ترامپ: ۱۰ دقیقه قبل از حمله به ایران آن را متوقف کردم////// شمخانی: حمله کنید پشیمان می‌شوید

محبوبه ولی

این تنش جدید مربوط به یک پهپاد آمریکایی است که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرنگون شده است. بنا به گزارش‌ سپاه پاسداران پهپاد جاسوسی یا به قولی دیگر تجسسی «گلوبال‌هاوک» در ساعت ۱۴ دقیقه بامداد پنجشنبه، ۳۰ خرداد از پایگاه هوایی الظفره امارات به پرواز درآمده و درنهایت پنهان‌کاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر می‌دهد.

این هواپیمای بدون سرنشین، در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران، مشغول جمع‌آوری اطلاعات و جاسوسی می‌شود.

نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا پس از جلسه با مقامات دولت ترامپ تاکید کرد که دولت ترامپ مجوز کنگره برای جنگ با ایران را ندارد و در عین حال ادامه داد که «فکر نمی‌کند ترامپ به دنبال جنگ با ایران باشد» 

گزارش‌ها می‌افزایند: درنهایت، در ساعت ۰۴:۰۵ بامداد در حالی که این پهپاد وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد.

چرخش 180 درجه‌ای در کمتر از یک روز

حال از ساعت ۰۴:۰۵ بامداد پنجشنبه تا همین اکنون، روابط پرتنش ایران و آمریکا، ملتهب از این رویداد اخیر است. اولین واکنش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نسبت به سرنگونی پهپاد کشورش واکنشی تهدیدآمیز بود که بعد مشخص شد در واقع واکنشی دوپهلو بوده است.  وقتی خبرنگاران از او پرسیدند که آیا آمریکا در واکنش به سرنگونی پهپادش، به ایران حمله خواهد کرد، گفت بعید نمی‌داند که این اقدام ایران واکنشی از سوی آمریکا داشته باشد.  بعد هم ادامه داد که «ایران مرتکب اشتباه بزرگی شده است.» از چنین پیامی بوی تهدید می‌آید، اما ساعتی بعد ترامپ اعلام کرد منظورش این بوده که یک نفر در نیروی نظامی ایران به اشتباه این پهپاد را هدف گرفته است!

در توئیت دیروزش هم ادامه داده که «دیشب می‌خواستیم سه نقطه مختلف در ایران را هدف بگیریم، وقتی پرسیدم چندنفر می‌میرند؛ گفتند ۱۵۰ نفر. 10 دقیقه قبل از حمله، آن را متوقف کردم. رئیس‌جمهوری آمریکا ادامه داد که هزینه چنین عملیاتی متوازن با سرنگون شدن یک پهپاد نبوده است و عجله‌ای برای این اقدام ندارد. »

سازمان نقشه‌برداری با بیان اینکه محدوده دریای سرزمینی 12 مایل دریایی از خط مبدأ ساحل دریا است،  گزارش داد: براساس داده‌های دریافتی و محاسبات انجام شده، پهپاد آمریکایی در ۸ مایلی خط ساحلی جمهوری اسلامی ایران در سواحل هرمزگان حدفاصل «کرتان» و «کوه مبارک» منهدم شده است

دست‌اندازهای کنگره پیش پای ترامپ

روز پنجشنبه دولت او با اعضای کنگره آمریکا تشکیل جلسه داد و خبرگزاری رویترز گزارش داد که تصمیم برای حمله تلافی‌جویانه به ایران اتخاذ شده بود، اما ترامپ در آخرین دقایق منصرف شد. به نظر می‌آمد کنگره دولت ترامپ را از اقدام نظامی علیه ایران بر حذر داشته است.

نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا پس از جلسه با مقامات دولت ترامپ تاکید کرد که دولت ترامپ مجوز کنگره برای جنگ با ایران را ندارد و در عین حال ادامه داد که «فکر نمی‌کند ترامپ به دنبال جنگ با ایران باشد و هیچکس در آمریکا تمایل به جنگ با ایران ندارد.»

