محمدرضا جوادی یگانه، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران

موضوع کاهش تنش‌های اجتماعی و افزایش سطح تاب‌آوری شهروندان، مسئله مهمی است و باید روی آن فکر کرد. ایده کلی در شهرداری این است که آن چیزی که می‌تواند بخشی از مشکلات اجتماعی در شهر را کاسته و روابط مردم با همدیگر را بهتر کند، افزایش روابط اجتماعی است.

باید توجه داشت در علوم اجتماعی بین روابط اجتماعی و روابط «جامعوی» فرق می‌گذارند. آدم‌ها به صورت ناظم‌مند به همدیگر متصل هستند.

من به راننده اتوبوس که مرا به محل کار می‌رساند، ارتباط جامعوی دارم، کارمند به آقای ایکس و وای، بقال و قصاب به لحاظ ارتباط جامعوی متصل هستند. ولی با آنها ارتباط چهره‌به‌چهره و دوستانه که روابط اجتماعی است، ندارند. اگر روابط اجتماعی در سطح شهر افزایش یابد، بخشی از مشکلات مردم کم می‌شود.

برای همین، ایده کلی که ما در سطح معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران برای افزایش انسجام اجتماعی دنبال می‌کنیم این است که روابط اجتماعی را در سطح شهر تهران افزایش دهیم. برنامه ما این است که مردم برای چیزی بجز کار و خرید از منزل خارج شوند و همدیگر را ببینند. خود این موضوع می‌تواند به انسجام اجتماعی کمک کند.

حضور کودکان و مردم در فضاهای عمومی و بیرون آمدن شهروندان از خانه، بازگرداندن شهر به مردم است. این که ترغیب مردم به آمدن در فضای عمومی در شهر، می‌تواند راه حل مشکلات اجتماعی شود. مکانیزم‌هایی مانند نوروزگاه، برنامه‌های شادستان و برنامه‌های نقاشی در شهر، می‌تواند در این راستا کمک کند.

در برنامه اخیر شهرداری ۹هزار نفر نقاشی کشیدند که دست کم ۲۰۰خانوار دارای کودک از خانه به این بهانه بیرون آمدند و همدیگر را دیدند و ارتباط اجتماعی شکل گرفت. هر چه تعامل اجتماعی در شهر بهتر و بیشتر شود، مشکلات اجتماعی کمتر می‌شود.

تحقیقاتی که وضعیت روابط اجتماعی را در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۴ مقایسه می‌کند می‌گوید وضعیت عمومی نگاه کلی به سرمایه اجتماعی کشور پایین آمده است، ولی وضعیت سرمایه اجتماعی نسبت به بقیه حوزه‌ها وضع نامطلوبی ندارد. نگاه جامعه شناسی مردم مدار همین را می‌گوید. یک حوزه که می‌تواند راه حل برای مشکلات باشد، بازگشت مردم به جامعه است.

نگاه کلی ما این است که مردم از خانه خارج شوند. برنامه‌هایی مانند زیست‌شبانه، متعلق به ساعات پایانی شب است ولی برنامه‌های ما بیشتر مربوط به ساعات پایانی روز و آغازین شب است که روی آن ساعات تمرکز داریم.