دانشجویان سراسر کشور در بیانیه‌ای خواستار شدند
لغو فوری شیوه‌نامه جدید انضباطی دانشجویی
آسو محمدی
در چند روز گذشته شیوه‌نامه انضباطی دانشجویان تبدیل به موضوع انتقادهای فراوان دانشجویان و فعالان مدنی در شبکه‌های اجتماعی شد و بحث برخورد با دانشجویان بر مبنای فعالیت آنها در فضای مجازی را هم پیش کشید. دیروز نیز جمعی از دانشجویان سراسر کشور خواستار لغو آن شدند. حالا عدم تجسس در حریم خصوصی و حفظ حریم شخصی یکی از جدی‌ترین خواسته‌های دانشجویان در تنظیم شیوه‌نامه انضباطی جدید است. به گفته دانشجویان همچنین پیش‌ازاین دانشجویان می‌توانستند نماینده یا وکیلی را همراه خود به جلسه کمیته انضباطی ببرند که این بند در شیوه‌نامه جدید حذف شده است
بیانیه دانشجویان سراسر کشور در اعتراض به شیوه‌نامه جدید
به گفته دانشجویان در گذشته نیز رصد فعالیت دانشجویان در فضای مجازی وجود داشت یعنی افرادی با هویت ناشناس همواره دانشجویان را رصد می‌کردند، اما این اقدام با تصویب شیوه‌نامه جدید جنبه رسمی به خود گرفت. در این میان جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور در بیانیه‌ای به این شیوه‌نامه اعتراض کردند. در این بیانه آمده است: «چندی‌ست که جامعه دانشگاهی مبهوت احکام سنگین صادر شده علیه فعالان، تشکل‌ها و نشریات دانشجویی منتقد شده است که با سکوت، انفعال و حتی همراهی وزارتخانه‌های علوم و بهداشت، یکی پس از دیگری به اجرا گذاشته می‌شوند. این دو وزارتخانه در دولتی که وعده حقوق شهروندی و دانشجویی و دانشگاه «امن و نه امنیتی» می‌داد، نه تنها پیگیری موثری برای لغو احکام صادر شده نکردهاند، بلکه با تصویب و ابلاغ شیوه‌نامه ضددانشجویی آیین‌نامه انضباطی، به پیشواز دانشجویان در آغاز سال تحصیلی جدید رفته‌اند. مفاد این شیوه‌نامه اجرایی که از همان ابتدای مطرح شدنش مورد انتقاد دانشجویان و حقوق‌دانان قرار گرفته بود، به وضوح اصول دادرسی منصفانه را نادیده گرفته است و در مقایسه با آیین‌نامه انضباطی سال ۷۴، دستورالعمل انضباطی سال ۹۴ و حتی شیوه‌نامه اجرایی سال ۸۸ که در اوج فضای امنیتی حاکم بر دانشگاه ابلاغ شده بود، نشان‌دهنده عقب‌گردی بزرگ برای دولتی است که از بازگرداندن ستاره‌ها به آسمان می‌گفت.»
در ادامه این بیانیه آمده: «روح حاکم بر شیوه‌نامه جدید با نقض اصول ۲۵، ۳۵ و ۳۷ قانون اساسی، مبنا را بر متخلف بودن دانشجو گذاشته و زمینه تجسس در حریم خصوصی او و جرم‌انگاری گسترده و مبهم به‌ویژه در حوزه‌های مربوط به سبک زندگی و فضای مجازی را فراهم می‌کند که نهایتا منجر به بسط اختیارات و رویکردهای سلیقه‌ای کمیته‌های انضباطی در برخورد با دانشجویان می‌شود.»
واکنش مسئولان به شیوه‌نامه جدید
چند روز پیش معاون حقوقی رئیس‌جمهوری در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به اینکه این آیین‌نامه مغایر با منشوری است که رئیس‌جمهوری پیگیر آن است، اعلام کرد: «اصل وجود یک نظام انضباطی و انتظامی صحیح است، ولی اگر مسائلی در آن وجود داشته باشد که با قانون اساسی یا قوانین مرتبط و منشوری که رئیس‌جمهوری پیگیر اجرای آن است، مغایر باشد، باید اصلاح شود.»