برنی سندرز، سناتور ارشد آمریکایی نیز پس از اعلام لغو حمله تلافی‌جویانه آمریکا به ایران، در گفتگو با شبکه ام. اس. ان. بی. سی با توضیح اینکه بسیاری از مواضع آمریکا در سیاست خارجی که منجر به جنگ‌هایی مانند جنگ عراق، ویتنام شد مبتنی بر دروغ بوده است، گفت: «به گمانم در دولت ترامپ افرادی خواهان جنگ با ایران هستند. فکر می‌کنم اگر جنگی رخ می‌داد، یک فاجعه مطلق برای کشور ما، ایران، منطقه و جهان می‌بود.»

دونالد ترامپ به تلَون در احوالات و موضع‌گیری‌هایش مشهور است، اما چرخش ناگهانی او در ارتباط با موضوع پهپاد و تغییر لحنش، از دید تحلیلگران یکی از عجیب‌ترین نمونه‌های تغییر موضع او بود که بخشی از آن مربوط به دست‌اندازهایی می‌شود که کنگره آمریکا پیش پای سیاست‌های او قرار می‌دهد. 

یک خبر و یک تکذیب

هنوز شوک‌های پی در پی اخبار مربوط به پهپاد فروننشسته بود که خبرگزاری رویترز از قول یک منبع ایرانی خبر داد که ترامپ از طریق عمان پیامی به ایران ارسال و برای مذاکره و گفتگو ضرب‌الاجل تعیین کرده است!

این رسانه به نقل از منبع ایرانی خود نوشت که رئیس‌جمهوری آمریکا در پیام خود ضمن اینکه گفته است «حمله به ایران قریب‌الوقوع بود» بار دیگر خواستار گفتگو و مذاکره شده و در پیام خود تصریح کرده که ایران «فرصت محدودی» برای آغاز گفت‌وگو دارد.

رویترز در این گزارش به نقل از مقامات رسمی در تهران اعلام کرده بود که پیام ارسالی از سوی عمان دریافت و در پاسخ تاکید شده است که علی خامنه‌ای، رهبر ایران با هرگونه گفت‌وگو با آمریکا مخالف است.

در این گزارش همچنین به سخنان یک مقام رسمی دیگر ایران اشاره شده که در واکنش به پیام تهدید‌آمیز دونالد ترامپ گفته بود: «ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که رهبر مخالف هرگونه گفت‌وگو (با آمریکا) است؛ اما این پیام برای تصمیم‌گیری به ایشان منتقل می‌شود.»

همین منبع رسمی گفته بود که به مقام عمانی حامل پیام تاکید شده است که «هرگونه حمله به ایران تبعات سنگین منطقه‌ای و بین‌المللی» به همراه خواهد داشت.

مقامات آمریکایی درباره صحت و سقم این خبر واکنشی نشان ندادند، ولی در ایران این خبر تکذیب شد. شورای عالی امنیت ملی هرگونه دریافت پیام از سوی آمریکا به واسطه عمان را تکذیب کرد.

سیاست‌های خصمانه ترامپ شکست می‌خورد

گرچه خبر رویترز تایید نشد، اما حتی در صورت صحت نیز واکنش ایران برخلاف ترامپ، به‌هیچ‌وجه نشانه‌ای از نرمش، کوتاه آمدن از مواضع قبلی و پذیرش پیشنهاد مذاکره نداشت. 

دبیر شورای عالی امنیت ملی در گفت‌وگو با یک رسانه روسی با اشاره به اینکه ایران اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا را جدی نمی‌گیرد، گفت که سیاست‌های خصمانه ترامپ درنهایت با شکست مواجه خواهد شد.

به گزارش ایسنا، علی شمخانی در گفت‌وگو با روسیا الیوم گفت: «سیاست‌های ایران واضح و درراستای حمایت از ثبات و امنیت است. تهران به هیچ طرفی حمله نکرده و نخواهد کرد، اما اگر حمله‌ای علیه ما انجام شود متجاوز پشیمان خواهد شد.»

وی همچنین با بیان اینکه حضور ناوگان‌های نظامی بیگانه و خصوصاً آمریکایی در خلیج فارس منجر به ایجاد تنش در منطقه شده است، تاکید کرد: این سیاست ترامپ خصمانه است و درنهایت با شکست مواجه خواهد شد.

