آیا تلاش‌های دیپلماتیک فرانسه، آبی بر آتش تنش خواهد بود؟
مکرون و نسخه انجمادی برجامی
محبوبه ولی
امانوئل بن، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه همانطور که قبلا گفته شده بود، به ایران آمد و دیروز با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده مقام معظم رهبری دیدار کرد. او تقریبا 20 روز پیش نیز به ایران آمده بود اما حالا بعد از افزایش سطح غنی‌سازی ایران و مکالمه تلفنی یک ساعته روحانی و مکرون به ایران آمده و گفته می‌شود این سفر او مکمل آن گفتگوی یک ساعته‌ای است که مکرون در آن به ایران اطمینان داده تمام تلاش خود را برای بهبود شرایط خواهد کرد.
مشاور امانوئل مکرون حالا به ایران آمده تا پیشنهادهای فرانسه برای کنترل تنش میان ایران و آمریکا و تبعات آن را ارائه کند. مکرون اخیرا با ترامپ نیز گفتگوی مفصلی در این باره داشته است؛ با این حال مشاورش دیروز در دیدار با شمخانی گفت که نه میانجی است و نه حامل هیچ گونه پیامی از سوی آمریکا برای تهران.
نه میانجی‌ام نه حامل پیام
او دیروز با اشاره به قدرت و نفوذ ایران در منطقه و آگاهی فرانسه از قدرت تاب‌آوری ایران در برابر فشارهای مختلف که طی ۴۰ سال گذشته و عبور از تحریم‌های مختلف به اثبات رسیده، گفت: امانوئل مکرون به دنبال دستیابی به ابتکارات مشترک برای ایجاد آتش‌بس در جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران بوده و معتقد است که این اقدام به کاهش تنش‌های رو به تزاید در منطقه منجر خواهد شد.
اما ابتکاری که بن از آن سخن گفته چیست؟ «فریز در برابر فریز» یا به قولی دیگر «انجماد در برابر انجماد»؛ منابعی خبر می‌دهند که این پیشنهاد تازه مکرون برای ایران است. گفته می‌شود که ظاهرا مکرون در جریان همین گفتگوهای اخیرش با ترامپ توافق کرده که ایران را مجاب کند تا کاهش تعهدات هسته‌ای خود را فریز کند؛ در مقابل آمریکا هم برخی از معافیت‌های نفتی ایران را به صورت موقت دوباره احیا می‌کند تا مذاکرات با ایران به جریان بیافتد.
ترامپ در پوست مکرون؟
ایران هنوز واکنشی رسمی به زمزمه این پیشنهاد نداشته است. سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه دیروز در پاسخ به این پرسش که آیا مکرون در گفت‌وگو با رئیس‌جمهور مشخصاً پیشنهاد بازگشت آمریکا به گروه ۱+۵ و کمیسیون مشترک برجام را مطرح کرده است، گفت: «هنوز جمهوری اسلامی ایران پیشنهادی را به صورت رسمی دریافت نکرده است. البته من هم موضوعاتی نظیر فریز در برابر فریز را شنیده‌ام.»
برخی معتقدند که این پیشنهاد فرانسه در واقع با هماهنگی آمریکاست تا مقدمه‌ای باشد برای یک توافق جدید. برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ترامپ، مکرون را برای ترغیب ایران راضی کرده است که چه مستقیم و چه غیرمستقیم تهران را پای مذاکره بکشاند حتی اگر ایران برای واشنگتن شرط تعیین کند!
سخنگوی وزارت خارجه در این باره توضیح داد: اینکه اقدامات فرانسه با هماهنگی یا بدون هماهنگی آمریکاست یا از جانب کاخ سفید پیامی دارند یا ندارند، به آنها مربوط است ولی ما چیز پنهانی نداریم. خواسته ما اجرای همین توافقی است که از سوی آنها نقض شده یا اجرا نمی‌شود.
