رامتین موثق

در ایران از کمتر مشکل اقتصادی می‌توان صحبت کرد که جدید باشد زیرا اکثر مشکلات نهادینه شده و اقتصاد ایران را به سمت بحران برده‌اند. کسری بودجه و کاهش و عدم تحقق درآمدهای دولت نیز از همین مسائل است که اقتصاد ایران چندی است با آن دست و پنجه نرم می‌کند. در هر برهه نیز دولت‌ها توجیه و بهانه‌ای برای این عدم تحقق درآمدهای خود دارند.

در همین راستا، روز گذشته رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: تا به امروز در مجموع تحقق منابع و درآمدهایمان در ٧ ماه امسال حدود ٧٠ درصد است و تاحدودی با آنچه که در بودجه پیش‌بینی شده فاصله داریم. به گزارش ایلنا، داود منظور در مراسم روز ملی آمار،‌ درباره دلایل این فاصله افزود: یکسری بیش‌برآوردی در منابع بودجه اتفاق افتاده بود که آن بیش‌برآورد‌ها را با رویکرد تخصیص بودجه باید مدیریت کنیم، یکی از این بیش‌برآورد‌ها موضوع درآمدهای نفتی است که این درآمدها در بودجه ۶٢٠ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده و فرض بر این بود که بتوانیم نفت را با قیمت ٨٠ دلار و صادرات ١.۵ میلیون بشکه بفروشیم و با این مفروضات این اعداد محاسبه شده است. اما الان متاسفانه در بیشتر ماه‌های سال قیمت فروش کمتر از ٨٠ دلار بوده و همچنین با توجه به نیاز بازار داخلی به ویژه در تابستان که شاهد رشد مصرف فرآورده‌های نفتی بودیم رقم صادرات به کمتر از ١.۵ میلیون بشکه رسید.

او همچنین به عدم موفقیت در فروش اموال دولتی و اصطلاحا مولدسازی اشاره کرد و گفت: موضوع دیگر واگذاری‌ها است که تقریبا در دولت به انتهای واگذاری دارایی‌ها رسیده‌ایم و پس از قانون اصل ١۴۴ دولت آنچه که باید واگذار می‌کرد را واگذار کرده‌ است، آنچه که در حال واگذاری هستیم باقیمانده واگذاری‌های در حال انجام است و به همین جهت میزان درآمد ما از حدود ١٠٣ هزار میلیارد تومان شاید کمتر از ٢۵ درصد در ٧ ماهه اول امسال تحقق پیدا کرده‌است.

رئیس سازمان برنامه و بودجه در پایان نیز نوید اصلاح ساختار بودجه سال آینده و تلاش برای تنظیم واقع‌گرایانه آن را داد. منظور روش اصلاحی خود را تطابق بودجه سال بعد با رویکردهای برنامه هفتم توسعه معرفی کرد.

مهدی پازوکی با اشاره سخنان داود منظور در مراسم روز ملی آمار مبنی بر  عدم تأثیر مولدسازی بر تحقق بودجه در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اکنون دارایی‌های دولت وجود دارد. همین سازمان برنامه در خیابان جردن تهران ۱۵۰۰ متر زمین و بیش از ۲۰ واحد آپارتمان دارد که بلااستفاده مانده است. خود سازمان برنامه ۱۳ هزار متر در قیطریه تهران دو سوله دارد

اما مگر پیش از این ادعا نشده بود که فروش نفت افزایش داشته است؟ مگر هیأت مولدسازی برای همین فروش و واگذاری اموال تشکیل نشد؟ آیا نوید اصلاح ساختار بودجه توسط برنامه هفتم توسعه تحقق‌یافتنی است یا مانند دیگر وعده‌هاست؟

عدم تعامل با جامعه جهانی هزینه‌زا    است

استاد سابق دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تصریح کرد: به نظر من یکی از مشکلات اقتصاد ایران که فکر می‌کردیم در این برهه با هماهنگی سه قوه حل شود، عدم تعامل با جامعه جهانی است. ما اکنون هزینه این عدم تعامل را پرداخت می‌کنیم.

مهدی پازوکی درباره عدم تحقق درآمد‌های نفتی دولت بیان کرد: دلیل اصلی عدم تحقق درآمد نفتی، که پیش‌بینی هم می‌شد، تحریم‌هاست. اقتصاد ایران به تعامل نیاز دارد. اگر این دولت برجام را حل کرده بود چنین مشکلی امروز نداشت. وقتی برجام امضا نشد، قیمت نفت ایران پایین‌تر از قیمت اوپک معامله می‌شود و این به نفع چینی‌هاست. او تاکید کرد: امروز اگر ما بازار اروپا را به دست آورده بودیم می‌توانستیم قدرت چانه‌زنی خود را مقابل چینی‌ها بالا ببریم. این اقتصاددان درباره‌ فرصت‌های از دست رفته ایران در حوزه انرژی اظهار داشت: رقبای ایران جای ما را در صادرات نفت گرفته‌اند. اکنون بعد از عربستان سعودی، دومین صادرکننده نفت عراق است که جای ایران را گرفته است.

پازوکی افزود: امروزه قطر مشغول صادرات ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار LNG در سال است اما ایران این حجم از صادرات LNG را ندارد. به این دلیل که به تکنولوژی و سرمایه‌گذاری شرکت‌های مطرح در حوزه انرژی نیاز داریم. وقتی این تکنولوژی را نداریم نمی‌توانیم LNG صادر کنیم. با این سرمایه‌گذاری قطر که یک سوم استان هرمزگان ماست گوی سبقت را از ایران ربوده است.

