سیدمحمد میرزامحمدزاده

جنگ بی‌پایان تعرفه‌ای بین ایالات‌متحده و چین، تهدید‌های دائمی دونالد ترامپ برای اعمال تعرفه و تداوم زد و خوردهای آمریکا و اروپا بر سر تعرفه واردات خودرو و تجهیزات کشاورزی، همه حاکی از بالا‌گرفتن نشانه‌های وقوع جنگ تجاری در سرتاسر دنیا ست.

روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی در این رابطه نوشت: همچنان که رهبران گروه بیست قرار است برای نشست سالانه خود در ژاپن گردهم آیند، منازعات تجاری به واسطه استفاده مداوم رئیس‌جمهور آمریکا از تعرفه‌های تجاری به عنوان یک سلاح تجاری، ترسی بی‌سابقه را در دل سیاست‌مداران حاکم کرده است. انتظار می‌رود، مذاکرات آخر هفته میلادی این گروه که از روز جمعه عصر (هفدهم خرداد ماه) در فوکوکا ژاپن آغاز شده است، همزمان با تهدید سیاست‌های حمایت‌گرایی (نظام اقتصادی جلوگیری از تجارت با دنیای بیرون) و کاهش سرعت اقتصاد، با تنش‌هایی همراه باشد.

تارا آسو، وزیر اقتصاد ژاپن، روز پنج‌شنبه (شانزدهم خرداد ماه) در جریان یک کنفرانس اعتباری بین‌المللی در توکیو گفت: با افزایش تعرفه‌ها و نیز دیگر اقدامات در بخش‌های مختلف جهان شاهد افزایش تنش در اقتصادهای مختلف هستیم. یکی از نقاط مورد توجه این دور از مذاکرات، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، خواهد بود؛ کسی که احتمالاً دوباره به دنبال اطمینان دادن به وزرای دیگر کشورها در مورد مشی تجاری ترامپ می‌رود. همه چشم‌ها بر برنامه ملاقات منوچین با یی گانگ، رئیس بانک خلق چین است.

این اولین دیدار مقامات ارشد آمریکا و چین پس از شکست مذاکرات ماه گذشته دو کشور است؛ پس از آن شکست، آمریکا تعرفه‌های خود را برای واردات 200 میلیارد دلار کالای چینی افزایش داد و همچنین اعمال مالیات بر 300 میلیارد دلار کالای دیگر چینی را نیز در نظر دارد.

وزیر خزانه‌داری آمریکا همچنین دیدارهای دوجانبه‌ای را با وزرای اقتصاد و مقامات بانک مرکزی از 10 کشور دنیا در برنامه خود دارد. انتظار می‌رود این مقامات، منوچین را در مورد تأثیرات تعرفه‌های ترامپ بر بازارها و زنجیره توزیع، تحت فشار بگذارند.

مارک سوبل، یکی از مقامات سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا که هم‌اکنون با مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل همکاری می‌کند، گفت: در جریان دیدارهای دوجانبه این مسائل به‌شدت مد نظر قرار دارد. دیگران نگرانی‌های خود را در مورد نظام تجاری جهانی و معنای آن برای اقتصاد جهان عنوان می‌کنند. منوچین تجربه بالایی در دفاع از سیاست‌های تحریک‌کننده ترامپ در رویدادهای جهانی دارد. مقامات ارشد وزارت خزانه‌داری در جریان جلسه توجیهی در مورد رویداد پیش‌رو که در هفته گذشته برگزار شد، توافق داشتند که دست یافتن به یک بیانیه مشترک یا اعلامیه در جریان این کنفرانس بسیار دشوار خواهد بود، چرا که کشورها شاید دیدگاه مشترکی در مورد تجارت نداشته باشند.

پیش از آغاز این دور از اجلاس، امید کمی در مورد پیشرفت ملموس در مذاکرات با چینی‌ها وجود داشت، چرا که ترامپ موضعی سرسختانه در جریان نزاع بین ایالات‌متحده و چین برای مقصر خواندن یک دیگر در مورد شکست مذاکرات ماه می، اتخاذ کرده بود.

ترامپ هفته گذشته گفت: تا زمانی که برای چین نگرانی وجود داشته باشد، آن‌ها می‌خواهند به توافقی دست پیدا کنند. اما در حال حاضر آن‌ها میلیاردها دلار به ایالات‌متحده پرداخت می‌کنند.

وارد کنندگان آمریکایی بهای این تعرفه‌ها را می‌پردازند. 

انتظار می‌رود، ترامپ و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین در جریان اجلاس رهبران گروه بیست در ژاپن ملاقات داشته باشند. مقامات ارشد وزارت خزانه‌داری آمریکا در هفته گذشته عنوان کردند با وجود آنکه منوچین در آسیا به سر می‌برد، تصمیمی برای سفر به پکن ندارد.

با توجه به افزایش نشانه‌های کاهش سرعت اقتصاد جهانی، انتظار می‌رود منوچین دیگر کشورها را تشویق به کاهش مالیات‌ها و عقب‌نشینی از سیاست‌های این‌چنینی برای کمک به تقویت اقتصاد‌های کشورهایشان کند.

خانم آسو، در ژاپن، نگرانی خود را در مورد تعرفه‌های ترامپ ابراز کرد و خواستار رویکردی چندجانبه برای مواجهه با عدم تراز تجاری شد. ترامپ اخیراً برای تعرفه واردات خودروهای ژاپنی استثنا قائل شد و همچنین مذاکرات تجاری با این کشور را به منظور برگزاری انتخابات مجلس ژاپن به تعویق انداخت.

آبه شینزو، نخست‌وزیر ژاپن نیز مجبور است بر خلاف صحبت‌های خود در مورد اقتصاد عمل کند. او پیش‌تر همواره عنوان کرده بود که قصد دارد مالیات مصرف‌کنندگان را در پاییز جاری افزایش دهد. اما ممکن است این تصمیم را به دلیل کندی رشد اقتصاد به تعویق اندازد.

همچنان که رهبران گروه بیست قرار است برای نشست سالانه خود در ژاپن گردهم آیند، منازعات تجاری به واسطه استفاده مداوم رئیس‌جمهور آمریکا از تعرفه‌های تجاری به عنوان یک سلاح تجاری، ترسی بی‌سابقه را در دل سیاست‌مداران حاکم کرده است

هشدار بانک جهانی

هفته گذشته بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در مورد چشم‌انداز ضعیف رشد اقتصاد جهان هشدار دادند و هر دو تعاملات تجاری (ضعیف) را عامل این مسئله دانستند.

دیوید مال‌پس، رئیس‌ جدید بانک جهانی که از سوی ترامپ انتخاب شده است، گفت: همه شاهد کاهش اطمینان سرمایه‌گذاری، کندی عمیق در تجارت جهانی و کساد سرمایه‌گذاری در اقتصاد‌های نوظهور و در حال توسعه هستیم.

کریستین لاگارد، مدیر اجرایی صندوق بین‌المللی پول، روز چهارشنبه (پانزدهم خرداد ماه) در مورد تعرفه‌های اخیری که ایالات‌متحده و چین علیه واردات کالا از کشورهای یکدیگر اعمال کرده‌اند هشدار داد و گفت که این تعرفه‌های می‌تواند تولید ناخالص ملی را در سال 2020 تا 0.3 درصد کاهش دهد. بر اساس هشدار وی اگر تعرفه‌های قبلی را نیز در نظر بگیریم، در مجموع این تعرفه‌ها می‌تواند به کاهش 0.5 درصدی یا 455 میلیارد دلاری تولید ناخالص ملی در سال آتی شود.

لاگارد در مطلبی که در وبسایت خود منتشر کرده گفته است: این‌های زخم به‌ خودی‌هایی است که باید از آن‌ها اجتناب کرد. حقیقت این است که سیاست‌های حمایت‌گرایی تنها به رشد اقتصاد و مشاغل ضربه نمی‌زند، بلکه خرید کالاهای قابل تجارت (بدون تعرفه) را نیز سخت‌تر می‌کند و به شکل نامناسبی به خانوارهای با درآمد کم لطمه می‌زند.

جنگ تجاری همچنین منجر به ناخشنونی بازارهای مالی شده است. سرمایه‌گذاران نگرانند که تجارت سرمایه‌گذاری با بن‌بست مواجه شود و بانک‌ها مجبور به کاهش نرخ بهره شوند.

در کنفرانس موسسه بین‌المللی اعتبار، مدیران بانک‌ها از نگرانی خود در مورد تنش‌های تجاری گفتند.

جان والدرون، رئیس و مدیر اجرایی بانک گلدمن ساچ گفت: اگر شما مدیرعامل شرکتی باشید، بسیار سخت است که در مورد تصیمات استراتژیک ادغام و اکتساب‌ها یا تصمیمات در مورد سرمایه، بلندپروازنه و تهاجمی عمل کنید. در حال حاضر شما باید قدری هشیارانه و اندکی نگران عمل کنید.

والدرون گفت که این نگرانی‌ها در اوایل ماه می، زمانی که ترامپ در توئیتی نوشت که تعرفه‌های بیشتر علیه چین می‌آید، برانگیخته شد. والدرون پیش‌بینی کرد که بهترین سناریوی پیش رو این است که ترامپ و شی جین‌پینگ، دوباره مذاکرات را از سر بگیرند.

تارا آسو، وزیر اقتصاد  ژاپن، نگرانی خود را در مورد تعرفه‌های ترامپ ابراز کرد و خواستار رویکردی چندجانبه برای مواجهه با عدم تراز تجاری شد

اما به نظر نمی‌رسد با مشکلاتی که در اقتصاد جهان به‌وجود آمده است، ترامپ برای کوتاه آمدن از مواضع تقابلی خود با چین و دیگران کوتاه آمده باشد.

تیموتی دی آدامز، یکی از مقامات سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت: این تصمیم واشنگتن است که چگونه این فرایند پیش برود. من فکر می‌کنم صدای جامعه تجاری در این زمینه درآمده است و مطمئن نیستم رئیس‌جمهور برای فکر جامعه تجاری ارزشی قائل باشد.