دیگر مقامات نظامی ایران نیز در واکنش به ماجرای پهپاد آمریکایی و حواشی آن، همین مواضع را تکرار کردند. 

سپاه لاشه پهپاد را به نمایش گذاشت 

بدین ترتیب به نظر می‌رسد ترامپ مجبور به عقب‌نشینی در مواجهه با سرنگونی پهپاد آمریکایی از سوی ایران شده است و در این ماجرا برگ برنده دست ایران است. اما آنچه ممکن است این ترکیب و عقب‌نشینی ترامپ را تغییر دهد، این است که ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه «پهپاد مورد نظر به حریم هوایی ایران وارد نشده است»؛ درست باشد. در واقع محل مناقشه اصلی در این ماجرا بر سر همین است که پهپاد در آب‌های بین‌المللی بوده یا حریم هوایی ایران؟ 

روز پنجشنبه خبرگزاری رویترز نوشت: «ارتش آمریکا هنوز از محل بقایای پهپادی که نوع آن را تریتان ام‌کیو-۴سی (MQ-4C Triton) اعلام کرده اطلاعی نداده است. اما در صورت تأیید محل بقایای پهپاد آمریکایی در آب‌های بین‌المللی، این کاملا در تضاد با روایت مقامات ایران از سرنگونی پهپاد آمریکایی است.»

این در حالی است که سپاه پاسداران روز گذشته اجزای لاشه این پهپاد را به نمایش گذاشت. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی در پیامی توئیتری اعلام کرد که «این پهپاد در مختصات جغرافیایی (25°59'43"N 57°02'25"E) نزدیک کوه‌مبارک هدف قرار گرفته و ما بخش‌هایی از پهپاد نظامی ایالات متحده را در آب‌های سرزمینی ایران در جایی که هدف قرار گرفت، بازیابی کردیم.»

با این حال بیل اوربان، سخنگوی فرماندهی نیروهای مرکزی آمریکا تاکید کرد که «گزارش‌های ایران عاری از صحت است و آنچه ایران مرتکب شده، حمله‌ای غیرقابل‌توجیه به بخشی از سامانه شناسایی و مراقبت آمریکایی در حریم هوایی بین‌المللی است.»

گزارش سازمان نقشه‌برداری درباره موقعیت پهپاد آمریکایی

در پاسخ به این ادعاها، سازمان نقشه‌برداری کشور روز گذشته اطلاعات جزئی‌تری درباره موقعیت پهپاد سرنگون شده ارائه کرد. در این گزارش آمده است: «بر اساس داده‌های دریافتی و محاسبات انجام شده توسط متخصصان سازمان نقشه‌برداری کشور، پهپاد آمریکایی در مختصات ٤٣ً ٢٩َ ٢٥ْ شمال عرض جغرافیایی و ٢٥ً ٥٢َ ٥٧ْ شرق طول جغرافیایی، در ۸ مایلی خط ساحلی جمهوری اسلامی ایران در سواحل هرمزگان حدفاصل «کرتان» و «کوه مبارک» منهدم شده است.» سازمان نقشه‌برداری کشور ادامه داده است: «محدوده دریای سرزمینی براساس کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها، 12 مایل دریایی (هر مایل دریایی حدود ۱۸۵۲ متر است) از خط مبدأ ساحل دریا است.» این گزارش در پایان تاکید کرده است: «بر این اساس محل سقوط پهپاد آمریکایی قطعاً در آب‌های سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است و هیچ شبهه‌ای در این باره وجود ندارد.»

آمریکایی‌ها اما تاکنون مدارک و مستندات متقنی مبنی بر اینکه پهپاد موردنظر به حریم هوایی ایران وارد نشده، ارائه نکرده‌اند. ایران اعلام کرده که بابت این تعرض از آمریکا به نهادهای بین‌المللی شکایت خواهد کرد. شاید هم شکایت ایران مانند شکایت‌های پیشین به‌رغم پیروزی حقوقی، نتایج ملموسی برای ایران نداشته باشد، اما ماجرای پهپاد آمریکایی و سرنگونی‌اش ضرب شستی از سوی سپاه پاسداران ایران بود حامل این پیام که «کوچکترین تهدیدها را هم بی‌پاسخ نخواهد گذاشت.»