او درباره ضرورت سرمایه‌گذاری در این بخش گفت: از طرفی در پارس جنوبی نیاز به تکنولوژی و توسعه سرمایه‌گذاری داریم، ولی از آن بی‌بهره هستیم. اما یکی از دلایلی که عراق توانسته است جای ما را بگیرد، حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ غربی در صنعت انرژی عراق است. این کارشناس مسائل بودجه‌ای تمام این مشکلات را ناشی از عدم تعامل با جهان دانست و تاکید کرد که این طرز تفکر کشور را دچار مشکل می‌کند.

عدم تحقق درآمدهای مولدسازی 

ناشی  از  ضعف  مدیریت   است

پازوکی درباره علت عدم تحقق درآمدهای ناشی از فروش اموال دولت عنوان کرد: این نشان‌دهنده ضعف مدیریت دولت است. این امر یعنی مدیریت ایراد دارد. این سرمایه‌ها باید مولد شود. اکنون این قبیل سرمایه‌ها که شامل املاک و غیره است، هزینه نگه‌داری بالایی دارد. پس این عدم موفقیت به مدیریت دولت برمی‌گردد.

کارشناس اقتصادی درباره  عدم تحقق درآمد پیش‌بینی‌شده نفتی: دلیل اصلی عدم تحقق درآمد نفتی، که پیش‌بینی هم می‌شد، تحریم‌هاست. اقتصاد ایران به تعامل نیاز دارد. اگر این دولت برجام را امضا کرده بود؛ امروز چنین مشکلی نداشت. وقتی برجام امضا نشد قیمت نفت ایران پایین‌تر از قیمت اوپک معامله می‌شود و این به نفع چینی‌هاست. امروز اگر ما بازار اروپا را به دست آورده بودیم می‌توانستیم قدرت چانه‌زنی خود را مقابل چینی‌ها بالا ببریم

او درباره دارایی‌های دولت گفت: اکنون دارایی وجود دارد. همین سازمان برنامه در خیابان جردن تهران ۱۵۰۰ متر زمین و بیش از ۲۰ واحد آپارتمان دارد که بلااستفاده مانده است. خود سازمان برنامه ۱۳ هزار متر در قیطریه تهران دو سوله دارد. این تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره مدیریت در دولت سیزدهم تصریح کرد: مدیران دولت رئیسی به خصوص مدیران میانی و ارشد، به مراتب ضعیفترین مدیران بعد از پیروزی انقلاب هستند. اکنون باید پرسید که چرا خود سازمان برنامه این املاک را نفروخته است؟

پازوکی درباره آثار مثبت مولدسازی صحیح خاطرنشان کرد: مولدسازی‌ها در صورت اجرای درست هم می‌تواند جلوی نقدینگی را بگیرد به این صورت که بخشی از حجم پول را از  بخش خصوصی جمع کند و هم می‌تواند یک منبع سالم برای درآمد دولت باشد.

او همچنین به موانع دیگر تحقق درآمد پیش‌بینی شده دولت در بودجه اشاره کرد و اظهار داشت: درآمدهای دولت شامل مالیات‌ها، فروش نفت و مولدسازی است. مالیات‌ها که گویا محقق شده است. مشکلی که اقتصاد ایران دارد وجود خصولتی‌ها است. اگر دولت می‌خواهد شرکت‌های دولتی را به سازمان‌هایی از قبیل سازمان تامین اجتماعی و ستاد اجرایی فرمان امام یا بنیاد شهید واگذار کند، مخالفم. یعنی باید این اموال به بخش خصوصی برسد.

برنامه   هفتم   توسعه   می‌تواند  ساختار   بودجه‌ای  را    اصلاح   کند؟

این استاد دانشگاه درباره ادعای رئیس سازمان برنامه و بودجه مبنی بر اصلاح ساختار بودجه‌ای توسط برنامه هفتم بیان کرد: مشکل اصلی دولت نداشتن استراتژی مشخص برای توسعه اقتصادی است. در برنامه هفتم دولت در ریزترین موارد دخالت می‌کند در صورتی که دولت باید به وظیفه اصلی خود بپردازد.

پازوکی وظایف اصلی دولت در اقتصاد را ثبات اقتصادی، سیاستگذاری خردمندانه در چارچوب منافع ملی ملت ایران و عدم دخالت در اقتصاد دانست و ادامه داد: دخالت دولت در اقتصاد ایران مانند سم است و باعث رانت می‌شود.

او یکی از نمونه‌های دخالت دولت در اقتصاد را دخالت آن در انتخابات اتاق‌های بازرگانی ایران دانست و گفت: بخش خصوصی خود باید انتخابات را برگزاری کند و دولت نظارت عالیه دارد. دولت نباید بگوید یک فعال اقتصادی و بازرگان صلاحیت دارد یا خیر.  این کارشناس مسائل بودجه‌ای سیاست دولت را مانند سیاست شورای نگهبان دانست و تاکید کرد که این سیاست‌ها باعث ناامیدی و عدم اطمینان مردم به انتخابات می‌شود زیرا حس می‌کنند با انتخابات تغییری در کشور رخ نمی‌دهد. پازوکی در پایان خاطرنشان کرد: دولت به جای دخالت در بخش خصوصی باید به فکر ایجاد زمینه رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی باشد نه منحل کردن پارلمان بخش خصوصی.