سراب تحصیل در دانشگاه‌های خارجی

جوان که باشی، بیکار که باشی و امید به آینده هم نداشته باشی، رویای تحصیل در دانشگاهای بزرگ، داشتن شغل مناسب و آینده‌ای درخشان، پیشرفت کاری و زندگی مرفه و...در سرت زیاد چرخ می‌خورد. آنقدر که ملکه ذهنت می‌شود، خروج از ایران و تحصیل در خارج از کشور تنها راه رسیدن به قله‌های پیشرفت و خوشبختی است. آوای دلنواز غربت هم که از دور شنیده شود، تمایل برای ترک وطن روز به روز قوی‌تر می‌شود. به‌این‌ترتیب است که سقف خواسته‌هایت می‌شود خروج از ایران و ثبت‌نام در دانشگاهی که اعتبار علمی‌اش حتی به اندازه دانشگاه‌های متوسط کشورت هم نمی‌رسد. از اینرو است که در چند سال اخیر رویای تحصیل در خارج از ایران، بسیاری از دانشجویان ایرانی را با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.

مهاجرت به خارج از کشور از طریق موسسات غیرمجاز و تحصیل در دانشگاه‌هایی که مورد تایید وزارت علوم نیست، دانشجویان ایرانی را با مشکلاتی بسیار مواجه کرده است.

به‌گزارش گروه علمی باشگاه خبرنگاران جوان، امروزه پیشرفت علمی، افزایش آگاهی و آشنا شدن با علم روز دنیا یکی از اهداف مهم زندگی بسیاری از افراد است؛ دانشجویان در کنار اینکه بخشی از دانش و اطلاعات را در داخل از کشور به دست می‌آورند، اما گاهی اوقات برای ارتقای علمی و کسب اطلاعات روز دنیا به گذراندن یک دوره تحصیلی در کشورهای دیگر نیاز پیدا می‌کنند.

در این بین انتخاب کشوری برای ادامه تحصیل و موسسه‌ای که دانشجو را اعزام می‌کند بسیار مهم و حائز اهمیت است؛ یک انتخاب اشتباه و نادرست می‌تواند مسائل و دغدغه‌هایی فراوان برای فرد به‌همراه بیاورد؛ کشوری که برای ادامه تحصیل انتخاب می‌شود باید سطح علمی بالاتر از کشور مبدا داشته باشد تا بتواند به رشد علمی فرد کمک کند؛ همچنین شرایطی مناسب برای زندگی و اقامت فراهم کند، زیرا شرایط زندگی و هزینه در کشور‌ها با هم متفاوت است و یکی از مسائل مهم به شمار می‌رود.

در این بین موسسه‌ای که برای اعزام دانشجو انتخاب می‌شود باید از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مجوز داشته باشد و مورد تایید آن باشد تا فرد با مشکل و دردسر در کشور مقصد روبه‌رو نشود.

مشکلات پیش رو 

در کنار تمام این موارد تحصیل در کشوری دیگر مشکلاتی را برای دانشجویان به ارمغان خواهد آورد که انتخاب راه‌های عجیب برای حل مشکل زبان از سوی دانشجویان، تایید نشدن مدرک برخی دانشگاه‌های خارج از کشور از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، همنوا نبودن دانشجویان ایرانی، توجه نکردن به کیفیت برخی موسسات آموزشی و اعلام نشدن اطلاعات صحیح تحصیلی از سوی موسسات اعزام دانشجو برخی از آنهاست.

با تمام این اوصاف و با‌توجه به تمام شرایط و سختی‌هایی که ممکن است برای مهاجرت به کشور دیگر وجود داشته باشد، برخی از افراد مصمم به انجام این کار هستند و از طریق موسسات اعزام دانشجو برای این کار اقدام می‌کنند.

با اینکه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به‌صورت دوره‌ای لیست مراکز و موسسات غیرقانونی و نامعتبر اعزام دانشجو را اعلام می‌کند و در آخرین گزارش در تیرماه امسال لیست ۱۰۳ موسسه و شرکت لغو مجوز شده اعلام شد اما مشاهده می‌شود که در سال‌های اخیر بسیاری از دانشجویان ایرانی از طریق این موسسات غیرمجاز برای ادامه تحصیل به کشور‌های دیگر مهاجرت کردند که برخی از آن‎ها با مشکلاتی عدیده‌ مواجه هستند، به‌طوریکه نه راه پس دارند و نه راه پیش!

مدارک بی‌اعتبار 

یکی از دلایل ایجاد مشکلات متعدد برای دانشجویان ایرانی این است که آن‌ها از شرایط کشور مقصد اطلاعات کافی ندارند و تمام کار‌های خود را به موسسات و واسطه‌های اعزام دانشجو می‌سپارند؛ این واسطه‌ها هم برای از دست ندادن سود و منفعت خود موانع تحصیلی و شرایط زندگی موجود در آن کشور را بیان نکرده و تنها از مزایا و جذابیت‌های آن برای دانشجویان صحبت می‌کنند تا آن‌ها را ترغیب کرده و زودتر اقدام کنند. همچنین دانشجویان را جذب دانشگاه‌هایی می‌کنند که دارای تاییدیه از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیست و دانشجویان پس از فارغ التحصیلی یک مدرک بی‌اعتبار را در دست دارند.

در پرسش از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درباره علت مهاجرت دانشجویان بیان شد: کشور در حال حاضر هیچ نیازی ندارد که دانشجویان به کشور‌های خارجی دارای سطح علمی پایین‌تر از کشور خودمان بروند و افراد برای این کار دلایل خود را دارند. حتی با مشکلات ارزی پیش آمده وزراتخانه علوم و فناوری هم اعلام کرد، همه دانشجویانی که در دانشگاه‌های مورد قبول وزارت علوم شروع به تحصیل کرده‌اند، پذیرفته می‌شوند و می‌توانند برگردند و در دانشگاه‌های کشور تحصیل کنند.

البته این صحبت وزیر شامل افرادی است که در دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور تحصیل کرده و امروز به هر دلیل می‌خواهند به کشور برگردند و مشخص نیست تکلیف افرادی که دارای این شرایط نیستند و در یک دانشگاه غیر معتبر از نظر وزارت علوم کشورمان درس خوانده‌اند چه خواهد شد.

مسئولان مربوطه باید وارد میدان شوند و با کوتاه کردن دست موسسات غیرمجاز و اقدامات لازم جهت آگاه کردن دانشجویان از شرایط تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور و معرفی دانشگاه‌های معتبر در راستای حل مشکلات دانشجویان خارج از کشورتلاش کنند

روسیه و گرجستان  جذاب برای ادامه تحصیل

دانشجویان برای ادامه تحصیل بر اساس معیار‌های مدنظر خود، کشور‌های مختلفی را انتخاب می‌کنند؛ ولی روسیه و گرجستان دو کشور جذاب برای دانشجویان است که هر ساله تعداد زیادی از دانشجویان برای ادامه تحصیل در رشته‌های پزشکی و غیرپزشکی به آنجا سفر می‌کنند و آمار بالایی از این دانشجویان را ایرانی‌ها شامل می‌شوند.

بر‌اساس گفته دانشجویان ایرانی که در یکی از دانشگاه‌های روسیه تحصیل می‌کنند؛ روسیه شرایط سختی برای تحصیل دارد، به بهانه‌های کوچک دانشجویان اخراج می‌شوند و کل هزینه‌ای که پرداخت کرده‌اند بر باد می‌رود! همچنین تایید نشدن مدرک برخی دانشگاه‌ها از جمله مشکلاتی است که غالب دانشجویان علوم پزشکی به آن اشاره دارند. سال پیش تعدادی دانشگاه توسط وزارت علوم و بهداشت معتبر اعلام شدند، ولی همچنان دانشگاه‌های غیرمعتبر که توسط موسسات اعزام دانشجو پذیرش می‌کنند، وجود دارند.

دغدغه‌های تحصیل در روسیه و گرجستان

ایرانی‌ها تا قبل از حضور در روسیه هیچ‌گونه آشنایی با زبان روسی ندارند یا در حد یک دوره کوتاه‌مدت آموزش زبان در موسسات گذرانده‌اند و کاملا مشخص است که این سطح دانش نمی‌تواند برای حضور در دوره‌های کارشناسی ‌ارشد و دکتری کافی باشد؛ متاسفانه روس‌ها در زبان انگلیسی بسیار ضعیف بوده و تنها زبانی که در روسیه می‌تواند استفاده شود، زبان‌های روسی و تا حدی ترکی است. علاوه براین دانشجویان تنها با برخی از اساتید می‌توانند به زبان انگلیسی صحبت کنند و این یکی از مشکلات تحصیل در کشور روسیه است.

