سیدمحمد میرزامحمدزاده

مدیران فناوری آمریکایی نگران اقدام تلافی‌جویانه چین و بازداشت مدیران آمریکایی در واکنش به بازداشت منگ وانژو مدیر مالی شرکت فناوری هوآوی چین در کانادا هستند. البته این دل‌نگرانی‌ها به اینجا ختم نمی‌شود.

تصور کنید شما به‌عنوان یک مدیر فناوری برجسته آمریکا برای سفر کاری به پکن،‌ پایتخت چین، سفر کرده‌اید (کاری که هر مدیر فناوری برجسته‌ای یک روز باید انجام دهد) و در جریان این سفر، به اتهامات نامشخص از سوی دولت چین بازداشت شوید؛ این دقیقاً دل‌نگرانی بیشتر مدیران شرکت‌های فناوری سیلیکون ولی آمریکا است که آن را با خبرنگار نیویورک‌تایمز در میان گذاشته‌اند. این نگرانی‌ها زمانی برانگیخته شد که هفته گذشته منگ وانژو، مدیر مالی شرکت مخابراتی چینی هوآوی، به درخواست مقامات ایالات‌متحده آمریکا، در کانادا بازداشت شد.

یکی از مدیران با اشاره به مذاکرات آمریکا و چین بر سر تنش‌های تجاری که هم‌اکنون بین دو طرف حاکم است، در این رابطه گفت: این مسئله نگران‌کننده است؛ چراکه چنین اقدامی تشدید تنش‌هایی به شمار می‌رود که در شرایط کنونی به آن نیازی نداریم. با توجه به تنش‌هایی که همین حالا هم درگیر آن هستیم، اقدامی که چین در قبال این حرکت انجام خواهد داد، کاملاً قابل پیش‌بینی است.

هیچ‌کدام از افرادی که با نیویورک‌تایمز دراین‌باره صحبت کردند، تمایلی به ثبت اظهارات خود نداشتند. فارغ از ترسی که از خصومت هر یک از طرفین در قبال صحبت‌های خود داشتند هیچ‌کس نمی‌داند که چه چیزی قرار است اتفاق افتد. بااین‌حال همه نگرانی خود را در مورد احتمال اقدام تلافی‌جویانه چین و بازداشت مدیران فناوری آمریکا در سفر به چین، اظهار کردند.

جنگ هژمونی فناوری

با در نظر گرفتن اینکه خانم منگ در حالی بازداشت شد که قصد تعویض هواپیما را در فرودگاه کانادا داشت، درحالی‌که تمرکز بیشتر صاحب‌نظران بر عواقب تجاری و سیاسی این بازداشت و تأثیر آن بر مذاکرات تجاری و قیمت‌ها در بازار سهام است، نگرانی بزرگ‌تر در مورد دمیدن در آتش جنگی تمام‌عیار است؛ جنگ هژمونی فناوری چین و آمریکا. در ذهن همگان این سؤال وجود دارد که چه کسی نسل آتی اینترنت را به کنترل درمی‌آورد و قوانین چه کسی بر نسل آتی اینترنت حاکم خواهد شد.

تا همین اواخر جواب این سؤال به‌طور مشخص ایالات‌متحده آمریکا بود، جایی که اینترنت در آنجا متولد شد و رشد کرد، همه جهان را گرد هم آورد و در طی این فرایند منجر به خلق بزرگ‌ترین بخش قدرت و ثروت در طول تاریخ شد. هرچند که چین همواره بخش فناوری قوی داشته است، اما در سال‌های اخیر این کشور با حمایت گسترده بخش دولتی، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای چه به لحاظ مالی، چه به لحاظ تخصص و چه به لحاظ خلاقیت در این حوزه انجام داد.

رابطه شکسته‌بسته بین آمریکا و چین، به‌طور آشکار مسائلی را بین دو طرف به وجود آورده است؛ بااین‌حال دولت ترامپ حق دارد تظاهر به دوستی با چین نکند و نگرانی خود را از منظر تهدیدات چین در حوزه امنیت و همچنین در حوزه نوآوری بیان کند.

ماجرای بازداشت منگ

اولین باری نیست که ایالات‌متحده آمریکا شرکت‌های چینی را سرکوب می‌کند. در سال جاری ZTE، دومین شرکت بزرگ سازنده تجهیزات مخابراتی، به دلیل تخطی از قوانین تجاری، با جریمه یک میلیارد دلاری نقره‌داغ شد و شرکت سنگاپوری برودکام از خرید شرکت کوالکوم واقع در سن‌دیگو منع شد.

درحالی‌که تمرکز بیشتر صاحب‌نظران بر عواقب تجاری و سیاسی این بازداشت و تأثیر آن بر مذاکرات تجاری و قیمت‌ها در بازار سهام است، نگرانی بزرگ‌تر در مورد دمیدن در آتش جنگی تمام‌عیار است؛ جنگ هژمونی فناوری چین و آمریکا

اما بازداشت برجسته منگ، هیزم به آتش پرحرارت مارپیچ جدید و مزاحم روابط پیچیده در صنعت فناوری بین چین و دولت ترامپ ریختن است.

وزارت دادگستری آمریکا در حال بررسی هوآوی در مورد اتهام تخطی از تحریم‌ها علیه صادرات فناوری‌های آمریکایی به ایران است و به نظر می‌رسد بازداشت منگ بخشی از این پرونده باشد. ازآنجایی‌که هوآوی قدرت جهانی گوشی‌های هوشمند و تجهیزات برای شبکه‌های موبایلی به شمار می‌رود، جای هیچ تعجبی نیست که سؤالات در ارتباط بااینکه این شرکت منافع چه کسانی را دنبال می‌کند، به وجود آید. رن ژنگفی، پدر منگ و بنیان‌گذار شرکت، پیش‌تر یکی از مهندسان پیشین در ارتش آزادی‌بخش خلق بود؛ مسئله‌ای که خود منجر به برانگیختن نگرانی بین مقامات اطلاعاتی آمریکایی در ارتباط با هوآوی شد؛ برای آن‌ها این نگرانی وجود دارد که شرکت با مقامات دولتی چین ارتباط داشته باشد.

وزارت دادگستری آمریکا در حال بررسی هوآوی در مورد اتهام تخطی از تحریم‌ها علیه صادرات فناوری‌های آمریکایی به ایران است و به نظر می‌رسد بازداشت منگ بخشی از این پرونده باشد

همه این مسائل، حاکی از آن است که اقدام آمریکا در بازداشت منگ، گامی بزرگ و پیامی به چین بوده است، مبنی بر اینکه ایالت متحده برای حضور در این دوئل، پا به میدان گذاشته است.

دولت آمریکا باید هم در مورد این موضوع نگران باشد. همچنان که نسل پنجم شبکه‌های بی‌سیم موسوم 5G، در حال ورود به بازار فناوری است، هوآوی قصد دارد سلطه خود را در ارتباط با آن در کشورهای مختلف توسعه دهد. این شبکه طلیعه‌دار نسل آتی نوآوری‌های اینترنت خواهد بود؛‌ و ایده چین برای کنترل و نظارت اقتصاد جهان، برتری این کشور در حوزه فناوری را باعث نگرانی می‌کند.

اما مسئله تعجب‌برانگیز موضع ضعف دولت ترامپ دراین‌باره است.درست درزمانی که این دولت باید از جایگاه قدرت برای حفظ رهبری خود در حوزه فناوری گام پیش بگذارد و برای آن تلاش کند، حضورش کمرنگ می‌شود.

تعهد آمریکا برای سرمایه‌گذاری می‌تواند به‌عنوان صریح‌ترین اقدام علیه رقبایی همچون چین باشد. بااین‌حال آمریکا بر طبل توخالی جنگ به‌منظور بازپس‌گیری برتری فناوری می‌کوبد (چیزی که نتیجه ندارد) و در کنار آن در به‌کارگیری مغزهای علمی در مراکز قدرت کوتاهی می‌کند.

در هفته جاری آمریکا برنامه پنج‌ساله خود برای آموزش‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات ارائه کرد؛ اما این برنامه به‌هیچ‌وجه نشان‌دهنده تلاش این کشور برای رویارویی با چین در نسل‌های آتی فناوری نیست.