دوگانگی ترامپ در مورد چین؛
فشار بر اقتصاد، سکوت در سیاست
سیدمحمد میرزامحمدزاده
دونالد ترامپ همواره با اقدامات خود نشان داده است که موضع سختی در قبال مسائل اقتصادی چین اتخاذ کرده است و با بیان این موضع هیچ مشکلی ندارد؛ او چین را به دستکاری در واحدهای پولی و ایجاد تزلزل در بازار سهام آمریکا متهم می‌کند؛ اما زمانی که موضوع درباره حفظ قدرتمندترین دارایی آمریکا در رقابت با چین باشد، رئیس‌جمهور آمریکا ظاهراً تمایلی برای صحبت کردن در این مورد ندارد: آن دارایی اقتدار اخلاقی دموکراتیک است.
خبرگزاری ان‌بی‌سی نیوز آمریکا در تحلیلی با اشاره به سکوت آمریکا در مورد اعتراضات هنگ‌کنگ در حین تشدید تنش‌های تجاری بین آمریکا و چین نوشت: پکن همواره سیگنال‌هایی در مورد احتمال تجاوز نظامی علیه اعتراضات ادامه‌دار هنگ‌کنگ بروز داده است؛ این سیگنال‌ها روز جمعه (هجدهم مرداد ماه) همزمان با حضور تظاهرکنندگان در فرودگاه بین‌المللی به اوج خود رسید.
بیانیه ترامپ در واکنش به تهدید مداخله چین در هنگ‌کنگ، معترضانی را که در خیابان‌ها به تقابل با اقتدارگرایی چین می‌پردازند، تضعیف کرد؛ این بیانیه در واقع فاصله گرفتن صریح و شفاف از سنت‌های سیاست خارجی آمریکا بود.
ترامپ روز پنج‌شنبه در محوطه جنوبی کاخ سفید در پاسخ به پرسش خبرنگاری در مورد احتمال سرکوب نظامی معترضان از سوی چین در هنگ‌کنگ گفت: احتمالا اتفاقی در هنگ‌کنگ در حال وقوع است؛ چراکه وقتی شما به اخبار آنجا نگاه می‌کنید، متوجه می‌شوید که چه چیزی در حال وقوع است؛ آن‌ها مدت‌های مدیدی است که دست به شورش زده‌اند و من نمی‌دانم که برخورد چین چگونه است. یکی گفت که شاید در برهه‌ای آن‌ها بخواهند جلو این روند را بگیرند؛ اما این موضوع بین هنگ‌کنگ و چین است؛ چراکه هنگ‌کنگ بخشی از چین است. آن‌ها خودشان باید در مورد این موضوع با یکدیگر کنار بیایند. آن‌ها به توصیه و پیشنهاد نیاز ندارند.
به راستی که اتفاقی در حال وقوع است. مردم هنگ‌کنگ در تلاشی شجاعانه برای احقاق حقوق غیرقابل‌انکار خود در برابر قلدری یک استبدادگرا ایستاده‌اند و بی‌تفاوتی نسبت به گرفتاری‌های این مردم هم غیراخلاقی و هم گستاخانه است.
تعداد کثیری از جمعیت هنگ‌کنگ که اصلا آمار قابل‌چشم‌پوشی نیست در حال اعتراض هستند؛ چراکه دولت قصد داشت با تصویب یک لایحه قانونی اجازه استرداد مردم از هنگ‌کنگ را به سرزمین اصلی صادر کنند. ترس قابل توجیه آن‌ها از این است که تصویب چنین قانونی به معنای پایان آزادی در هنگ‌کنگ و آغاز کنترل استبدادگرایانه صریح حزب کمونیست چین در کشورشان باشد. تداوم اعتراضات در هنگ‌کنگ بر اساس ترس از احیای این قانون رقم خورد؛ اگرچه کری لم، رئیس‌اجرایی هنگ‌کنگ بارها وعده داد که اجرای آن به تعلیق در آمد. معترضان حالا خواهان کناره‌گیری وی و آزادی سایر معترضان بازداشت شده و همچنین چند درخواست دیگر هستند. وقتی مردم هنگ‌کنگ به‌صورت مسالمت‌آمیز دست به اعتراض برای حفاظت از آزادی‌های خود می‌زنند، آن‌ها در حال شورش نیستند؛ بلکه این اصطلاحی است که حزب کمونیست چین به‌کار می‌برد تا هویت اعتراضات را زیر سوال ببرد و این تقلیدکاری از چینی‌ها برای شورش خواندن اعتراضات، از سوی ترامپ که خود ادعای رهبری جهان آزاد را دارد، موضوعی ناخوشایند است.