یکی از مهم‌ترین معایب تحصیل در دانشگاه‌های گرجستان هم آشنا نبودن دانشجویان با زبان گرجی است، در‌حالیکه تحصیل در برخی از رشته‌های دانشگاهی به زبان انگلیسی و در برخی به زبان گرجی یا روسی انجام می‌شود. از طرفی یادگیری زبان گرجی نیاز به صرف وقت، هزینه و انگیزه لازم دارد که برای برخی از دانشجویان می‌تواند سخت و خسته کننده باشد و آن‌ها را از تحصیل منصرف کند.

علاوه بر این تفاوت فرهنگی و اجتماعی ایرانی‌ها با مردم روسیه می‌تواند مشکلات امنیتی و اخلاقی بسیاری را برای دانشجویان ایرانی مخصوصا دانشجویان دختر به وجود بیاورد. شاید یکی از مشکلات بزرگ دانشجویان در روسیه تامین هزینه‌های زندگی و خوابگاه باشد و بسیاری از خوابگاه‌ها اجازه زندگی یک نفر در اتاق دو نفره را نداده و برخی دانشگاه‌های بزرگ از جمله دانشگاه دولتی مسکو، خوابگاهی برای دانشجویان متاهل درنظر گرفته نشده است.

به گفته دانشجویان ایرانی که در یکی از دانشگاه‌های روسیه تحصیل می‌کنند؛ روسیه شرایط سختی برای تحصیل دارد، به بهانه‌های کوچک دانشجویان اخراج می‌شوند و کل هزینه‌ای که پرداخت کرده‌اند بر باد می‌رود!

در حال حاضر بسیاری از دانشجویان ایرانی فریب تبلیغات جذاب و هیجان انگیز موسسات اعزام دانشجو را خورده و برای ادامه تحصیل به این کشور‌ها سفر کرده‌اند که در مشکلات متعدد و بزرگی از تحصیل، اقامت و زندگی به سر می‌برند.

وعده های مسئولان روسیه برای حل مشکلات دانشجویان ایرانی

افزایش تعداد دانشجویان ایرانی و انعکاس مشکلات آن‌ها و همچنین پیگیری‌های سفارت ایران در مسکو باعث شده تا مسئولان روسیه به فکر بیفتند و برای جذب دانشجو قوانین جدیدی را در‌نظر بگیرند؛ طبق گفته وزیرعلوم کشور روسیه برای جلوگیری از مشکلات فراوان به‌وجود آمده قرار است از این به بعد پذیرش دانشجو با دقت و سخت‌گیری بیشتری انجام شود؛ آموزش زبان روسی پیش از ورود دانشجو به روسیه، تعیین حد نساب معدل و کوتاه کردن دست موسسات اعزام سودجو از اقدامات مهم دراین زمینه است.

امید می‌رود مسئولان مربوطه وارد میدان شده و با کوتاه کردن دست موسسات غیرمجاز و اقدامات لازم جهت آگاه کردن دانشجویان از شرایط تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور و معرفی دانشگاه‌های معتبر در راستای حل مشکلات دانشجویان خارج از کشورتلاش کنند.

درشرایط کنونی تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های روسیه و گرجستان بلاتکلیف بوده و شرایط سختی را سپری می‌کنند و دانشگاهی که یک روز رویای آن‌ها بود، برایشان به کابوسی تلخ تبدیل شده است که می‌توان عامل اصلی ایجاد این مشکلات را شرکت‌ها و موسساتی دانست که علی رغم نام پرآوازه و تجربه واعتباری که برای خود طی سالیان طولانی به دست آورده اند، اما مسائل اخلاقی، وجدانی و انسانی را رعایت نکرده و پس از دریافت پول از دانشجویان متقاضی آن‌ها را درخاک روسیه رها کرده و با این که پول را به‌طور کامل دریافت کرده‌اند کاری برای دانشجویان انجام نمی‌دهند.

البته دانشجویان هم در این زمینه بی‌تقصیر نیستند، زیرا به توصیه‌ها و گزارش‌های وزارت علوم مبنی بر غیرقانونی بودن موسسات اعزام دانشجو و اعتبار نداشتن برخی دانشگاه‌های خارج از کشور بی‌اعتنا بوده و کار خود را انجام داده‌اند و امروز به دلیل تحصیل در دانشگاهی که مورد تایید وزارت علوم نیست باید بهای سنگینی را بپردازند. از طرفی هم امکان ادامه تحصیل در رشته‌ای که در خارج از کشور مدرک دریافت کرده‌اند، در ایران برایشان فراهم نیست که این موضوع می‌تواند ضربه روحی شدید و افسردگی و ناامیدی از زندگی و تحصیل را برایشان به‌وجود بیاورد.