«مرتضی بهروزیفر» با رد آمار فروش روزانه ۲ میلیون بشکه نفت ایران:
نشانهای از ورود روزانه ۱۲۰ میلیون دلار در اقتصاد کشور نیست
رامتین موثق
با هربار تشدید فشارهای تحریمی بر ایران، مقامات دولتی ایران نیز اظهار میکنند که تحریمها بیاثر است و خودکفایی ایران مانع آسیب تحریمها به کشور میشود. در زمینه فروش نفت نیز مسئولین ادعای آبدیدگی مقابل تحریمها را دارند زیرا به اعتقاد آنان، روشهای فروش و به عبارت بهتر، دور زدن تحریمی ایران متنوعتر شده است.
وزیر نفت یکی از مسئولینی است که پس از فعالسازی مکانیسم ماشه، دائم در حال القای بیتاثیری آن است و بیان دارد که صادرات نفت ایران با وجود فعالسازی اسنپبک تغییری نکرده است. روز گذشته نیز محسن پاکنژاد در بیاناتی، گفت: «بازار فروش نفت، بازاری پویاست و طی مقاطعی قیمتها و شاخصهای قیمتی بینالمللی تغییر میکند. همچنین تنشهایی در حوزه بینالملل ایجاد میشود که بر این شاخصهای قیمتی تأثیر میگذارد. بنابراین ممکن است عدد فروش ما کاهش یا افزایش پیدا کند که مربوط به پویایی بازار است و معنایش این نیست که نتوانیم نفت بفروشیم.»
صادرات روزانه 2 میلیون بشکه نفت
در ماههای اخیر
با وجود اختلاف نظر پاکنژاد با دیگر مقامات مسئول، برخی گزارشهای بینالمللی بر گفتههای وزیر نفت صحه میگذارند. به گزارش تانکرترکرز، صادرات نفت ایران در ماه نوامیر به 2.06 میلیون بشکه در روز رسیده است. این دومین ماهی است که میانگین صادرات روزانه نفت ایران به بیش از دو میلیون بشکه در روز میرسد.
در همین خصوص، در گزارشی از تجارتنیوز، آمده است: «همانند ماه اکتبر، نفت خام هسته اصلی جریان صادرات را تشکیل میداد و ۱.۸۳ میلیون بشکه در روز یعنی ۸۹.۱ درصد از کل صادرات را تشکیل میداد که همه آن به چین میرفت. این رقم با نفت کوره به میزان ۲۰۷.۴ هزار بشکه در روز یعنی ۱۰.۱ درصد و میعانات گازی به میزان ۱۷.۷ هزار بشکه در روز یعنی ۰.۹ درصد تکمیل میشد.»
گزارشات رویترز نیز گواه بر افزایش صادرات نفت ایران را به چین میدهند اما در این آمارها، افزایش صادرات عربستان سعودی به چین قابل توجه است زیرا عربستان 2.5 دلار تخفیف در هر بشکه خود اعمال میکند و این میتواند منجر به افزایش تخفیفات نفتی ایران نیز بشود؛ تخفیفاتی که تاکنون درآمدهای نفتی کشور را با مشکل مواجه کرده است و بنا به برخی آمارها، به 8 دلار در هر بشکه رسیده است.
مرتضی بهروزیفر در گفتوگو با «توسعه ایرانی»: آمارهای افزایش فروش نفت میتوانند باعث تحریک دولت آمریکا نیز بشوند زیرا این پیام را مخابره میکنند که تمام فشارها و سیاستهای ترامپ بیتاثیر بوده است و ایران روزانه بیش از 2 میلیون بشکه نفت صادرات دارد. بنابراین این آمارها میتوانند ترامپ را تحریک کند تا فشارها را بیشتر کند و مانع صادرات فعلی ایران نیز بشود
52 میلیون بشکه نفت روی آب
کارشناسان همواره به آمارهای افزایش فروش نفت ایران در بحرانهای تحریمی، به دیده شک مینگرند زیرا در زمانهای گذشته نیز، کذب این قبیل آمارها مشخص شده بود. در عین وجود آمارهایی درباره افزایش صادرات نفت ایران، برخی آمارها حاکی از تنها جابهجایی محمولههای نفتی ایران میدهند. به گزارش ایلنا، «نفت ذخیرهشده روی آب اکنون به ۵۲ میلیون بشکه رسیده؛ رقمی که در دو سال و نیم اخیر سابقه نداشته است. افزایش انتقال نفت به چین و کاهش همزمان خرید واقعی پالایشگاههای چینی نشان میدهد بخش زیادی از نفت ایران در مسیر مانده و نتوانسته مشتری نهایی پیدا کند.»
آمار تولید نفت نیز حاکی از کاهش است؛ تولید نفت ایران در ماه اکتبر حدود ۶۶ هزار بشکه کاهش داشته و از آغاز دولت چهاردهم تاکنون مجموعاً ۱۰۱ هزار بشکه افت کرده است. این در حالی است که وعده رسمی وزارت نفت افزایش ۴۰۰ هزار بشکهای در همین دوره زمانی بود.
گزارش آژانس بینالمللی انرژی و دادههای کپلر نشان میدهد ظرفیت تولید کاملاً برخلاف ادعاهای رسمی حرکت کرده و روندی نزولی داشته است. این آمارها تصویری روشن از شرایط میدهد: تولید کاهش یافته، صادرات واقعی پایین آمده و بخش زیادی از نفت در مسیر یا روی آب مانده است.
چرا ارز کالاهای اساسی تامین نمیشود؟
اکنون که وزیر نفت بر افزایش صادرات نفت تاکید دارد و گزارشهای بینالمللی نیز به کمک وزارت نفت آمدهاند، چرا دولت اظهار دارد که با تنگنای ارزی مواجه است؟
در سال جاری قرار بود که ارز 28500 تومانی، بنا به قانون بودجه 1404، حذف نشود و وزرای مختلفی مانند وزیر جهاد وعده حذف نشدن این ارز را دادند اما در هفتههای اخیر هرروز شاهد خبر حذف یک قلم کالا از لیست دریافت ارز ترجیحی بودیم. در ابتدا گوشت از لیست کالاهای اساسی خارج گردید و سپس نوبت به برنج رسید؛ اکنون نیز به گفته برخی از نمایندگان مجلس دولت قصد دارد نرخ این ارز را تا بیش از 40 هزار تومان در بودجه 1405 برساند. تنها ارز ترجیحی نیست بلکه تولیدکنندگان و دیگر فعالین اقتصادی نیز قادر به دریافت ارز در سامانهها نیستند و مشکل صف تخصیص ارز، به یک بحران فراگیر برای تمام صنایع و فعالیتهای اقتصادی کشور تبدیل شده است.
مسئولین درباره خلف وعده خود اظهار دارند که ارز کافی برای این تخصیصها وجود ندارد. در همین خصوص، جبار کوچکینژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، با اشاره به کاهش درآمدهای نفتی و مشکل تامین ارز برای واردات کالاهای اساسی و نهادههای دامی، اظهار داشت: «به دلیل کاهش درآمدهای نفتی واردات برخی از اقلام دچار مشکل میشوند و ارز لازم برای واردات کالاهای اساسی تهیه نمیشود.» به گفته او، در سال گذشته 18 میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی تخصیص یافت اما در سال جاری، در مدت مشابه، 11 میلیارد ارز تخصیص یافته است که نشاندهنده کاهش شدید در تخصیص ارز دولتی است.
عضو هیأت علمی موسسه مطالعات بینالمللی انرژی: اثرات فروش این ۲ میلیون بشکه نفت را در اقتصاد نمایان نیست. روند افزایشی قیمت دلار و طلا در کشور، وضعیت بیپولی دولت و مشکلاتی که دولت و مردم دارند، نشاندهنده فروش روزانه ۲ میلیون بشکه نفت و بازگشت این پول صادراتی، نیست. در وضعیت کنونی اقتصاد نشانهای از ورود روزانه 120 میلیون دلار به اقتصاد کشور نیست پس یا پول صادرات نفت وصول نمیشود و یا اصلا صادرات نفت به این میزان نیست
از آغاز تحریمها، فروش نفت ایران در ابهام قرار گرفت و به دلیل مسائل تحریمی، دولتها از ارائه آمارهای صادرات نفت خودداری کردند اما امروزه عدم شفافیت نفتی به اوج خود رسیده است؛ از طرفی با آمارهایی مواجهیم که حاکی از افزایش فروش نفت ایران است اما از طرف دیگر، واقعیت عینی اقتصاد ایران نشاندهنده تنگنای ارزی برای دولت و بانک مرکزی است.