لعیا جنیدی با تأکید بر اینکه شیوه‌نامه باید اصلاح شود تأکید کرد: «ما برای تصویب این شیوه‌نامه با تشکل‌های دانشجویی صحبت کرده و نظر وزرا را می‌گیریم و اگر موردی وجود داشته باشد که مغایر با قانون اساسی یا سایر قوانین باشد یا با منشوری که رئیس‌جمهوری ابلاغ کردند، مغایرتی داشته باشد، آن را اصلاح می‌کنیم.»
سخنگوی هیأت دولت: دیدگاه تشکل‌ها مورد توجه قرار گیرد
علی ربیعی، سخنگوی هیأت دولت نیز در این باره در جمع خبرنگاران اعلام کرد: «در جلسه هیات وزیران تاکید شد وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تشکل‌های دانشجویی مراوداتی داشته باشند، معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری نیز در این زمینه همکاری می‌کند تا حقوق شهروندی و مسائل موردنظر دانشجویان در این آیین‌نامه‌ها ملاحظه شود. او در ادامه گفت: «تصمیم گرفته شد که دیدگاه تشکل‌ها در این اصلاحیه موردتوجه قرار گیرد. شیوه‌نامه شفاف‌سازی می‌شود. البته این اولین باری نیست که آیین‌نامه انضباطی دانشجویان تغییر می‌کند.»
در این میان منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در واکنش به انتقادات مطرح‌شده درباره شیوه‌نامه جدید انضباطی دانشجویی اظهار کرد: «بر اساس قانون باید برای اجرای دقیق آیین‌نامه انضباطی دانشجویان، یک شیوه‌نامه توسط وزارتخانه‌های بهداشت و علوم تدوین می‌شد که این اقدام انجام گرفت. دانشجویان نگران بودند که احیاناً با اجرای شیوه‌نامه جدید انضباطی به صفحات خصوصی آنها در فضای مجازی ورود شود که قاعدتاً این موضوع هدف ما نیست.
قبل از ورود معاونت حقوقی رئیس‌جمهوری به موضوع شیوه‌نامه انضباطی دانشجویان، معاونان دانشجویی در حال بازنگری در جزئیات این شیوه‌نامه برای افزایش شفافیت در اجرای آن بودند در همین راستا نیز اتفاقاً من از برخی دانشجویان خواسته بودم که اگر درباره شیوه‌نامه جدید انضباطی نظری دارند به من اعلام کنند.» او درباره نگرانی‌ها درخصوص عدم حضور دانشجویان در جلسات کمیته انضباطی اظهار کرد: «براساس آیین‌نامه انضباطی، در مواردی که لازم باشد هیئت‌های بدوی و تجدیدنظر می‌توانند از دانشجویان برای حضور در جلسات خود دعوت کنند. اما اینکه الزاماً دانشجو در جلسات حضور داشته باشد شاید در برخی از موارد به نفع خود دانشجویان نباشد.»
علی ربیعی، سخنگوی دولت: در جلسه هیات وزیران تاکید شد وزیران علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تشکل‌های دانشجویی مراوداتی داشته باشند. تصمیم گرفته شد که دیدگاه تشکل‌ها در این اصلاحیه مورد توجه قرار گیرد و شیوه‌نامه شفاف‌سازی شود
وزیر علوم: حریم شخصی دانشجویان نقض نخواهد شد
وزیر علوم تصریح کرد: «قطعاً در اجرای شیوه‌نامه جدید انضباطی دانشجویی، نقض حریم خصوصی دانشجویان انجام نمی‌شود؛ چراکه ورود به بخش خصوصی افراد نیاز به مجوز دارد و شیوه‌نامه انضباطی دانشجویی در حقیقت نمی‌تواند مجوزی برای ورود به بخش خصوصی افراد باشد. برای افزایش شفافیت و همچنین رفع نگرانی‌های دانشجویان، بازنگری در شیوه‌نامه انضباطی در حال انجام است.»
او خاطرنشان کرد: «کل تخلفات دانشجویان بجز بخش آموزشی یک‌دهم درصد تعداد کل دانشجویان بود و لذا شیوه‌نامه تخلفات انضباطی شامل همه جمعیت دانشجویان نمی‌شود؛ چراکه همه دانشجویان متخلف نیستند؛ نگرانی‌های موجود بیشتر شامل فعالیت‌های خاص سیاسی و اجتماعی دانشجویان می‌شود و تعدادشان بسیار اندک است.»
غلامی درباره نظرخواهی از دانشگاهیان و تشکل‌های دانشجویی برای شفاف‌سازی شیوه‌نامه جدید انضباطی دانشجویان گفت: «چون حوزه امور دانشجویی وزارت علوم با کمیته انضباطی و شیوه‌نامه انضباطی دانشجویان مرتبط است، سازوکارهایی که برای آن شیوه‌نامه در نظر گرفته‌شده نیز با سازمان امور دانشجویان است. سازمان امور دانشجویان از افراد و مجموعه‌ها دعوت می‌کند تا از نظرات آنان نیز در اصلاح شیوه‌نامه استفاده کند. بنا بود از تشکل‌های دانشجویی در رابطه با شیوه‌نامه انضباطی دعوت شود.»
دانشجویان در تدوین آیین‌نامه انضباطی نقشی نداشتند
۲۰ سال پیش شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف رسیدگی به تخلفات دانشجویی در داخل دانشگاه‌ها آیین‌نامه انضباطی دانشجویان را تصویب کرد و این آیین‌نامه به‌تمامی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ابلاغ شد. شیوه‌نامه جدید شورای انضباطی دانشجویان بعد از ۲۴ سال از تصویب این آیین‌نامه، شهریورماه سال جاری به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و با امضای وزرای بهداشت و علوم به دانشگاه‌های سراسر کشور ابلاغ شد؛ اما این ابلاغ منجر به ناآرامی دانشگاه‌ها شد و در نهایت مقرر شد این آیین‌نامه بازنگری شود!
از محدود شدن حق تجدیدنظرخواهی تا افزایش قدرت کمیته انضباطی
سخنان وزیر علوم درحالی است که یک دانشجوی دانشگاه تهران که نخواست نامش فاش شود، با انعکاس انتقادها و اعتراض‌های دانشجویان نسبت به موارد شیوه‌نامه جدید انضباطی نسبت به آنچه که آن را عقبگرد در شیوه‌نامه جدید انضباطی دانشجویان می‌دانند، خواستار پیگیری در این رابطه شد.
او در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» این موارد را به این شرح اعلام کرد: «محدود شدن حق تجدیدنظرخواهی، تشدید تنبیهات، تضییع حقوق زنان، نقض قوانین انضباطی دانشجو، نقض حریم خصوصی، افزایش امکان برخورد سلیقه‌ای و افزایش قدرت کمیته انضباطی.»
ادله تجسس در حریم خصوصی دانشجویان مستند نیست
از دیگر سو مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان اخیرا در واکنش به این جریانات به انتقادات از نقض حریم خصوصی دانشجویان در فضای مجازی پاسخ داد و اعلام کرد: «افراد در هیچ مورد مجاز به ورود به حریم خصوصی دانشجو نیستند و اگر ادله براساس مواردی از جمله تهیه مخفیانه صوت و تصویر همچنین تجسس در صفحات مجازی باشد، هیچ‌کدام مستند تصمیم شورای انضباطی نیست و اگر حکم هم صادر شده باشد، فاقد وجاهت قانونی است.»
حال سوال این است که چرا از ابتدا دو وزارتخانه بهداشت و علوم در تدوین شیوه‌نامه انضباطی دانشجویان نظر دانشجویان را دخیل نکردهاند و با اعتراض دانشجویان مقرر شده است که آیین‌نامه جدید را با در نظر گرفتن ملاحظات و دغدغه‌های دانشجویی تدوین و اصلاح کنند.
یک دانشجوی دانشگاه تهران: محدود شدن حق تجدیدنظرخواهی، تشدید تنبیهات، تضییع حقوق زنان، نقض قوانین انضباطی دانشجو، نقض حریم خصوصی، افزایش امکان برخورد سلیقه‌ای و افزایش قدرت کمیته انضباطی موارد شیوه‌نامه جدید انضباطی است که دانشجویان این موارد را عقبگرد در شیوه‌نامه جدید انضباطی می‌دانند
با این حال حاشیه‌ها و اظهارنظرهای اخیر نشان می‌دهد که وزارت علوم نتوانسته ابهامات این آیین‌نامه را در شیوه‌نامه اجرایی به درستی تشریح کند و همین مسئله باعث اعتراض دانشجویان شده است. بنابراین وزارت علوم باید برای جلوگیری تضییع حقوق دانشجویان و جلوگیری از ایجاد ناآرامی در دانشگاه‌ها نسبت به اصلاح آیین‌نامه اقدام کرده و ابهامات آن را برای دانشجویان برطرف کند.
دیدگاه تان را بنویسید