روحانی با «ابتکار صلح هرمز» به نیویورک می‌رود
دست برادری ایران به سوی منطقه
محبوبه ولی
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، امروز برای شرکت در نشست سالانه سازمان ملل به نیویورک می‌رود. زمان سخنرانی‌اش نیز روز چهارشنبه، سوم مهرماه مقرر شده است. کارشناسان و تحلیلگران سیاسی تاکید می‌کنند که نطق او در میانه التهابات ریز و درشت منطقه‌ای و جهانی و تنش‌هایی که حالا دیگر از برجام هم عبور کرده‌اند و رنگ و بوی درگیری‌های نظامی به خود می‌گیرند، بسیار مهم است.
از رهگذر همین اهمیت، حسام‌الدین آشنا، مشاور روحانی که از اعضای فعال توئیتر است، دیروز فراخوان داد و از دیگر اهالی توئیتر خواست که سه جمله کلیدی برای سخنرانی رئیس جمهوری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیشنهاد دهند.
پاسخ‌ها به این فراخوان آشنا بسیار زیاد بود و متنوع؛ از طعن و کنایه‌ها به دولت روحانی گرفته تا تاکیدهای مکرر بر سه جمله مبنی بر اینکه «جنگ نخواهد شد»، «مذاکره نخواهیم کرد» و «اسرائیل باید از صفحه روزگار محو شود.»
برخی دیگر نیز نگاهشان معطوف به ظرفیت این نطق برای اثبات حقانیت ایران بود و تاکید می‌کردند که قبلا در مورد عراق، کوبا و ونزوئلا گفته شده بود که تحریم‌ها شکلی از نسل‌کشی هستند و حالا با توجه به اینکه تحریم‌های وارده بر ایران شدیدترین تحریم‌ها هستند، رئیس‌جمهوری در سازمان ملل باید مسئله نسل‌کشی از سوی آمریکا را در سازمان ملل طرح کند.
برخی تاکید بر مراقبت از راهروهای سازمان ملل می‌کردند تا مبادا ملاقاتی در آنجا دور از چشم‌ها اتفاق بیافتد. بعضی‌ها هم فراخوان آشنا را مضحک و فریبکارانه می‌دانستند چون معتقد بودند که متن سخنرانی روحانی از هفته‌ها پیش آماده شده است.
پیامی مخصوص همسایگان
اما گذشته از این فراخوان و پاسخ‌های متنوعی که به آن داده شد، حسن روحانی دیروز در مراسم گرامیداشت سالگرد دفاع مقدس، صحبت‌هایی کرد که بر اساس آنها مشخص شد، روحانی امسال با نگاه و توجه به همسایگان منطقه‌ای به سازمان ملل می‌رود.
روحانی در شرایط راهی نیویورک می‌شود که یک هفته‌ای است در پی حمله پهپادی حوثی‌های یمن به تاسیسات نفتی آرامکوی عربستان، اوضاع منطقه بیش از پیش به هم ریخته است. آمریکا و عربستان با این استدلال که پهپادها متعلق به ایران است و حوثی‌ها توانایی چنین کاری را ندارند، ایران را متهم به اعلان جنگ می‌کنند.
قیمت نفت در پی این حمله افزایش یافت، بازارهای جهانی به هم ریخت و آمریکا اعلام کرد که نیروهای نظامی به عربستان و امارات می‌فرستد.
در این شرایط، دیروز روحانی در آستانه سفرش به نیویورک بیش از اینکه با آمریکا، اروپا یا هر جای دیگر جهان حرف بزند، پیام‌هایش را پیشاپیش برای همسایگان منطقه‌ای فرستاد.
او در ابتدا با یادآوری پیروزی ایران در جنگ تحمیلی بر این نکته تاکید کرد که هیچ کس جرأت حمله به ایران را ندارد. روحانی پس از تاکید بر قدرت بازدارندگی ایران، اظهارات خود را معطوف به همسایگان در منطقه کرد و گفت: «در این مقطع حساس و تاریخی دست رفاقت، دوستی و برادری به سوی همه همسایگان خود دراز می‌کنیم؛ در این راستا حتی آماده‌ایم از خطاهای گذشته آنها در منطقه بگذریم، چرا که امروز در شرایطی هستیم که دشمنان منطقه به ویژه آمریکا، استکبار و صهیونیسم به دنبال سوء‌استفاده از شکاف، فاصله و اختلاف بین کشورهای منطقه هستند. منطق ما، منطق خلیج فارسی است که امنیت آن از درون باشد.»
«ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز»
آنطور که از صحبت‌های دیروز رئیس‌جمهوری ایران برمی‌آید، تصمیم ایران برای آشتی در منطقه، صرفا محدود به این پیام‌های دوستانه نیست، بلکه روحانی قرار است با طرحی در این زمینه به نیویورک برود.
روحانی دیروز در لابه‌لای صحبت‌های خود، خبر داد که «امسال در سازمان ملل متحد با شعار «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» که خلاصه آن «حب و امید» خواهد بود، حضور خواهیم یافت و طرحی را در سازمان ملل پیش‌روی جهانیان قرار خواهیم داد مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران با همکاری کشورهای منطقه می‌تواند امنیت خلیج فارس و دریای عمان به وجود آورد.»
او همچنین خطاب به کشورهای خارج از منطقه نیز گفت: «به جهانیان اعلام می‌کنیم که حضور نیروهای بیگانه برای آبراه‌های جهانی، امنیت کشتیرانی و نفت و انرژی، مشکل‌زاست، اما مسیر جمهوری اسلامی ایران مسیر اتحاد، وحدت و هماهنگی با کشورهای منطقه است.»
بدین ترتیب به نظر می‌رسد پیام ایران در سازمان ملل امسال نیز مانند سال گذشته، پیام صلح و مودت است، اما این بار این پیام بیش از هر جای دیگر از دنیا، متوجه همسایگان ایران در منطقه است.
آنچه روحانی تحت‌عنوان «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» مطرح می‌کند، در امتداد طرح «معاهده عدم تعرض» است که وزارت خارجه ایران در طول ماه‌های گذشته بارها درباره آن با کشورهای منطقه رایزنی کرده، اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است
در امتداد معاهده عدم تعرض
اظهارات روحانی در آستانه سخنرانی‌اش در سازمان ملل، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی، به ویژه رسانه‌های عربی داشت؛ ابتکار ایران در رابطه با تنگه هرمز و آن بخش از سخنان روحانی مبنی بر اینکه «به هیچ کس اجازه نخواهیم داد به مرزهایمان تجاوز کند»، دیروز تیتر یک بسیاری از خبرگزاری‌ها و رسانه‌های جهان بود.
آنچه روحانی تحت‌عنوان «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» مطرح می‌کند، در امتداد طرح «معاهده عدم تعرض» است که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران چندی پیش آن را در عراق مطرح و در طول ماه‌های گذشته بارها درباره آن با کشورهای منطقه رایزنی کرده اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.
به‌رغم سکوت و پاسخ‌های بعضا منفی کشورهای منطقه به این پیشنهاد ظریف، ایران همچنان تلاش می‌کند تا همسایگانش را متوجه خطر حضور بیگانگان در منطقه کند و آنها را متقاعد کند که دست دوستی ایران را رد نکنند.
محدودیت‌های روحانی در سفر به نیویورک
بر این اساس رویکرد روحانی در سفرش به نیویورک نیز تا حد زیادی متوجه همین دیپلماسی منطقه‌ای خواهد بود. اما باید دید که سفر نیویورک می‌تواند توفیقاتی در این دیپلماسی برای ایران به ارمغان آورد یا نه. گفته می‌شود که امسال، سطح و تعداد ملاقات‌های درخواست شده از سوی رهبران کشورهای مهم جهان برای دیدار با رئیس‌جمهوری ایران طی شش دوره گذشته سازمان ملل بی‌سابقه است و شاید همین موضوع است که آمریکا را ناگزیر به اعمال محدودیت برای سفر رئیس‌جمهوری ایران به نیویورک کرده است.
رئیس‌جمهوری: امسال با شعار «ائتلاف امید» و «ابتکار صلح هرمز» در سازمان ملل حضور خواهیم یافت و طرحی را در سازمان ملل خواهیم داد مبنی بر اینکه ایران با همکاری کشورهای منطقه می‌تواند امنیت خلیج فارس و دریای عمان را به وجود آورد
دولت دونالد ترامپ برای معاونان دفتر رئیس‌جمهوری و نهاد ریاست‌جمهوری و همچنین تیم رسانه‌ای رئیس‌جمهوری ویزا صادر نکرده است. مدت ویزای حسن روحانی نیز محدود است و محدوده تردد هم بین محل اقامت رئیس‌جمهور و مقر سازمان ملل و نمایندگی جمهوری اسلامی است؛ محدودیت‌هایی که نشانه نگرانی آمریکا و بسیار شبیه به تحریم‌های اقتصادی آن است؛ اما در عین حال حضور روحانی در سازمان ملل حتی همراه با همین محدودیت‌ها، می‌تواند محملی برای مانور دیپلماتیک ایران باشد.
دیدگاه تان را بنویسید