سیگنال عدم اعلام قیمت مشخص برای واحدهای طرح ملی مسکن؛
اقتصاد ایران برای دولت هم قابل پیش‌بینی نیست
ایمان ربیعی
در حالی که مهمترین برنامه دولت سیزدهم مهار تورم اعلام شده است، وزارت راه و شهرسازی از پیش‌بینی قیمت تمام شده مسکن در قالب طرح نهضت ملی مسکن خودداری کرده است. این سیگنالی است که نشان می‌دهد اقتصاد ایران حتی برای سیاستگذار نیز قابل پیش‌بینی نیست.
به نظر می‌رسد عدم اعلام قیمت مشخص برای واحدهایی که در قالب طرح ملی مسکن به شهروندان تحویل می‌شود به پیش‌بینی ناپذیری اقتصاد ایران خصوصا در بخش تورم بازمی‌گردد. عدم پیش‌بینی قیمت در حالی صورت می‌گیرد که در ماه‌های اخیر تبلیغات پررنگی در خصوص مهار غول تورم از سوی مقامات اقتصادی خصوصا وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام شده است .
قیمت مسکن در ایران رابطه مستقیمی با وضعیت فقر دارد و به علت بالا بودن هزینه تامین مسکن بسیاری از خانوارها در ایران بدمسکن تلقی می‌شوند. بدمسکنی و زندگی در حاشیه شهرها آسیب‌ها و بزه‌های اجتماعی نیز به همراه دارد
ایران با تورمی بالا روبروست و نرخ تورم رسمی در کشور بالاتر از 44 درصد برآورد شده است. با این حال هر چند برنامه دولت مهار تورم است اما به نظر می‌رسد پیش‌بینی بهبود وضعیت در سال‌های پیش‌رو چندان برای مقامات دولتی نیز متصور نیست خصوصا آنکه در آخرین لحظاتی که شمارش معکوس برای امضای توافق و احیای برجام به گوش می‌رسید اخباری ضد و نقیض در این حوزه به گوش می‌رسد که می‌تواند ابهامات در عرصه پیش‌بینی آینده را بیشتر کند.
طرح نهضت ملی مسکن چیست؟
طرح نهضت ملی مسکن سومین طرح مسکنی ایران است که در دو دهه خیر اجرایی می‌شود. اولین طرح مسکنی در دولت نهم، کلید خورد و به مسکن مهر موسوم شد. واحدهایی در قالب مسکن مهر ساخته می‌شوند، در برخی استان‌ها هنوز تحویل داده نشده‌اند . دومین طرح مسکنی در دولت دوازدهم موسوم به مسکن ملی بود که نزدیک به چهارصد هزار متقاضی را پوشش داد. این پروژه در شرایط کنونی همچنان در حال اجراست.
سومین طرح مسکنی نیز نهضت ملی مسکن نام دارد. بر اساس آخرین براوردهای صورت گرفته و طبق اعلام معاون وزیر راه و شهرسازی، مجموعا در دو طرح حمایتی نهضت ملی مسکن و اقدام ملی ۵ میلیون و ۱۸۰ هزار نفر تا کنون ثبت نام کرده‌اند.
محمود محمودزاده گفته است: تا کنون در طرح نهضت ملی مسکن ۳ میلیون و ۴۲۰ هزار نفر ثبت نام کرده‌اند. در طرح اقدام ملی نیز یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نام‌نویسی کرده بودند که مجموع ثبت‌نام‌ها در دو طرح حمایتی مذکور به ۵ میلیون و ۱۸۰ هزار نفر می‌رسد. از این تعداد حدود ۴۲۰ هزار نفر افراد مجرد بالای ۲۳ سال هستند.
با این حال هنوز رقم مشخصی برای قیمت تمام شده مسکن از سوی مقامات اعلام نشده است.
در حالی که مهمترین برنامه دولت سیزدهم مهار تورم اعلام شده است، وزارت راه و شهرسازی از پیش‌بینی قیمت تمام شده مسکن در قالب طرح نهضت ملی مسکن خودداری کرده است. این سیگنالی است که نشان می‌دهد اقتصاد ایران حتی برای سیاستگذار نیز قابل پیش‌بینی نیست
در حالی که سرپرست شرکت عمران شهرهای جدید گفته است طبق بررسی‌ها قیمت ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در هر متر مربع تعیین شده است، معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: بر اساس آخرین فهرست‌بها، قیمت واحدهای نهضت ملی مسکن ۴.۵ میلیون تومان در هر مترمربع است که شاید در آینده تغییر کند، گفت: قیمتی که در حال حاضر با سازنده‌های واحدهای طرح جهش تولید و تامین مسکن بسته می‌شود، صرفا مربوط به هزینه ساخت است و نهایی نیست؛ قیمت تمام شده زمانی که پروژه به اتمام می‌رسد با لحاظ سایر هزینه‌ها مثل نرخ عوارض، خدمات، دستمزد و دیگر موارد اعلام خواهد شد.محمودزاده با بیان اینکه ملاک ما در تعیین بهای واحدهای نهضت ملی مسکن، نظام فنی و اجرایی کشور است، تاکید کرد: نرخی به عنوان قیمت روز اعلام می‌شود و انعقاد قرارداد صورت می‌گیرد. در طول دوره ساخت، افزایش قیمت مصالح ممکن است وجود داشته باشد، لذا آیتمی به اسم تعدیل به این قیمتها اضافه می‌شود. هر سه ماه یک بار سازمان برنامه و بودجه کشور، ضریبی را به عنوان تعدیل به کل قراردادهای عمرانی کشور اعلام می‌کند. لذا این عدد پایه قرارداد است و مربوط به متقاضیان نیست بلکه مربوط به سازندگان است.
این در حالی است که نظام مهندسی هزینه ساخت هر متر مربع واحد مسکونی را هفت میلیون تومان اعلام کرده است. نکته مهم اینجاست که در زمستان سال گذشته در طرح اقدام ملی مسکن رقم هزینه احداث هر مترمربع واحد مسکونی از سوی سازمان برنامه و بودجه،۲میلیون و ۷۲۰ هزار تومان برآورد شد که این رقم بر اساس فهرست بهای ۴ ماهه آخر سال گذشته (زمستان ۱۳۹۹) به متری ۲ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان افزایش یافت.
در عین حال معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم گفت: طبق آخرین آنالیز و بررسی کارشناسان حوزه مسکن و شهرسازی قیمت تمام شده هر مترمربع در نهضت ملی مسکن در قم حدود ۷ میلیون تومان برآورد می‌شود.
تورم به کدام سو می‌رود؟
افزایش قابل توجه برآورد هزینه ساخت‌وساز در زمستان سال گذشته و امسال نشان از آن دارد که غول تورم در حال قدرت‌نمایی است. از سوی دیگر باید در نظر داشت که تداوم این روند می تواند به افزایش مجدد قیمت مسکن و خارج شدن آن از دسترس طبقه متوسط منجر شود. قیمت مسکن در ایران رابطه مستقیمی با وضعیت فقر دارد و به علت بالا بودن هزینه تامین مسکن بسیاری از خانوارها در ایران بدمسکن تلقی می‌شوند . بدمسکنی و زندگی در حاشیه شهرها آسیب‌ها و بزه‌های اجتماعی نیز به همراه دارد.
به نظر می‌رسد در شرایط کنونی که دولت نیز اطمینان چندانی به مهار تورم ندارد، خانه‌دار شدن در شهرک‌های اطراف تهران با استفاده از تسهیلات بانکی و ... صرفه بالاتری نسبت به مشارکت در نهضت ملی مسکن داشته باشد. در سال جاری شورای عالی مسکن اخیراً برای ساخت واحدهای مسکونی بر اساس قانون جهش تولید مسکن در شهر تهران 450 میلیون تومان، کلانشهرها 400 میلیون تومان، شهرهای بالای 200 هزار نفر 350 میلیون تومان اعتبار مصوب کرده است و در سایر مناطق شهری 300 میلیون تومان. و در روستاها باید 200 میلیون تومان باشد. به نظر می‌رسد با توجه به برنامه دولت برای رفع فقر مطلق، اولین گام مهار تورم و پیش‌بینی پذیر شدن اقتصاد باشد، اقدامی که می‌تواند وضعیت را برای سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان نیز مهیا نماید.
دیدگاه تان را بنویسید