شمخانی: راهبرد کاهش تعهدات هسته‌ای غیرقابل تغییر است
با این حال به نظر می‌رسد مقامات ایرانی نگاه چندان خوش‌بینانه‌ای به وعده‌های سر خرمنی مانند «انجماد در برابر انجماد» نداشته باشند؛ چراکه اساسا این بار نیز تضمینی برای اجرای معافیت‌های آمریکا وجود ندارد و همه چیز معنی بازگشت به چندین ماه پیش را می‌دهد که آمریکا معافیت‌هایی را اعمال کرد؛ اما در طول دوره آن معافیت موقت نیز به طور مداوم مشتریان نفت ایران و همینطور خود ایران را تحت‌‌فشار می‌گذاشت تا اینکه بعد از چندین ماه تمامی آن معافیت‌ها را لغو کرد.
گفته می‌شود که ظاهرا مکرون با ترامپ توافق کرده که ایران را مجاب کند تا کاهش تعهدات هسته‌ای خود را فریز کند در مقابل آمریکا هم برخی از معافیت‌های نفتی ایران را به صورت موقت دوباره احیا می‌کند تا مذاکرات با ایران به جریان بیافتد
این پیشنهاد نیز تکرار دوباره آن دور تسلسل است و شکل دیگری از خرید زمان از سوی اروپاست. از سوی دیگر ایران بارها تکرار کرده که صرفا ذیل برجام مذاکره می‌کند و خواسته‌اش اجرای کامل تعهدات برجامی است؛ آنچنانکه موسوی دیروز به این تعهدات نیز اشاره کرد و افزود: اروپایی‌ها ۱۱ تعهد در حوزه‌های مختلف را داده‌اند که در بیانیه کمیسیون مشترک برجام پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای منتشر شد و آنها به ایران اطمینان دادند که به‌رغم خروج آمریکا از برجام، در این حوزه‌ها فعالیت خواهیم کرد تا شما از منافع اقتصادی برجام منتفع شوید.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز دیروز در دیدار با امانول بن، فرستاده ویژه امانوئل مکرون، اجرای برنامه کاهش مرحله به مرحله تعهدات هسته‌ای را راهبرد غیرقابل‌تغییر ایران برشمرد و گفت: این مسیر در چارچوب بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام تا زمان تحقق کامل حقوق ایران ادامه خواهد یافت.
24 تیرماه؛ روزی برای تعیین تکلیف برجام
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری نیز می‌گوید اروپا ماه‌ها فرصت داشت که مذاکره کند و شرایط را بهبود بخشد و آمدن فرستاده در دقیقه ۹۰ توسط فرانسه بعید است که اثر خاصی داشته باشد.
حال باید دید که فرانسه چگونه می‌خواهد ایران را برای پذیرش نسخه انجمادی‌اش قانع کند یا اینکه اصلا ایده بهتری دارد یا نه. سه عضو اصلی اتحادیه اروپا ۲۴ تیرماه با هم دیدار می‌کنند.
برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ترامپ، مکرون را برای ترغیب ایران راضی کرده است که چه مستقیم و چه غیرمستقیم تهران را پای مذاکره بکشاند حتی اگر ایران برای واشنگتن شرط تعیین کند
کاخ الیزه ابتدای هفته اعلام کرد که در مکالمه تلفنی یک ساعته میان روسای‌جمهور فرانسه و ایران توافق شد تا 15 جولای (۲۴ تیر) برای یافتن راه‌حل مناسب برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای میان ایران و امضاکنندگان برجام جلسه مشترکی برگزار شود.
اروپا اعلام کرده که تا آن زمان اقدامی علیه ایران انجام نخواهد داد و مکانیزم ماشه را فعال نخواهد کرد. آن روز شاید پایان انفعال اروپا در مناقشه ایران و آمریکا و داستان برجام باشد, اما اینکه چگونه پایانی باشد، مهمتر است؛ پایانی با اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران و مرگ برجام یا انجام تعهدات در قبال ایران و حفظ توافق هسته‌ای؟
دیدگاه تان را بنویسید