براساس گزارش‌های رسیده، مجازات شورش در هنگ‌کنگ می‌تواند تا 10 سال حبس را به دنبال داشته باشد؛ شاید بر همین اساس است که یکی از کلیدی‌ترین خواسته‌های معترضان این است که دولت از اصطلاح شورش برای خواندن اعتراضات دست بردارد؛ پس اینکه این معترضان چنین انتظاری را از رئیس‌جمهور ایالات‌متحده داشته باشند نیز کاملا معقول و منطقی است.
شاید نگران‌‌کننده‌ترین موضوع، برخورد دوگانه ترامپ در مورد مخمصه‌ای که معترضان در آن گیر افتاده‌اند و نیز همین برخورد وی در مورد سرکوب نظامی از سوی چین باشد. این بدترین پیغامی بود که ترامپ می‌توانست به پکن ارسال کند.
متأسفانه، آنطور که همه شاهد هستیم، مستبدان همواره ضعف یا چراغ سبز آمریکا را با تجاوز و سرکوب بیشتر پاسخ داده‌اند. وقتی که دولت اوباما ضعف خود را با پیشنهاد بازنشانی روابط با مسکو نشان داد، پوتین با تجاوز به خاک اوکراین این پیام را پاسخ گفت. اگر ایالات‌متحده به موازین خود بی‌توجه باشد و نتواند حمایت قوی خود را برای اعتراضات صلح‌آمیز هنگ‌کنگ بروز دهد، می‌تواند منجر به تحریک برای سرکوب معترضان از سوی چین باشد و در واقع دست پکن را با این ادعا که آمریکا دیگر حامی کشوری نیست، باز بگذارد. این موضوع همچنین می‌تواند پیامدهای ناخوشایندی را در مورد اقدامات پکن در قبال تایوان به دنبال داشته باشد. از دید دولت کمونیستی که بی‌میلی رئیس‌جمهور آمریکا حتی در لفاظی در حمایت از اعتراضات صلح‌آمیز در هنگ‌کنگ دیده است، آیا انتظاری برای تقابل به‌منظور دفاع از تایوان می‌رود؟
اگر پکن به این اعتقاد برسد که کاخ سفید تمامی ملاحظات خود را برای مذاکرات تجاری کنار می‌گذارد، می‌توان انتظار داشت که چین نسبت به رفتارهای این چنینی در سایر نقاط منطقه نیز اقدام کند. به‌طور مثال ممکن است گستاخی بیشتری را در دریای جنوبی چین بروز دهد و یا اذیت بیشتری را علیه مسلمانان اویغور در استان غربی سین‌کیانگ چین اعمال کند.
آمریکا در حین تشدید تنش‌های تجاری با چین، درمورد اعتراضات هنگ‌کنگ سکوت کرده است و ترامپ می‌گوید: «هنگ‌کنگ و چین خودشان باید در مورد این موضوع با یکدیگر کنار بیایند. آن‌ها به توصیه و پیشنهاد نیاز ندارند.»
این موضوع حتی می‌تواند توانایی ترامپ برای به کنترل درآوردن اقتصادی چین را نیز زیر سوال ببرد. اگر پکن به این دیدگاه برسد که ترامپ برای دستیابی به یک توافق ناامید شده و حاضر است هنگ‌کنگ را فدای چین کند، جایگاه مذاکرات دولت آمریکا زیر سوال می‌رود.
سیاست خارجی آمریکا اگر صرفاً بر منافع اقتصادی متمرکز باشد و با سیاست‌های سنتی خارجی آمریکا غریبه بماند، می‌تواند عواقب بدی برای این کشور داشته باشد. ترامپ خود در استراتژی امنیت ملی‌اش در سال 2017 ابراز کرده بود که آزادی‌های آمریکا برای دیگران الهام‌بخش است و ایالات‌متحده همواره پشت کسانی خواهد بود که به دنبال آزادی هستند. اسناد این صحبت‌های وی قابل دسترسی است. اما ظاهراً ترامپ قصد دارد پرده از چهره واقعی منفعت طلبی غرب بردارد؛ منفعتی که صرفا در کسب درآمد از کشورهای ضعیف‌تر خلاصه می‌شود و کاری به آزادی‌ها و دل‌نگرانی‌های دیگران ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید