ماراتن سرخ

 آریا طاری

گاهی اوقات مستطیل سبز از یک زمین فوتبال فراتر می‌رود و به صحنه‌ تئاتری بدل می‌شود که در آن، تمام عناصر درام، از تراژدی گرفته تا حماسه، در کنار هم چیده می‌شوند. نبرد تراکتور و پرسپولیس در مرحله یک‌شانزدهم نهایی جام حذفی، دقیقا همین بود. دیداری که در شب سرد و استخوانی تبریز برگزار شد، اما حرارت آن، کیلومترها دورتر از ورزشگاه یادگار امام را هم تحت تاثیر قرار داد. این بازی نه فقط برای صعود که برای اثبات زنده بودن فوتبال ایران بود. 

فوتبال ایران پنجشنبه شب یکی از آن شب‌هایی را سپری کرد که تا سال‌ها در حافظه‌ جمعی علاقه‌مندان به ورزش باقی خواهد ماند. نبرد تراکتور و پرسپولیس آمیزه‌ای بود از هیجان خالص، درام ثانیه‌ آخری و تکنیک ناب. اما پیش از آنکه سوت آغاز این ماراتن به صدا درآید، سایه‌ سنگین یک تصمیم اشتباه بر سر این بازی سنگینی می‌کرد. زمزمه‌هایی مبنی بر برگزاری بازی بدون تماشاگر یا انتقال آن به ورزشگاه کوچک بنیان دیزل می‌رفت تا این ضیافت ملی را به یک ضیافت خصوصی تبدیل کند. اما خوشبختانه، منطق پیروز شد و یادگار امام با تمام ظرفیتش، آغوش خود را برای این نبرد باز کرد تا فوتبال، در حضور صاحبان اصلی‌اش یعنی مردم، 

نفس بکشد.

بازی با فشار بی‌امان تراکتور شروع شد. پرشورهای تبریزی که استادیوم را به دیگی جوشان تبدیل کرده بودند، انتظار داشتند تیم‌شان در همان دقایق ابتدایی کار را تمام کند. اما پرسپولیس در این نیمه، مدیون تمرکز و واکنش‌های استثنایی پیام نیازمند بود. سنگربان سرخپوشان پایتخت با چند سیو نجات‌بخش و خروج‌های به‌موقع، بارها مهاجمان خطرناک تراکتور را ناکام گذاشت. اگر درخشش نیازمند در نیمه اول نبود، شاید داستان بازی خیلی زودتر از آنچه فکرش را بکنیم به سود میزبان ورق می‌خورد. او تکیه‌گاه تیمی بود که در برابر طوفان سرخ تبریز، به سختی مقاومت می‌کرد. 

با شروع نیمه دوم، قفل بازی سرانجام در دقیقه‌۵۶ شکسته شد. مهدی ترابی، مردی که نامش با تاریخ معاصر پرسپولیس گره خورده، پشت توپ ایستاد و با شلیکی هنرمندانه، تور دروازه تیم سابقش را لرزاند. اما در اوج هیاهوی یادگار امام، ترابی تصویری از پرستیژ حرفه‌ای را به نمایش گذاشت. او بدون هیچ واکنشی، با سری پایین و چهره‌ای متین، از خوشحالی امتناع کرد تا ثابت کند در فوتبال، می‌توان رقیب بود اما حرمت نان و نمک را حراج نکرد. این گل، تراکتور را به صعود نزدیک کرد، اما درام اصلی در دقایقی رزرو شده بود که نفس‌ها در سینه حبس می‌شد. 

وقتی ساعت ورزشگاه از دقیقه‌۹۰ گذشت، تراکتور خود را در یک‌هشتم‌نهایی می‌دید. اما پرسپولیس تیمی نیست که تسلیم شدن را بلد باشد. در دقیقه ۶+۹۰، روی یک ارسال کرنر و در شلوغ‌ترین نقطه‌ محوطه جریمه، محمدحسین کنعانی‌زادگان با ضربه سری مقتدرانه، بازی را به تساوی کشاند. شوک این گل به قدری سنگین بود که برای لحظاتی سکوت مطلق بر یادگار امام حاکم شد. بازی به وقت‌های اضافه و درنهایت به ضیافت مرگبار پنالتی‌ها رفت. 

