بازنشستگان و بیمه‌پردازان تامین اجتماعی، تغییر نظام مدیریتی تامین اجتماعی، تقویت سه‌جانبه‌گرایی و مدیریت شورایی آن را یکی از مهم‌ترین مطالبات خود می‌دانند. طبق اساسنامه ساختار هیأت امنا به این شکل است که ۶ نفر از اعضای هیات امنا توسط وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعیین می‌شوند و سه عضو دیگر براساس قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی.

دو عضو کارگری و یک عضو کارفرمایی در هیات امنا حضور دارند و مطابق تبصره سه ماده هفت اساسنامه صندوق تامین اجتماعی، جلسات هیات امنا با حضور ۶ عضو رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن با رای حداقل ۵ عضو قطعیت می‌یابد. بنابراین بدون حضور سه عضو غیردولتی، کار هیات امنا راه می‌افتد و منافع دولت تضمین می‌شود. همین ساختار معیوب سبب می‌شود تا سازمان تأمین اجتماعی در مناسبات قدرت قرار بگیرد و مشکلات آن چند برابر شود و دولت این اختیار را به دست می‌آورد تا تصمیمات خود را درباره عزل و نصب مدیران اجرایی کند. مشکلات مدیریت موجب بحران‌های امروزی تامین اجتماعی شده و همین است که موضوع خیلی از اعتراضات بازنشستگان تغییر نظام مدیریتی تامین اجتماعی و شورایی شدن مدیریت آن است. «فرشید یزدانی» کارشناس ارشد تامین اجتماعی معتقد است که از زمان دولت دهم که اساسنامه سازمان تغییر کرد، تامین اجتماعی وارد چرخه‌ای معیوب شد و حالا هر چقدر هم که پول وارد این سیستم شود، نابود خواهد شد.

یزدانی با اشاره به اینکه بحران کنونی صندوق تامین اجتماعی بیش از هر چیز ناشی از بحران نظام مدیریتی سازمان است، اظهار داشت: تا زمانی که این نظام مدیریتی بدون تغییر باقی بماند، هر چقدر هم پول وارد چرخه تامین اجتماعی شود، در اثر ناکارآمدی‌ها نابود می‌شود.

وی افزود: البته باید تاکید کنم که بحران ناشی از نظام مدیریتی سازمان تامین اجتماعی است، نه مدیران آن. در دولت دهم نظام مدیریتی سازمان تخریب شد و پس از آن نیز ادامه پیدا کرد. در دولت فعلی بنا بود نظام مدیریتی به لحاظ سه‌جانبه‌گرایی اصلاح شود و نشد و مداخلات مختلفی در این سازمان صورت گرفت تا امروز به وضعیت کنونی برسیم.

یزدانی با بیان اینکه در دولت دهم اساسنامه تامین اجتماعی تغییر داده شد، بیان کرد: طی این تغییر تقریباً سه‌جانبه‌گرایی از ساختار مدیریتی سازمان حذف شد. همین امر سبب شد تا استقلال اداری سازمان گرفته شود و مداخلات دولت از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مجلس در سازمان تامین اجتماعی افزایش پیدا کرد.

وی با بیان اینکه بعد از تغییرات اساسنامه در دولت دهم، فساد در سازمان تامین اجتماعی به طور سیستماتیک گسترده شد، تصریح کرد: در همان زمان ۸ مدیرعامل شستا تغییر کرد و این سازمان در مناسبات قدرت قرار گرفت. قدرت تامین اجتماعی و تسلط آن برای مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها از بین رفت.

او ادامه داد: بر همین اساس شکل‌گیری فساد در این سازمان نیز گسترده شد. حجم فسادی که در سیستم مکانیزم دولتی وجود دارد به سمت تامین اجتماعی نیز سرازیر شد و رفته رفته شدت گرفت.

این کارشناس تامین اجتماعی با تاکید بر اینکه با توجه به این تغییرات، نظام نظارتی بر تامین اجتماعی حذف شد، بیان کرد: حذف و کمرنگ کردن سه‌جانبه‌گرایی مغایر با اصول سازمان‌های بین‌المللی ILO و صندوق‌های بیمه‌ای است. طبیعتا حذف سه‌جانبه‌گرایی موجب آسیب بر نظارت و مدیریت این سازمان شد.

بحران، ناشی از نظام مدیریتی سازمان تامین‌اجتماعی است، نه مدیران آن. در دولت دهم نظام مدیریتی سازمان تخریب شد و پس از آن نیز ادامه پیدا کرد

یزدانی با اشاره به اینکه انتظار این بود که این دولت اقداماتی بر اساس افزایش نظارت و سه‌جانبه‌گرایی انجام دهد که تحقق پیدا نکرد، گفت: مناسبات قدرت در سازوکار این سازمان درونی شده و عملاً راه را بر اصلاح روند گذشته بسته و هنوز این مشکلات ادامه دارد.

وی با تاکید بر اینکه تا وقتی که نظام مدیریتی تامین اجتماعی با همین روند معیوب ادامه کار می‌دهد، بحران و مشکلات این صندوق بیمه‌ای حل شدنی نیست، تصریح کرد: در دولت‌های مختلف در خصوص عزل و نصب مدیران دخالت شد. دولتی‌ها دخالت کردند و به جای اینکه سیاستگذاری کنند، سازمان را دچار مشکل کردند.

این کارشناس تامین اجتماعی در پایان خاطرنشان کرد: ۸ مدیرعامل در مدت چند سال در شستا تغییر کرد و این تغییرات مبنای کارآمدی و ناکارآمدی نیز نداشت. همین امر سبب شد تا سرمایه‌گذاری‌ها افت کند و مشکلات شستا

 بیشتر شود.