از آزادی تا آزادی

بیست و ششمین تقابل ایران و چین، امروز در ورزشگاه محمد بن زاید امارات برگزار خواهد شد. تیم ملی از سال ۸۸ به بعد، دیگر هرگز مقابل چین شکست نخورده و در ۱۴ دوئل اخیر با این تیم، تنها یک بار در وقت قانونی نتیجه را واگذار کرده است. روی کاغذ، ایران در بازی‌های رودررو برتری محسوسی نسبت به چین دارد اما حقیقت آن است که در فوتبال، داستان‌های گذشته تنها مربوط به گذشته هستند و قرار نیست که سرنوشت زمان حال را نیز تعیین کنند.

آریا طاری

اولین برد و اولین باخت

برخورد اول ایران و چین در زمین فوتبال، سال 1976 در جام ملت‌ها اتفاق افتاد. جایی که ایران با دو گل خورشیدی و حسن روشن این تیم را در وقت‌های اضافه شکست داد. 

در مقدماتی المپیک 1980، دو تیم به تساوی دو-دو رسیدند. این نتیجه در جام ملت‌های 1980 آسیا نیز تکرار شد. این بار حمید علیدوستی و بهتاش فریبا دو گل برای ایران به ثمر رساندند و چین با دو گل به مسابقه برگشت و کار را به تساوی کشاند. 

اولین پیروزی چین مقابل ایران سال 1363 رقم خورد. این مسابقه دوستانه در ورزشگاه کارگران پیکان انجام می‌شد. 

اقتدار ایران، انتقام چین 

در پنجمین جدال با چین، تیم ملی برای شکست دادن این حریف در جام ملت‌های 1988 به زحمت نیفتاد. این بازی با گل‌های ناصر محمدخانی و ضیا عربشاهی با برتری دو بر صفر ایران همراه شد. 

دو ماه بعد دو تیم در جام نهرو در هندوستان با هم مسابقه دادند و این بار ایران توانست با چهار گل، چین را شکست بدهد. غلامرضا فتح‌آبادی در این مسابقه دو گل زد و عبدالعلی چنگیز و فرشاد پیوس نیز گل‌های دیگر ایران را به ثمر رساندند. 

فتح‌آبادی در دیدار دوستانه سال 65 دو تیم در پکن نیز موفق به گل‌زنی شد اما این بار چینی‌ها موفق شدند ایران را با نتیجه دو بر یک شکست بدهند. 

در جام ملت‌های 1988، سرنوشت دو تیم دوباره به هم گره خورد و این بار تیم ملی در ضربات پنالتی حریف را با نتیجه سه بر صفر شکست داد. در دیدار رفت مقدماتی جام جهانی 1990 اما چین از ایران انتقام گرفت و تیم ملی را با نتیجه دو بر صفر شکست داد. ایران در مسابقه برگشت توانست اوضاع را تغییر بدهد و چین را با سه گل گروسی، علی افتخاری و پیوس با نتیجه سه بر دو از پیش رو بردارد. 

در بازی‌های آسیایی هیروشیما اما دوباره نوبت به چین رسید که پیروزی برابر ایران را تجربه کند. این بار حریف با یک گل، ایران را مغلوب کرد. سه سال بعد دوباره دو تیم در یک دیدار دوستانه با هم مسابقه دادند و این بار بازی با تساوی بدون گل به پایان رسید. 

در جام ملت‌های 1988، سرنوشت دو تیم دوباره به هم گره خورد و این بار تیم ملی در ضربات پنالتی حریف را با نتیجه سه بر صفر شکست داد. در دیدار رفت مقدماتی جام جهانی 1990 اما چین از ایران انتقام گرفت و تیم ملی را با نتیجه دو بر صفر شکست داد

موشک متولد می‌شود

هنوز هم از مسابقه ایران و چین در مرحله مقدماتی جام جهانی 1998، به عنوان یکی از ماندگارترین دیدارهای دوران فوتبال مهدی مهدوی‌کیا یاد می‌شود. 

او یکی از تماشایی‌ترین گل‌های دوران بازی‌اش را در ورزشگاه جین ژو دالیان وارد دروازه چینی‌ها کرد. چین تا دقیقه 61 با دو گل از ایران پیش بود. کریم باقری از روی نقطه پنالتی اختلاف را به حداقل رساند، مهدی مهدوی‌کیا با دو گل دیدنی ایران را پیش انداخت و علی‌اصغر مدیرروستا تیر خلاص را به تیم حریف زد. 

این مسابقه، مقدمه پیروزی‌های متوالی ایران مقابل چین بود. تیم ملی در چهار مسابقه بعدی نیز، چین را شکست داد. ایران در این چهار مسابقه 11 گل به ثمر رساند و تنها یک گل از چین دریافت کرد. این مسابقه‌ها در مقدماتی جام جهانی 1998، بازی‌های آسیایی 1998 و جام تمدن‌ها

 انجام شدند. 

باخت چیپ 

وقتی ایران و چین در مرحله نیمه‌نهایی جام ملت‌های 2004 به هم رسیدند، هیچ‌کس تصور نمی‌کرد تیم میزبان شانسی برای شکست دادن ایران داشته باشد. بازی به لطف تصمیم‌های عجیب و یک‌طرفه داور به ضربات پنالتی کشیده شد و سرانجام چیپ یحیی، سند مرگ تیم برانکو را امضا کرد. تیم رویایی ایران با وجود نمایش کاملا برتر از حریف، شانس صعود به فینال آسیا را از دست داد. برخورد بعدی دو تیم در دوره بعدی جام ملت‌ها رقم خورد. 

این بار چینی‌ها خیلی زود دو گل به ایران زدند اما فریدون زندی و جواد نکونام کار را به تساوی کشاندند. نبرد بعدی در تورنمنت چهارجانبه عمان با برتری دو بر صفر ایران همراه شد. سه مسابقه بعدی دو کشور نیز نبردهای دوستانه بود. در این سه مسابقه دو پیروزی برای ایران و یک پیروزی برای چین به دست آمد. 

هدیه چهار امتیازی

در مرحله مقدماتی جام جهانی 2018، ایران توانست چهار امتیاز از چین بگیرد. مسابقه رفت دو تیم با تساوی بدون گل تمام شد و در جدال برگشت، مهدی طارمی دروازه چینی‌ها را باز کرد تا ایران یک قدم به صعود به جام جهانی نزدیک شود و سرانجام به عنوان سرگروه به جام جهانی راه پیدا کند. 

13 روبه‌روی پنج

در 25 تقابل گذشته ایران و چین، تیم ملی 13 بار برنده شده و تنها پنج بار طعم شکست در وقت قانونی را چشیده است. 

دو تیم 6 بار در ایران، 10 بار در چین و 9 بار در زمین بی‌طرف با هم مسابقه داده‌اند. سهم تیم ملی در این بازی‌ها 42 گل و سهم چین 21 گل زده بوده است. 20 بازیکن ایرانی و 20 بازیکن چینی موفق به گل‌زنی در این بازی‌ها شده‌اند. 

کریم باقری با چهار گل بهترین گل‌زن ایرانی و شالو جیایی با دو گل بهترین گل‌زن چینی این مسابقه به شمار می‌روند.