‌شود، درواقع رژه احمقانه‌ای است که می‌تواند به جنگ ختم شود.
تحریم‌ها استراتژی محسوب نمی‌شوند
در همین حال مقامات دولت اوباما سخنان ترامپ مبنی بر اینکه او به دنبال جلوگیری ایران هسته‌ای است را، با وجود خروج وی از توافق هسته‌ای سال 2015، موسوم به برجام، که توافقی برجسته برای جلوگیری از ایجاد ایران هسته‌ای بود، به باد انتقاد گرفته‌اند. ایران هفته گذشته اعلام کرد که قصد دارد از برخی مفاد برجام بیرون رود و دست به غنی‌سازی بیشتر اورانیوم ورای میزان توافق شده بزند و ذخایر اورانیوم خود را بیشتر کند، این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد، دائماً بر پایبندی تهران در توافق حتی با وجود خارج کردن ایالات‌متحده از آن به دست ترامپ، تأکید کرده بود.
در کنار تمامی این تفاسیر، ند پرایس، یک سخنگوی سابق شورای امنیت ملی آمریکا در زمان دولت اوباما، رویکرد ترامپ را به بحران ایران محکوم کرد. او همچنین هدف اصلی برخی مشاوران جنگ‌طلب ترامپ را فشار حداکثری بر ایران خواند تا زمانی که منجر به تغییر رژیم این کشور شود.
یان بریمر، موسس و رئیس گروه اوراسیا به اینسایدر گفت: تحریم‌های اخیر بیشتر شبیه پارس کردن سگ هستند تا گاز گرفتن؛ این تحریم‌ها محاسبات اقتصادی رژیم ایران را بر هم نمی‌ریزند
پرایس روز دوشنبه در حساب توئیتری خود نوشت: تحریم‌ها استراتژی نیستند، آنها را حتی نمی‌توان هدف نامید، آنها وسیله‌ای برای پیشبرد یک استراتژی به سمت یک پایان هستند. مشکل رویکرد دولت کنونی این است که هدف تندروهایش تغییر رژیم است و نه جلوگیری از ایران هسته‌ای؛ برجام به چنین هدفی دست یافته بود.
زمان‌بندی جالب قبل از اجلاس گروه بیست در ژاپن
راکفورد ویتز، استاد و مدیر برنامه مطالعاتی دریایی در دانشکده فلچر دانشگاه توفتس به اینسایدر گفت که تحریم‌های جدید رویداد شگفت‌انگیزی نیست و تنها ادامه کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ است.
ویتز افزود: من فکر می‌کنم این تحریم‌ها ادامه فشار بر ایرانیان برای به کنج کشیدن آنها است؛ در حالی که واکنش آنها تلاش برای تغییر وضعیت کنونی است.
ویتز چشم به نشست گروه بیست پیش‌رو دارد تا نشانه‌های اتفاق بعدی روشن شود؛ نشستی که اواخر ماه جاری میلادی (اواسط تیر ماه) در اوساکا ژاپن برگزار می‌شود.
ویتز درمورد این نشست گفت: این نشست زمان‌بندی جالبی دارد. ترامپ با تحریم‌های جدید در واقع برای خود جای مانور بیشتری قرار داد و در صورتی که در اجلاس گروه بیست، متحدان نگران وی در مورد جریان بازار نفت ابراز ناراحتی کنند، او می‌تواند از تحریم‌های اخیر عقب‌نشینی کند، بدون آنکه مجبور شود از تحریم‌های پیشین کوتاه بیاید.
طی هفته‌های پیش‌رو، تحریم‌های جدید می‌تواند برای ترامپ اهرم‌های دیپلماتیک ایجاد کند. یکی از نفت‌کش‌هایی که اخیراً در خلیج عمان دچار سانحه شد، متعلق به ژاپنی‌ها بود و ژاپن تقریباً 80 درصد از نفت مورد نیاز خود را از خاورمیانه دریافت می‌کند.
ایران مسئولیت حمله به این نفتکش را تکذیب کرده است اما دولت ایالات‌متحده و بسیاری از کارشناسان، برای این تکذیب ارزشی قائل نیستند.
سخنگوی امنیت ملی آمریکا در دولت اوباما روز دوشنبه در حساب توئیتری خود نوشت: تحریم‌ها استراتژی نیستند، آنها را حتی نمی‌توان هدف نامید، آنها وسیله‌ای برای پیشبرد یک استراتژی به سمت یک پایان هستند
اگر نفت‌کش‌های بیشتری در این منطقه هدف حملات قرار گیرند، می‌تواند به عصبی شدن متحدان ایالات‌متحده منجر شود و وضعیت روابط دچار تنش کنونی را بیشتر از قبل پیچیده کند. خلیج عمان به وسیله تنگه هرمز به خلیج فارس مرتبط می‌شود، آبراهه‌ای باریک و حیاتی برای عرضه نفت جهان؛ هرگونه اختلال در این منطقه می‌تواند به التهابی برای بازارها‌ی جهانی بدل شود.
با علم به این موضوع، صبح دوشنبه ترامپ همچنین ابراز کرد که وی نگرانی خاصی در رابطه با این موضوع ندارد و از کشورها خواست که خود از کشتی‌هایشان حفاظت کنند و حرکت این کشتی‌ها را سفری همواره پرخطر خواند.
در همین حال آژانس‌های خبری ایرانیان تحریم‌های اخیر ترامپ را نشانه استیصال آمریکا خواندند و جواد ظریف، دیپلمات ارشد کشور از توئیتر برای تاختن به مشاوران رئیس‌جمهور آمریکا بهره جست و نوشت: استیصال دیپلماسی و عطش آنها برای جنگ کاملا عیان است.
دیدگاه تان را بنویسید