با توجه به اینکه کشور در تحریم قرار دارد و آمار واقعی صادرات و تولید ما مشخص نیست و به صورت رسمی جایی منتشر نمیشود، نمیتوان به آمارهایی نظیر افزایش صادرات نفت ایران به بیش از 2 میلیون بشکه در روز، اتکا کرد. آمارهای غیرقابل اتکا میتوانند به مثابه یک تیغ دو لبه عمل و اقتصاد کشور را دچار مشکل کنند و نباید از این قبیل اطلاعات، ذوقزده شد
پیام برای تحریک ترامپ
عضو هیأت علمی موسسه مطالعات بینالمللی انرژی در ارزیابی خود از آمارهای صادرات نفت ایران، اظهار کرد: با توجه به اینکه کشور در تحریم قرار دارد و آمار واقعی صادرات و تولید ما مشخص نیست و به صورت رسمی جایی منتشر نمیشود، نمیتوان به آمارهایی نظیر افزایش صادرات نفت ایران به بیش از 2 میلیون بشکه در روز، اتکا کرد.
مرتضی بهروزیفر با تاکید بر اینکه آمارهایی نظیر اطلاعات حجم تولید ایران توسط اوپک هم اصلا قابل اتکا نیست، این آمارها را به مثابه شمشیر دو لبهای برای اقتصاد کشور خواند و گفت: از یک طرف میبینیم که اثرات فروش این ۲ میلیون بشکه نفت را در اقتصاد نمایان نیست. روند افزایشی قیمت دلار و طلا در کشور، وضعیت بیپولی دولت و مشکلاتی که دولت و مردم دارند، نشاندهنده فروش روزانه ۲ میلیون بشکه نفت و بازگشت این پول صادراتی، نیست.
او تصریح کرد: این آمارها میتوانند باعث تحریک دولت آمریکا نیز بشوند زیرا این پیام را مخابره میکنند که تمام فشارها و سیاستهای ترامپ بیتاثیر بوده است و ایران روزانه بیش از 2 میلیون بشکه نفت صادرات دارد. بنابراین این آمارها میتوانند ترامپ را تحریک کند تا فشارها را بیشتر کند و مانع صادرات فعلی ایران نیز بشود. بنابراین آمارهای غیرقابل اتکا میتوانند به مثابه یک تیغ دو لبه عمل و اقتصاد کشور را دچار مشکل کنند و نباید از این قبیل اطلاعات، ذوقزده شد.
این تحلیلگر مسائل انرژی تاکید کرد که این امر برای شهروندان محسوس نیست که کشور روزانه بیش از 2 میلیون بشکه نفت صادر میکند و پول آن نیز به چرخه اقتصاد بازمیگردد.
به گفته بهروزیفر، در وضعیت کنونی اقتصاد نشانهای از ورود روزانه 120 میلیون دلار به اقتصاد کشور نیست پس یا پول صادرات نفت وصول نمیشود و یا اصلا صادرات نفت به این میزان نیست.
او در پاسخ به این سوال که «با توجه به اعتراف بسیاری از مقامات درباره نبود ارز در کشور، آیا این افزایش صادرات همزمان با افزایش تهاتر و تخفیفات بوده است؟»، بیان کرد: نفت باید با کالایی تهاتر شود که مورد نیاز کشور باشد و قرار نیست نفت را با کالاهایی تهاتر کنیم که اصلا نیازی به آنها نداریم.
عضو هیأت علمی موسسه مطالعات بینالمللی انرژی توضیح داد: اگر قرار بر افزایش تهاتر نفت باشد، باید میزان واردات دارو، نهادههای دامی، مواد غذایی و دیگر اقلامی که مورد نیاز کشور است، افزایش یابد اما در تمام این کالاها شاهد کمبود در کشور هستیم.
بهروزیفر در نهایت خاطرنشان کرد که وضعیت کنونی اقتصاد کشور با آمار صادرات روزانه بیش از 2 میلیون بشکه نفت، همخوانی ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید