ضرورت و نیاز مبرم این روزهای جامعه؛
مدیریت آثار روحی- روانی کرونا
ریحانه جولایی
دو هفته است که کرونا به ایران آمده؛ البته پای این ویروس ظاهرا خیلی پیش‌تر از اعلام مسئولان به ایران باز شد، گسترش پیدا کرد و قربانی گرفت؛ از این موضوع می‌گذریم چون ویروس موردبحث ما مرز نمی‌شناسد و در حال فتح تمام جهان است و اروپا و حتی آمریکا هم توان مقابله با آن را ندارند.
در ایران آمار مبتلایان قطعی و فوتی این بیماری هر روز با سرعت زیادی بالا می‌رود. روزهای گذشته تست کرونای بیش از 2 هزار نفر از مردم مثبت اعلام شد و آمار کشته‌ها از 70 نفر تجاوز کرد. این در حالی است که بسیاری از مسئولان رقم ابتلا و مرگ را بیش از آمارهای رسمی بیان می‌کنند.
به گزارش ایلنا، طبق جدیدترین آمار اعلامی از سوی وزارت بهداشت که دیروز منتشر شد، تاکنون ۲۳۳۶ نفر در کشور به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و ۷۷ نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.
چالش‌های خودجوشی که با ترس مقابله می‌کند
ترس از کرونا را در تمام شهر می‌توان دید. همین‌که در ساعات اوج ترافیک تهران می‌توانیم یک مسیر نسبتاً طولانی را در کمتر از 30 دقیقه طی کنیم یا پیاده‌روهای پرازدحام شهر در اسفندماه خالی از جمعیت است خودش بیانگر همه‌چیز است.
این ترس‌ها اما چیست؟ پزشکان بارها اعلام کرده‌اند که خطر مرگ بر اثر این بیماری تنها 2 درصد است و افرادی با مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای و سن بالا خطر مرگ دارند. بااین‌حال این نوع ترس هم عجیب و هم بی‌سابقه بوده است. برخی معتقدند این ترس ناشی از شفاف نبودن مسئولان، عملکرد و اطلاع‌رسانی آن‌هاست و مردم نمی‌توانند به آمارهای آن‌ها اتکا کنند و درنتیجه به نزدیک‌ترین منبع اطلاعی یعنی شبکه‌های مجازی روی می‌آورند که همین مسئله آن‌ها را در معرض اخبار اشتباه قرار داده و بر ترسشان اضافه می‌کند.
به‌تازگی اما راهکارهای جدید برای امیدواری و بهتر کردن حال و روحیه مردم به راه افتاده است. اولین راهکار مردم برای بهتر شدن اوضاع چالش لبخند بود. در این چالش کسی که دعوت شده بود باید عکسی با لبخند در فضای مجازی منتشر می‌کرد و چند نفر را هم به این چالش دعوت می‌کرد. فارغ از تمام نقدهایی که برخی به این چالش داشتند، باعث شد تا کمی روحیه مردم عوض شود و از اطلاع‌رسانی‌های درست و غلط درباره کرونا دست بکشند. این راه‌حل خوبی برای بهبود مقطعی ترس بود.
راهکار دیگری که به ذهن ساکنان شبکه‌های مجازی رسیده و نسبتاً موفق‌تر از چالش لبخند هم عمل کرده شناسایی و اطلاع‌رسانی افراد بهبودیافته از کرونا و ترخیص آن‌ها از بیمارستان بوده است. به این شیوه که عکسی منتشر می‌کنند و با نشان داد تصویر، عکس یا اسم بیماران به آن‌ها تبریک می‌گویند و برایشان آرزوی سلامتی می‌کنند.
احتمال ابتلای دوباره کم است
البته ترس مردم با فعالیت چند نفر در فضای مجازی با چالش لبخند یا معرفی افرادی که از کرونا جان به سالم به دربرده‌اند از بین نمی‌رود. هر روز خبرهای جدیدی از کرونا می‌آید و حالا می‌گویند اگر کسی به این ویروس مبتلا شده باشد و خوب شود احتمال گرفتن دوباره آن وجود دارد و این ترس به جان آن‌هایی که ویروس خفیف گرفته و خوب شده یا آن‌ها که در بیمارستان بوده‌اند و مرخص شده‌اند انداخته است.
این خبر پس از مثبت اعلام شدن تست یک زن ژاپنی بعد از بهبود باعث ترس افراد زیادی شد. در کنار اتفاقات مشابهی که در این مدت در چین رخ‌داده است، این موضوع سؤالات زیادی به وجود آورده است. ایجاد عفونت دوباره در بدن بعد از ابتلا به کرونا اتفاقی معمول است، اما این عفونت معمولاً منجر به سرماخوردگی می‌شود. این عفونت‌های ویروسی دوباره با کرونا ویروس جدید تفاوت زیادی دارد، به گفته متخصصان امکان ابتلای دوباره به کرونا ویروس بسیار کم است.
به گفته برخی پزشکان امکان ابتلای دوباره به کرونا ویروس وجود ندارد، اما احتمال وقوع این اتفاق آن هم در فاصله زمانی کوتاه، بسیار کم است. پس بهتر است لااقل در ین مورد ترس را کنار بگذاریم.
اقداماتی که نشد!
هنوز با گذشت چند هفته از شیوع کرونا برخی معتقدند دولت و وزارت بهداشت مقصر اصلی شیوع کرونا و درنتیجه ترس مردم هستند. تا چندی پیش، وزیر بهداشت، با چشمان باز و با قاطعیت اعلام می‌کرد که هیچ موردی از ابتلای به کرونا را نداریم. بعداً نیز گفتند که هیچ مشکلی نداریم و هم‌زمان مسئولان وزارت بهداشت تأکید کردند نیازی به قرنطینه کردن وجود ندارد و اثربخشی نیز ندارد. بااین‌حال تعداد زیادی از مسئولان وزارت بهداشت، نمایندگان مجلس و مسئولان کشور با لبخند اعلام کردند که به این ویروس مبتلا شده‌اند. این وضعیت در شرایطی است که در تمامی دنیا در چنین موقعیتی شهر کانون ویروس را قرنطینه می‌کنند و تدابیری خاص را در پیش می‌گیرند. متأسفانه بسیاری از شهروندان قم به دیگر شهرهای کشور رفته‌اند. اکنون مشخص‌شده که در غالب نقاط کشور ویروس کرونا پراکنده شده است.
زمانی که اطلاعات کافی به مردم داده شد، قرنطینه و رعایت ضوابط لازم نیز از سوی بسیاری از مردم شروع شد؛ اما واقعیت این است که این روند با رعایت مردم کنترل نمی‌شود. مردم تنها چند درصد دخیل هستند بنابراین دولت باید در زمینه تأمین امکانات بهداشتی، ایجاد محل مناسب در بیمارستان‌ها، برنامه منسجم برای قرنطینه اقدام کند. درواقع، بعد از اطلاع‌رسانی رسانه‌ها مردم به شکل خودکار اصول لازم را رعایت می‌کنند اما دولت چه اقدامی انجام داده است؟
بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی و مجریان خارجی شرایط ایران و ابتلا مسئولانش را به سخره گرفته‌اند؛ چراکه مسئولان بهداشت یک کشور، نمایندگان، معاون رئیس‌جمهورش و برخی از شهردارانش بیمار شده‌اند و این شبیه یک فاجعه است. با تمام این تفاسیر اطلاع‌رسانی درست در این زمینه می‌تواند راهگشا باشد. دادن اطلاعات در شرایط حساس کنونی، آن‌هم به‌صورت قطره‌چکانی قطعاً اشتباه‌ترین کار است و بر ترس مردم کشور اضافه می‌کند.
افرادی که اختلال اضطراب دارند بیشتر مراقب باشند
کرونا با خودش نه‌تنها ترس بلکه وسواس فکری هم آورد. ترس برای شستن دست‌ها، ترس برای حرف زدن با همکار و اعضای خانواده و ترس‌های دیگری که همه ما این روزها با آن دست‌به‌گریبانیم.
طبق جدیدترین آمار اعلامی از سوی وزارت بهداشت تاکنون ۲۳۳۶ نفر در کشور به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و ۷۷ نفر نیز جان خود را ازدست‌داده‌اند
در میان ایجاد چنین فضایی برخی افراد حتی اگر ویروس وارد بدنشان هم نشود آسیب بیشتری می‌بینند. روانشناسان در چند هفته اخیر بارها توصیه کرده‌اند افرادی که مشکلات روحی و روانی دارند باید بیشتر تحت‌نظر روانشناس یا روان‌پزشک خود باشند، چراکه این مسائل ناشی از پیشگیری می‌تواند روی آن‌ها تأثیر بیشتری بگذارد.
در همین رابطه عضو هیئت‌علمی دانشگاه حضرت معصومه (س) گفت: افرادی که زمینه اختلال اضطراب بیماری را دارند ممکن است به دلیل شیوع ویروس «کرونا»، اضطرابشان بروز پیدا کند که اگر توجه نشود امکان تشدید آن وجود دارد.
ابوالفضل حاتمی با اشاره به بروز اختلالات روانی به دلیل شیوع ویروس کرونا در ایران گفت: در شرایط فعلی کشور و شیوع ویروس کرونا در ایران، فوبیا‌ها و هراس‌ها و همچنین اختلال اضطراب مرتبط با سلامت اوج می‌گیرد.
به گفته این روانشناس درصد خیلی کمی از افراد جامعه درگیر اختلال اضطراب مرتبط با سلامت یا خودبیمارانگاری هستند یعنی به‌شدت نگران ابتلا به بیماری بوده و مرتب به پزشک مراجعه می‌کنند. افراد درگیر به این اختلال با اینکه در طی آزمایش‌ها، عکس‌ها و اقدامات تخصصی توسط پزشک مشکلی خاصی تشخیص داده نمی‌شود، اما باز هم نتایج را باور نمی‌کنند و همچنان نگران هستند.
او اظهار کرد: افرادی که زمینه‌های اختلال اضطراب بیماری را دارند معمولاً در مواقعی که جامعه دچار بحران شیوع ویروسی می‌شود مثل شرایط شیوع ویروس کرونا در ایران، اولین نفراتی هستند که اضطرابشان به اوج می‌رسد. در پی بروز این اضطراب، جستجوهایشان در خصوص بیماری شایع و ابتلا به آن افزایش پیدا می‌کند و معمولاً علائم بیماری شایع را در خود احساس می‌کنند که این خود نیز باعث شدت اختلال اضطراب بیماری در فرد می‌شود.
حاتمی ادامه داد: این اختلال به دو روش شناختی- رفتاری و دارودرمانی قابل‌درمان است، اما درمان‌ها معمولاً با تجویز دارو‌های ضد اضطراب و دارو‌هایی برای کاهش فشار فکری توسط روان‌پزشک، صورت می‌گیرد.
او در خصوص درمان به روش شناختی- رفتاری گفت: درمان‌های شناختی- رفتاری درمان‌های ریشه‌ای هستند و توسط روانشناس و مشاور انجام می‌شود البته درمان روان‌شناختی در کوتاه‌مدت اثرگذار نیست و معمولاً به 10 جلسه مشاوره نیاز دارد.
روانشناسان در چند هفته اخیر بارها توصیه کرده‌اند افرادی که مشکلات روحی و روانی دارند باید بیشتر تحت نظر روانشناس یا روان‌پزشک خود باشند
ابوالفضل حاتمی اظهار کرد: با توجه به کمبود وقت در خصوص درمان این اختلال در شرایط شیوع ویروس کرونا در ایران و با توجه به اینکه درمان‌های روان‌شناختی در کوتاه‌مدت اثرگذار نیست، بهترین راه، درمان دارویی توسط روان‌پزشک برای کاهش اضطراب فرد از ابتلا به بیماری است.
حاتمی با اشاره به دارو‌های تجویزی درخصوص اختلال اضطراب بیماری گفت: دارو‌های تجویزی برای درمان اختلال اضطراب بیماری عوارض کمی دارند، اما در کاهش اضطراب فرد تأثیر قابل‌توجهی دارند. برای افرادی که اختلال اضطراب مرتبط با سلامتی دارند و با شیوع ویروس کرونا قطعاً مضطرب‌تر شده‌اند بهترین روش مراجعه به روان‌پزشک و تجویز دارو است.
بااین‌حال باید بدانیم کرونا تا چند ماه دیگر کاملاً از بین خواهد رفت. به گفته پزشکان اگر موارد بهداشتی را رعایت کنیم این ویروس تا پیش از عید و در بدبینانه‌ترین حالت تا خرداد دوام می‌آورد. ترس در اندازه منطقی برای مبتلا نشدن و رعایت بهداشت خوب است؛ اما اگر بیشتر شود می‌تواند بیش از یک ویروس زیان‌زننده باشد و جبران این عوارض شاید سالیان زیادی طول بکشد.
دیدگاه تان را بنویسید