وزارت نفت به سازمان هدفمندی یارانه‌ها ۷۰۰ میلیون دلار بدهی دارد

موضوع حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی تاکنون انتقادات بسیاری را در بر داشته است. یکی از انتقادات مطرح‌ شده در این زمینه مربوط به واریز نشدن منابع مشخص‌شده به حساب سازمان هدفمندی یارانه‌هاست. آن‌طور که مشخص است، وزارت نفت بدهی 700 میلیون دلاری به حساب هدفمندی یارانه‌ها دارد و همین بدهی یکی از مواردی است که دولت را به فکر حذف یارانه‌ها انداخته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، براساس قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت مکلف است منابع یارانه‌ها را از محل فروش داخلی و صادرات فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی و دیگر منابع مرتبط تامین کند، اما منابع قانونی یا به ‌درستی وصول نمی‌شود یا به حساب سازمان هدفمندی واریز نمی‌شود.

بر اساس آمارهای بین‌المللی موسساتی مانند  Energy Intelligence Group، میانگین صادرات نفت ایران ۱.۶۳ میلیون بشکه در روز طی هفت ماه اول سال ۲۰۲۵ بوده است. همچنین برآورد شرکت ورتکسا نشان می‌دهد واردات نفت ایران توسط چین در دوره ژانویه تا اوت امسال به‌طور میانگین روزانه ۱.۴۳ میلیون بشکه بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۲ درصد افزایش دارد. منابع تجاری به رویترز گفته‌اند که تخفیف نفت سبک ایران برای محموله‌های تحویلی در ماه اکتبر به بیش از شش دلار در هر بشکه نسبت به شاخص برنت رسیده است. این رقم در دو هفته پیش حدود پنج دلار و در ماه مارس تنها سه دلار بوده است. با احتساب تخفیف نفتی و میانگین 65 دلاری قیمت نفت برنت از ابتدای سال میلادی جاری تاکنون، می‌توان گفت به طور حدودی قیمت نفت ایران 59 دلار تا 62 دلار معامله شده است. با احتساب نفت صادرشده از اوایل سال میلادی جاری، باید تاکنون حدود 25 میلیارد تا 26 میلیارد دلار درآمد نفتی از محل فروش نفت به دست آمده باشد.

از طرف دیگر، سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است گزارش تفصیلی عملکرد این جزء را هر سه ماه یک بار به کمیسیون‌های اقتصادی، انرژی و برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی و دیوان محاسبات کشور ارسال کند. کلیه منابع حاصل از صادرات فرآورده‌های نفتی این بند مستقیما به حساب‌های معرفی‌شده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واریز و با نرخ روز بازار توافقی مورد تایید بانک مرکزی تسعیر و به ردیف درآمدی مربوط نزد خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود. با این حال با وجود درآمد 25 میلیارد تا 26 میلیارد دلاری از ابتدای سال میلادی جاری، چطور 700 میلیون دلار بدهی وزارت نفت به سازمان هدفمندی یارانه‌ها پرداخت

 نشده است؟

با توجه به مشخص شدن میزان بدهی هنگفت وزارت نفت به دیگر سازمان‌ها و نهادها این پرسش مطرح می‌شود که آیا کل پول نفت به حساب وزارت نفت ریخته می‌شود؟ مطابق قانون بودجه سال 1404، سهم دولت با لحاظ سهم حساب بهینه‌سازی انرژی و مناطق 37.5 درصد، سهم ‌شرکت ملی نفت ایران از منابع حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی به میزان ۱۴.۵ درصد و سهم شرکت ملی گاز از عواید گازی 14.5 درصد تعیین شده است. همچنین معادل 550 هزار بشکه نفت در روز به نیروهای مسلح و طرح‌های خاص اختصاص داده می‌شود. با توجه به متن قانون بودجه، شرکت ملی نفت سهم 14.5 درصدی از درآمدهای نفتی دارد. با توجه به تخمین 25 میلیارد تا 26 میلیارد دلاری از درآمدهای نفتی باید گفت تنها سه میلیارد و 625 میلیون دلار متعلق به این شرکت است. علاوه بر این، شرکت ملی نفت موظف است سهم صندوق توسعه ملی و منابع سازمان هدفمندی یارانه‌ها را هم از محل فروش نفت 

پرداخت کند.

آن‌طور که از شواهد پیداست به دلیل خودداری وزارت نفت از ارائه آمار نفتی به خاطر مصوبه شورای عالی امنیت ملی، آمار دقیقی از میزان درآمد نفتی در کشور وجود ندارد. اما با توجه به بدهی‌های کلان وزارت نفت و سهم 14.5 درصدی شرکت ملی نفت از درآمدهای حاصل از فروش نفت می‌توان گفت که در ساختار درآمدی نفت ایرادات اساسی وجود دارد که هر بار بر آتش بدهی‌های خلق‌شده توسط وزارت نفت می‌دمد و بسیاری از سازمان‌ها را به دلیل نبود شفافیت در این وزارتخانه و البته تحریم‌بودن ایران، با مشکل مالی روبه‌رو می‌کند.