ابهام در افزایش مرگ فک‌های خزری

پیدا شدن لاشه ۱۴ قلاده فک خزری از ابتدای سال جاری تاکنون در سواحل مازندران در شرایطی رخ داده که مدیرکل محیط زیست مازندران از آن با عنوان «تلفات غیرعادی» یاد کرده است.

 14 مرگ و میر در شش ماه اخیر در حالی است که متوسط تلفات در سال‌های گذشته سه تا چهار قلاده و عمدتا ناشی از صدمات فیزیکی و گرفتار شدن در تورهای صیادی بوده است. اما امسال با وجود فرا نرسیدن فصل صید، افزایش قابل توجه مرگ فک‌های خزری ابهامات فراوانی در پی داشته است.  به گزارش ایرنا، هر چند حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل محیط زیست مازندران گفت که از طریق سازمان حفاظت محیط زیست، هنوز در حال بررسی اطلاعات از میزان و علل مرگ و میر فک خزری در دیگر کشورهای واقع در سواحل شمالی و شرقی دریای خزر هستیم، رییس مرکز حفاظت مانور نظامی اخیر کشورهای حاشیه شمالی دریای خزر را دلیل احتمالی این مرگ و میر عنوان کرد.

 فک خزری گونه در خطر انقراض

فک خزری به عنوان یکی از کوچک‌ترین اعضای خانواده فک‌های دنیا در سال‌های اخیر با کاهش شدید جمعیت مواجه شده و در آخرین رده‌بندی جانوران در خطر نابودی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) به عنوان یک گونه در خطر انقراض جهانی معرفی شده است.جمعیت این گونه که زمانی بیش از یک میلیون قلاده بود، طی سه دهه اخیر به خاطر شکار بی‌رویه صیادان کشورهای حاشیه شمالی دریای خزر به شدت کاهش یافت و به کمتر از یک‌صد هزار قلاده رسید، ولی مرگ ناشناخته و مبهم آن هم ۱۴ قلاده آن هم در نیمه یک سال تاکنون گزارش نشده بود.

مانور نظامی یا بیماری؟

امیر صیاد شیرازی، رئیس مرکز حفاظت از فک خزری ایران در همین باره به ایرنا گفت: «احتمالات مختلفی را باید در نظر گرفت از جمله آنفلوآنزای پرندگان، عملیات نظامی، بیماری‌های ویروسی و میکروبی‌، ولی محتمل‌ترین گزینه برگزاری مانور نظامی است که اخیرا آذربایجان در آب‌های دریای خزر برگزار کرد».

وی افزود: بیشتر تلفات فک‌های خزری مربوط به دو هفته اخیر بوده که در سواحل گیلان و مازندران یافت شدند و اغلب هم در سواحل شهرهای جویبار، محمودآباد، نور و بابلسر در استان مازندران بود.

رئیس مرکز حفاظت از فک خزری ایران با بیان اینکه پنج‌شنبه نیز چند لاشه فک خزری در فریدونکنار و جویبار دیده شد، توضیح داد: لاشه‌های پیدا شده بیشتر از یک هفته از زمان مرگشان گذشته است و امکان نمونه‌برداری میکروبی از این لاشه‌ها وجود ندارد چون این لاشه‌ها در آب تلف شدند و با امواج به ساحل رسیدند و این وضعیت انجام نمونه‌گیری میکروبی را مختل کرده است.

وی با اشاره به اینکه احتمال وجود بیماری میکروبی وجود دارد و منتفی نیست، گفت: طی تماس‌هایی با افرادی که در آلمان و هلند بر روی فک خزری تحقیق می‌کنند گرفته شد، گزارش کردند که چند فک به علت بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان تلف شدند.

صیاد شیرازی با اظهار این که اگر این آنفلوآنزا در بین پرندگان مهاجر باشد احتمال آلوده شدن فک‌ها از این طریق بعید نیست، افزود‌: ولی لاشه فک‌های پیدا شده در سلامت کامل بوده و کاهش وزن نداشتند و با توجه به اینکه روی لاشه‌های پیدا شده آسیب فیزیکی هم دیده نشده و اغلب فک‌های یافت شده در سن ۱۵ تا ۲۰ سال و در اوج قدرت دوره زندگی بودند، نشان از آن دارد که عامل ناگهانی آنها را از بین برده است.

وی افزود: در حال حاضر ما به دنبال لاشه تازه هستیم تا بتوانیم از آنها نمونه‌گیری کنیم زیرا یکی از ماهیگیران گزارش داده است که در عمق آب و به فاصله چند کیلومتری ساحل لاشه‌هایی را در آب دیده است که در حال حاضر امکان تایید صحت این ادعا وجود ندارد و نیاز به گشت دریایی است.

بیماری خطرناک‌تر از مانور نظامی

وی گفت‌: امیداوریم علت تلف شدن فک‌ها بیماری نباشد، هرچند که مانور اتفاق جالبی نیست ولی حداقل تعداد تلف‌شدگان محدود است. ولی اگر وجود بیماری محرز شود تعداد تلفات فک‌های خزری افزایش می‌یابد و با توجه به جمعیت فعلی فک خزری شرایط تحمل بیماری وجود ندارد و این گونه نایاب تا مرز انقراض پیش خواهد رفت.