محبوبه ولی

دو سال است که هفت میلیارد دلار پول ایران در کره جنوبی است. در ایران هشدارها به کره هر روزه شده است. از نماینده مجلس تا سخنگوی دولت و وزارت خارجه و بانک مرکزی و اصولگرا و اصلاح‌طلب همه دیگر صدایشان از این دزدی آشکار کره‌ای درآمده است. اغلب اظهارنظرها مبتنی بر این است که کره به تبعیت از آمریکا پایان دهد و روابط دیرینه خود با ایران را تخریب نکند.

دست آخر اما دولت ناگزیر به تهدید هم شد و به کره هشدار داد که اگر به رویه خود پایان ندهد و پول ایران را پس ندهد، از آن به مجامع بین‌المللی شکایت خواهد کرد. همین امر موجب احضار سفیر ایران در کره جنوبی شد.

دیروز اما وزارت امور خارجه کره جنوبی از مذاکره مقامات این کشور با ایران درباره گسترش تجارت کالاهای بشردوستانه به ویژه در زمینه درمان خبر داد.

 خبرگزاری یونهاپ که بزرگترین خبرگزاری کره جنوبی، دولتی و در سئول مستقر است این خبر را داد و گزارش کرد که کره جنوبی قرار است درباره گسترش تجارت کالاهای بشردوستانه مانند دارو، روز چهارشنبه با ایران مذاکراتی مجازی انجام دهد.

وزارت خارجه کره جنوبی هم اعلام کرده که این مذاکرات منطبق بر نیازهای ایران در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی با موارد قابل ارائه از سوی کره جنوبی معطوف خواهد بود.  آنطور که خبرگزاری رسمی کره گفته در مذاکرات پیش‌رو لی سونگ هو، معاون وزیر امور خارجه کره جنوبی در امور اقتصادی و محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو و مقامات بانک مرکزی ایران حضور خواهند داشت. این کشور پیشتر هم اعلام کرده بود که یک محموله پزشکی به ارزش 500 هزار دلار به ایران ارسال خواهد کرد و این رقم در مرحله دوم به دو میلیون دلار می‌رسد. اما آیا این بدان معناست که کره می‌خواهد حساب هفت میلیارد دلاری خود را با دارو و تجهیزات پزشکی صاف کند؟ بر اساس گزارش منتشر شده، کره جنوبی می‌خواهد تحت عنوان صادرات بشردوستانه، کیت‌های تشخیص کرونا و سایر تجهیزات مرتبط با این بیماری را به ایران ارسال کند.

کسی در ایران منتظر محموله دو میلیون دلاری نیست

به نظر می‌رسد سئول قصد دارد از فرصت تحریم و کرونا استفاده یا به عبارت بهتر سوء استفاده کرده و بدهی خود را اینگونه تسویه کند.

اما ایران گرچه دستش از پول‌های خود در کره کوتاه است، دل خوشی هم از این پیشنهادهای دارویی سئول ندارد. عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران دیروز در واکنش به این خبر خبرگزاری کره، گفت: کسی در ایران منتظر محموله نیم میلیون یا دو میلیون دلاری نیست.

ایران گرچه دستش از پول‌های خود در کره کوتاه است، دل خوشی هم از پیشنهادهای دارویی سئول ندارد. سخنگوی وزارت خارجه ایران دیروز در واکنش به خبر خبرگزاری کره، گفت: کسی در ایران منتظر محموله نیم میلیون یا دو میلیون دلاری نیست

او با بیان اینکه به اندازه کافی از کره جنوبی وعده شنیده‌ایم؛ بنابراین فقط منتظر اقدامات ملموس و برجسته هستیم، ادامه داد: امیدواریم مقامات کره‌ای حجم منابع مالی مردم ایران در این کشور و نبود هیچ منع قانونی برای تجارت با ایران را به یاد داشته باشند.

با این حال هیچ نشانه‌ای از استرداد این پول‌ها دست کم در آینده نزدیک و در شرایط فعلی وجود ندارد؛ به ویژه که مقامات دولت صریحا می‌گویند که مذاکرات آنها با کره به نتیجه‌ای نرسیده است.

وقتی کره خبر محموله پزشکی 500 هزار دلاری را اعلام کرد، موسوی گفت: «زحمت کشیده‌اند. ما چیزی حدود دو سال با کره جنوبی مذاکره داشتیم ولی کره‌ای‌ها در این زمینه به آمریکایی‌ها گوش می‌دهند و برای پرداخت بدهی‌شان منتظر پاسخ مثبت آمریکا بودند.»

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی هم خرداد ماه سال جاری در اظهاراتی عنوان کرد: «آقای هونگ نام کی، قائم مقام نخست وزیر و وزیر اقتصاد و امور مالی در زمانی که من سال گذشته با او در سئول دیدار داشتم شخصا به من اطمینان داد که به حل این موضوع کمک می‌کند با این وجود ما هیچ گونه پیشرفتی در وعده‌های او ندیده‌ایم. البته ما گفت‌وگوهای خود با مقامات کره‌ای را ادامه خواهیم داد.»

تیرگی بی‌سابقه در تاریخ روابط دو کشور

با این تفاسیر تجربه کره جنوبی و پولی که پس نمی‌دهد، نمونه بارزی است از اینکه در حوزه سیاست و تجارت حتی به نزدیکترین دوستان هم نمی‌توان اعتماد تام داشت چراکه اساسا کشورها دوست و دشمن خود را بر اساس منافع خود تعیین می‌کنند.  دولت ایران مدام به کره یادآور می‌شود که رابطه دیرینه و مثبت خود با ایران را مخدوش نکند. این رابطه حتی به سال‌ها قبل از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. سفارت ایران در کره جنوبی سال 1346 گشوده شد. ساک‌چان‌لو، سفیر کره جنوبی در ایران در همان سال ضمن ابراز تمایل کره برای گسترش روابط با ایران گفت: «ایران کشوری است که رشد اقتصادی‌اش تمام دنیا را تحت تاثیر قرار داده است.»

روابط دو کشور به ویژه روابط تجاری و اقتصادی چنان عمیق و گسترده شد که حتی پس از انقلاب نیز، کره جنوبی چهارمین خریدار بزرگ نفت ایران و در کنار هلند، ژاپن، مالزی، آلمان و بریتانیا از بزرگترین خریداران گاز ایران بود.

سرمایه‌گذاری صنعتی این کشور در ایران، پای شرکت‌های بزرگ کره‌ای مانند هیوندای را به ایران باز کرد و حتی در دوره دولت محمود احمدی‌نژاد نیز به‌رغم اینکه آن زمان نیز ایران تحریم بود، روابط با سئول اینقدر پرتنش و تیره نشد و بسیاری از همکاری‌های اقتصادی همچنان برقرار بود.

پس از برجام «پارک گئون‌های»، رئیس‌جمهور کره جنوبی با 236 بازرگانی در سال 2016 وارد ایران شد. او در حضور 450 بازرگان و تاجر ایرانی گفت «من اینجا هستم تا مسیر موفقیت‌های بزرگ را با دوست «قدیمی‌مان» ایران طی کنیم.»

خبرگزاری دولتی کره جنوبی گزارش داد که این کشور قرار است مذاکراتی مجازی با ایران درباره ارسال کالاهای بشردوستانه مثل دارو به کشور ما داشته باشد، اما آیا این بدان معناست که کره می‌خواهد حساب هفت میلیارد دلاری خود را با دارو و تجهیزات پزشکی صاف کند؟

20 تفاهم‌نامه میان روسای جمهور دو کشور امضا شد تا تجارت میان آنها به 45 میلیارد دلار برسد. عبدالناصر همتی، مدیرکل بانک مرکزی هم بهار امسال درباره این روابط گفت: «کره جنوبی شریک مورد اعتماد ما بود و ما در زمینه ماشین‌آلات سنگین، بخش خودرو و الکترونیک با آنها کار کردیم. در مقابل ما کالاهایی به ویژه نفت و میعانات گاز طبیعی به بازارهای کره صادر کردیم. صادرات ما پس از برجام افزایش یافت و صادرکنندگان ما توانستند منابع قابل توجهی را در بانک‌های کره‌ای تجمیع کنند. آن زمان نه تنها هیچ تحریمی بر صادرات ما نبود، بلکه برعکس تمام طرف‌ها تشویق شدند تجارت خود با ایران را گسترش دهند. منابعی که ما در بانک‌های کره‌ای داریم یا درآمدهای آن زمان مدت‌ها قبل از خروج آمریکا از برجام است و یا حاصل معافیت‌های مختلفی است که از آن زمان آمریکا برای صادرات ما در نظر گرفت.»

بدین ترتیب به‌رغم آن سابقه همکاری و آن اعتمادی که ایران به کره داشت، این هفت میلیارد دلار در کره بلوکه شد. ال جی و سامسونگ هم از ایران رفتند و اکنون به نظر نمی‌رسد کره با امید به مذاکرات تجاری و صادرات دارو و تجهیزات پزشکی، بتواند روابط مخدوش میان خود و تهران را ترمیم کند و اعتماد ایران را بازگرداند.