سیل، کاتالیزور تشکیل نهاد متناظر اینستکس شد

محمود نوروزیه 

سال 98 با بحران فراگیر سیل در بیش از 20 استان کشور شروع شد. ابتدا گیلان و مازندران و در ادامه استان‌های غرب و جنوب غربی کشور را متاثر کرد، اما این روزها استان‌های شرق و جنوب شرقی کشور هم با تهدید و ویرانی سیل روبرو هستند. جبران این حجم از گستردگی خسارات که همچنان نیز ادامه دارد به گفته مسئولان خارج از ظرفیت بودجه سال جاری و حتی برداشت از صندوق ذخیره ارزی است، برهمین اساس دولت در روزهای اخیر مکرر یاری مردم را برای بازسازی مناطق سیل‌زده خواستار شده به ویژه که به دلیل تحریم‌ها امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه نیز با موانع بسیار همراه شده است.

با توجه به اشتیاق جامعه جهانی برای همدردی با سیل‌زدگان در قالب ارسال مساعدت‌های مالی و محموله‌های انسان‌دوستانه صلیب سرخ، جز در مواردی خاص ایران قادر به دریافت کمک‌های دولت‌ها و سازمان‌های امدادرسان نشده که عمده دلیل آن نبود کانال مالی است. 

در همین زمینه 17 فروردین سخنگوی کمیسیون اروپا اعلام کرد که کمک‌های این اتحادیه به سیل‌زدگان ایرانی از طریق کانال‌های مالی بشردوستانه و نه از طریق انتقال مالی به دولت ایران به کشورمان منتقل خواهد شد.

یورونیوز طی گزارشی عنوان کرد کارلوس مارتین لوییز با اشاره به گمانه‌زنی‌های ایجاد شده مبنی بر چگونگی انتقال کمک‌های بشردوستانه اتحادیه اروپا به سیل‌زدگان ایران تاکید کرده است که «درباره این کمک‌های بشری اتحادیه اروپا به ایران باید بگوییم که مانند همیشه کمک‌های انسان‌دوستانه اتحادیه اروپا از طریق کانال‌های مالی سازمان‌های امدادرسان و حقوق بشری بین‌المللی که در محل حاضر هستند به سیل‌زدگان تعلق خواهد گرفت. به این ترتیب ما از طریق کانال‌های مالی سازمان‌های بشردوستانه بین‌المللی و نه از طریق انتقال مالی با دولت‌ها کمک‌ها را اهدا می‌کنیم و در مورد ایران هم این نکته رعایت خواهد شد».

سخنگوی کمیسیون اروپا در پاسخ به این پرسش که آیا بودجه‌ای که برای کمک به ایران درنظرگرفته شده به شکل دارویی و یا غذایی خواهد بود یا خیر، گفت: «در واقع ما به عنوان اتحادیه اروپا این پول را به فدراسیون جهانی صلیب سرخ اهدا خواهیم کرد و آن‌ها تحت تحریم‌های آمریکا قرار ندارند و به این ترتیب می‌توانند از این پول استفاده کنند».

مارتین لوییز با تاکید بر استفاده نکردن از کانال ویژه مالی اروپا برای ایران به منظور انتقال این کمک‌ها به سیل‌زدگان کشورمان، خاطرنشان کرد: «به هیچ‌روی این مانند دیگر کمک‌های بشردوستانه اتحادیه اروپا، کمک سیاسی نیست. می‌خواهم روی این نکته تاکید کنم که این کمک‌ها کاملا از جنس کمک‌های بشردوستانه است».

کمک یک میلیون و ۴۲۰ هزار دلاری سازمان ملل 

هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد از تأسیس کانال مالی بانکی مشخصی برای کمک‌های نقدی به ایران توسط سازمان مل خبر داد.

اوگوچی دنیلز، در نشست خبری با موضوع مناطق آسیب‌دیده از سیل و بهره‌گیری از کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی که به میزبانی وزارت کشور برگزار شد، گفت: سازمان ملل یک کانال مالی بانکی مشخصی را برای کمک‌های نقدی به ایران تاسیس کرده است. این نتیجه تلاش‌هایی است که در مقر سازمان ملل توسط همه آژانس‌های این سازمان شده است و مقام‌های درجه اول سازمان ملل موفق شدند کمک‌ها را از طریق این کانال مالی به ایران برسانند. بخشی از اقلامی هم که به ایران می‌رسد به این صورت است که سازمان ملل از خارج خریداری می‌کنند و به ایران می‌رسانند و نمونه‌هایی هم مثال زده شد که از طریق هوایی به ایران وارد می‌شود.

دنلیز در نشستی که 19 فروردین با حضور رئیس سازمان مدیریت بحران کشور و نمایندگان دستگاه‌های مختلف و نمایندگان دفاتر سازمان ملل در وزارت کشور برگزار شد درباره‌ کمک یک میلیون و ۴۲۰ هزار دلاری سازمان ملل برای امدادرسانی در سیل  گفت: تاکنون سازمان ملل متحد یک میلیون و ۴۲۰ هزار دلار علاوه بر منابع موجود برای مساعدت فوری و مستمر به منظور تهیه اقلام پزشکی و بهداشتی، آب، تأسیسات بهداشتی، سلامت و سرپناه کمک کرده است.

اوگوچی دنیلز در ادامه این نشست، در پاسخ به این پرسش که کمک‌های نقدی و سایر کمک‌ها از چه طریقی وارد ایران می‌شود، گفت: سازمان ملل کانال مالی بانکی مشخصی را تاسیس کرده است که این کمک‌های مالی و نقدی به ایران برسد و این نتیجه تلاش‌هایی است که در مقر سازمان ملل انجام شده است. بخشی از اقلام هم که به ایران می‌رسد به این صورت است که سازمان ملل از خارج از ایران خریداری کرده و به ایران می‌رساند. این تلاش‌های صورت گرفته در بالاترین سطح سازمان ملل صورت گرفته است که از رسیدن یک سری کمک‌ها به ایران جلوگیری نشود.

همچنین رعنا کسو، سخنگوی IFRC، فدراسیون صلیب سرخ و هلال احمر جهانی در بیروت پیش از این در گفت‌وگو با «یورونیوز» درباره کمک صلیب سرخ به ایران اعلام کرد نزدیک به 500 هزار فرانک سوئیس (معادل 575/500 دلار) برای کمک به سیل‌زدگان ایرانی در نظرگرفته‌ایم. این بودجه بدون هرگونه پیش‌شرطی به سه هزار خانواری تحویل می‌شود که خانه و کاشانه خود را در سیل از دست داده‌اند. این تنها آغاز کار ما با هلال احمر ایران است و بی‌شک کمک‌های بیشتری نیز صورت خواهد گرفت. اما در پاسخ به این پرسش که با توجه به تحریم‌های آمریکا چگونه می‌خواهید به سیل‌زدگان کمک مالی کنید، گفت: قصد ندارم وارد روند پیچیده پرداخت کمک‌های مالی بشوم!

هلال احمر: یک دلار هم کمک خارجی دریافت نکردیم 

اما مسئول روابط عمومی و ارتباطات هلال احمر می‌گوید هرچند که علاوه‌بر صلیب سرخ، اتحادیه اروپا نیز گفته است یک‌و‌نیم میلیون یورو برای سیل‌زدگان ایران تخصیص داده است؛ ولی تاکنون یک دلار هم کمک خارجی دریافت نکرده‌ایم. در این زمینه به‌دلیل مشکل تبادلات مالی ایرانیان خارج از کشور نیز امکان کمک کردن ندارند و هر کانال مالی که ما ایجاد می‌کنیم بلافاصله بلاک می‌شود.

اسماعیل رمضانی با تاکید بر اینکه محموله‌ها بیشتر اقلام غذایی، آن‌هم به صورت محدود است که نمی‌تواند نیازهای سیل‌زدگان را برآورده سازد، خاطرنشان ساخت اقلام غذایی و برخی دیگر از کمک‌های امدادی جوابگوی سیل‌زدگان ایران نیست، چرا‌که نیاز ایران ناوگان امدادی و تجهیزات لجستیک است.

به گفته رمضانی هر اتفاقی در هر کجای دنیا می‌افتد هلال احمر ایران کمک می‌کند و به همین ترتیب هر اتفاقی هم داخل ایران بیافتد کشورهای دیگر کمک می‌کنند؛ اما در پی سیل‌های اخیر در ایران نه فدراسیون بین‌المللی هلال احمر و نه هلال احمر کشورهای دیگر کمک نقدی به ما نکردند زیرا متأسفانه این امکان وجود ندارد.

علاوه‌بر صلیب سرخ، اتحادیه اروپا نیز گفته است یک‌و‌نیم میلیون یورو برای سیل‌زدگان ایران تخصیص داده است؛ ولی تاکنون یک دلار هم کمک خارجی دریافت نکرده‌ایم. به‌دلیل مشکل تبادلات مالی ایرانیان خارج از کشور نیز امکان کمک کردن ندارند و هر کانال مالی که ما ایجاد می‌کنیم بلافاصله بلاک می‌شود

درخواست اقدام عاجل ایران از نهادهای بین‌المللی

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه با تاکید بر اینکه آمریکا باید پاسخگوی همه عواقب اقدام خود در ممانعت از کمک‌رسانی به مردم سیل‌زده ایران باشد، از نهادهای بین‌المللی خواست که در این زمینه «اقدامات عاجل» انجام دهند به‌ویژه در شرایط کنونی که کمبود برخی تجهیزات مانند بالگردها محسوس است و تأمین این تجهیزات با مشکل مواجه شده  و در این زمینه باید به ایران کمک کنند. 

 اینستکس ایرانی  آغاز به کار کرد 

در ابتدای هفته جاری محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در حاشیه رونمایی از پایگاه اینترنتی دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که سازوکار متناظر با اینستکس هفته گذشته در ایران راه‌اندازی شد و اکنون اروپایی‌ها هیچ بهانه‌ای در اجرای تعهداتشان و شروع به کار ندارند. آنها بسیار عقب هستند و نباید این گونه تصور کنند که ایران منتظر آنها می‌ماند.

این دیپلمات عالی رتبه کشور با تصریح بر اینکه ما رابطه خوبی با همسایگانمان داریم سازوکارهای مشابهی را با بسیاری از کشورها راه‌اندازی کرده‌ایم و این سازوکارها در حال عمل هستند، یادآورشد «من نمی‌دانم که اروپایی‌ها برای یک سازوکار مقدماتی چقدر وقت نیاز دارند؟»

ظریف: ساز و کار متناظر با اینستکس در ایران راه‌اندازی شد. اکنون اروپایی‌ها هیچ بهانه‌ای در اجرای تعهداتشان ندارند. آنها بسیار عقب هستند و نباید این گونه تصور کنند که ایران منتظر آنها می‌ماند. من نمی‌دانم که اروپایی‌ها برای یک ساز و کار مقدماتی چقدر وقت نیاز دارند؟

مانع‌تراشی آمریکا در سیل ایران

 وزیر خارجه در ارتباط با موانع موجود برای ارسال کمک‌های بین‌المللی به سیل‌زدگان کشورمان نیز گفت: در این زمینه در حوزه اطلاع‌رسانی اقدامات وسیعی انجام شده است و همین موضوع باعث شد که دولت آمریکا در موضع تدافعی قرار گیرد تا حدی که اعلام کرد ما مانعی برای ارسال کمک‌ها نیستیم در حالی‌که این حرف خلاف است و ما اسنادی را جمع‌آوری کرده‌ایم و به زودی منتشر می‌کنیم که نشان می‌دهد بانک‌های اروپایی به دلیل نگرانی از اقدامات آمریکا از پذیرش کمک‌های مردم ایران در خارج از کشور و مردم سایر کشورها که مایل به کمک‌رسانی هستند، پرهیز می‌کنند.

ظریف با تاکید بر اینکه کمک‌رسانی بین‌المللی به معنای نیاز نیست بلکه به معنای همدردی و همبستگی جهانی است که در میان مردم وجود دارد، ادامه داد: این همبستگی جهانی به دلیل اقدامات تخریبی آمریکا مورد مزاحمت قرار گرفته است. آمریکایی‌ها البته ناگزیر شده‌اند که کاری که می‌کنند را تکذیب کنند ولی ما اسنادی را جمع‌آوری کرده‌ایم که ثابت می‌کند که آمریکایی‌ها در این اقدام که می‌توان به عنوان جنایت علیه بشریت تعریف کرد، مشارکت فعال دارند.