آنچه در ضربات پنالتی رخ داد، یک ماراتن فرسایشی و بی‌نظیر بود. ۱۱‌ دور پنالتی! ۲۲ ضربه که در آن تمام بازیکنان حاضر در زمین، بخت خود را برای گلزنی و مهار آزمودند. نبردی که در آن علیرضا بیرانوند و پیام نیازمند، فراتر از یک دروازه‌بان ظاهر شدند. سرانجام، پس از یک ماراتن نفس‌گیر، تراکتور با نتیجه مجموع هشت بر هفت پیروز این دوئل تاریخی شد. از لحاظ فنی و جذابیت، این مسابقه یک شاهکار بود؛ مسابقه‌ای که سطح فوتبال ایران را فراتر از آسیا نشان داد. 

اما بیایید صادق باشیم؛ این بازی برخلاف تصور، بازنده داشت. بله، از لحاظ فنی و هیجان، ما شاهد یک بازی رویایی بودیم که هر فوتبال‌دوستی را به وجد می‌آورد. اما در پایان، کسانی بازنده بودند که آداب بزرگی را بلد نبودند. در شبی که مهدی ترابی با سکوتش، درس اصالت می‌داد، رفتار برخی ستاره‌ها در پایان بازی، کام این پیروزی فنی را تلخ کرد. کسانی که با رفتارهای کنایه‌آمیز، حرکات تحریک‌آمیز و تمسخر رقیب، ثابت کردند که شاید در زمین بازی برنده باشند، اما در ترازوی اخلاق، بازندگانی بزرگ‌اند. فوتبال با سوت داور تمام می‌شود و نتایج به تاریخ می‌پیوندند، اما آنچه در یادها می‌ماند، شخصیت آدم‌هاست. پنجشنبه شب یادگار امام شاهد یک صعود شیرین برای تراکتور بود، اما همزمان شاهد سقوط اخلاقی کسانی بود که یادشان رفت برای رسیدن به این جایگاه، از چه مسیرهایی عبور کرده‌اند. تبریز پنجشنبه شب بیدار ماند؛ با یک پیروزی رویایی در زمین و یک حسرت عمیق برای اخلاقی که در میانه‌ هیاهوها گم شد.

آنچه در ضربات پنالتی رخ داد، یک ماراتن فرسایشی و بی‌نظیر بود. ۱۱‌ دور پنالتی! ۲۲ ضربه که در آن تمام بازیکنان حاضر در زمین، بخت خود را برای گلزنی و مهار آزمودند. نبردی که در آن علیرضا بیرانوند و پیام نیازمند، فراتر از یک دروازه‌بان ظاهر شدند

بازهم باید روی این موضوع تاکید داشت که این بازی، برنده‌ای بزرگ‌تر از تراکتور داشت و آن فوتبال ایران بود. ما شاهد مسابقه‌ای بودیم که در آن همه‌چیز وجود داشت؛ تاکتیک اسکوچیچ، سماجت اوسمار، درخشش دروازه‌بان‌ها، اخراج، پنالتی و گل‌ دقایق پایانی. تراکتور با این پیروزی نشان داد که مدعی اصلی جام است و پرسپولیس هم با وجود شکست، ثابت کرد که تا آخرین نفس، تیمی خطرناک و قابل احترام باقی می‌ماند. 

شب دراماتیک تبریز، با پیروزی هشت بر هفت پرشورها در پنالتی‌ها به پایان رسید، اما روایت این بازی و ماراتن ۲۲‌ پنالتی آن، تا سال‌ها در کافه‌های ورزشی و محافل فوتبالی نقل خواهد شد. این، قدرت فوتبال بود؛ ورزشی که در آن ۹۶‌ دقیقه بازی، ۳۰‌ دقیقه وقت اضافه و ۱۱‌ دور پنالتی هم برای سیر کردن ولع هوادارانش کافی نیست.