مهرنوش حیدری

نوسانات و افزایش قیمت مرغ در سال‌های اخیر تبدیل به دغدغه طبقه متوسط و ضعیف جامعه ایرانی شده است زیرا در سایه گرانی و جهش قیمت گوشت قرمز و ماهی، این ماده‌ مهم غذایی، منبع مهم تامین پروتیئن بسیاری از خانواده‌ها محسوب می‌شود.

این در حالی است که در سال‌های اخیر و در سایه افزایش قیمت نهاده‌های دامی و کمبود آنها و سایر هزینه‌های مرغداری‌ها، قیمت این محصول با نوسانات شدیدی همراه بوده و سختی‌های فراوانی را به خانواده‌ها در اقشار ضعیف جامعه تحمیل کرده است.

در هفته‌های اخیر و در واحدهای صنفی خرده‌فروشی، قیمت مرغ حتی به بیش از 40 هزار تومان رسید و اکنون نیز در محدوده 28 تا 30 هزار تومان می‌توان این محصول را خریداری کرد که با نرخ مصوب 24 هزار و 900 تومان نیز فاصله دارد.

چرایی افزایش قیمت مرغ

نایب رئیس کانون سراسری مرغداران گوشتی کشور درباره دلایل افزایش قیمت مرغ در کشور به «توسعه ایرانی» گفت: مرغ و همچنین نهاده‌ها‌یی که به تولید و پرورش مرغ اختصاص می‌یابد، مشمول سیاست قیمت‌گذاری است. متاسفانه از مصوبه قبلی قرارگاه ساماندهی بازار مرغ که قیمت هر کیلوگرم مرغ زنده را 17 هزار و 100 تومان و قیمت مرغ گرم را 24 هزار و 900 تومان اعلام شد، شاهد افزایش نرخ مصوب ذرت و سویا به عنوان نهادهای مهم بودیم.

حبیب اسدالله‌نژاد گفت: همچنین با وجودی‌که نرخ مصوب تغییر پیدا نکرده بود، شرایط بازار سبب شد تا قیمت‌ها در سایه نبود نظارت‌ها افزایش یابد که مهمترین افزایش نرخ در مورد جوجه یک‌روزه اتفاق افتاد و قیمت جوجه تا مرز 11 هزار تومان نیز بالا رفت این در حالی‌است که از ابتدای سال تاکنون و در هیچ مقطعی مرغداران و همکاران ما جوجه یک‌روزه را به طور متوسط کمتر 7 هزار تومان خریداری نکرده‌اند.

وی تصریح کرد: این موارد بر روی قیمت تمام شده هر کیلوگرم مرغ تاثیرگذار است و اگر قیمت جوجه یک‌روزه را با نرخ 10 تا 11 هزار تومان در نظر بگیریم، قیمت تمام شده مرغ برای مرغداری‌ها تا 21 تومان است که اگر همین قیمت به عنوان نرخ مصوب در نظر گرفته شود قیمت مرغ در بازار باید حدود 30 هزار تومان باشد . وی افزود: البته لازم است به این موارد افزایش 30درصدی هزینه حمل توسط دولت را نیز افزود و همچنین قیمت ریزمغذی‌ها و داروها نیز در این مدت بالا رفته بنابراین مجموع این عوامل سبب افزایش قیمت مرغ در بازار شده است.

قیمت فروش منطقی مرغ در بازار چقدر باید باشد؟‌

وی خاطرنشان کرد: این در حالیست که قیمت مصوب مرغ تغییر نکرده و قیمت فعلی به صورت دستوری در حال اجراست، واحدهای مرغداری در سطح کشور باوجود اینکه قیمت تمام شده برای آنها بالاتر از این عدد است، مرغ را همچنان با نرخ مصوب 17 هزار و 100 تومان نهایت با هزار تا 1500 تومان بیشتر عرضه می‌کنند و قیمت‌های بالاتر از 28هزار تومان در بازار قابل قبول نبوده و ناشی از سودجویی و عدم نظارت است و نباید مرغ با این قیمت‌ها در بازار عرضه شود.  وی تاکید کرد: اگر نظارت به صورت کامل از کشتارگاه تا واحدهای صنفی صورت گیرد به حتم قیمت مرغ باید حداکثر تا 28 هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد.

اسدالله‌نژاد تاکید کرد: همچنان مصوبه قبلی مبنی بر قیمت 17 هزار و 100 تومان برای مرغ زنده حاکم است و مرغدارانی که نهاده دولتی تهیه کرده‌اند با همین قیمت و حداکثر کمتر از 19 هزار تومان مرغ‌های خود را به کشتارگاه تحویل می‌دهند.

تاثیر نرخ نهاده‌ها بر قیمت مرغ در بازار

وی درباره میزان مصرف نهاده‌ها برای هر مرغ در مرغداری‌ها بیان کرد: همه واحدهای مرغداری که دارای پروانه بوده و برای جوجه‌ریزی مجوز می‌گیرند از نهاده دولتی استفاده می‌کنند و میزان نهاده اختصاصی، حجم مورد نیاز مرغداران را پوشش می‌دهد و اگر به موقع نهادهها به دست مرغداران برسد؛ نیاز نیست که مرغدار خارج از چارچوب دولتی، نهادها را از بازار آزاد تهیه کند و معمولا در هر دوره و برای تولید مرغ تا 2.5 کیلوگرم حدود 4.9 کیلو نهاده به ازای هر مرغ در نظر گرفته می‌شود که قیمت مصوب دولتی بابت هر کیلو ذرت 1900 و هر کیلو سویا 3200 تومان است در حالی که در بازار آزاد این نهادها حدود 2برابر این قیمت فروخته می‌شوند.

نقش سامانه بازارگاه در کنترل بازار مرغ

وی توضیح داد: یکی از بزرگترین مشکلات این است که متاسفانه نهاده‌های دامی که در سامانه بازارگاه بارگذاری می‌شود با تاخیر فراوان بارگیری شده و در نهایت پس از گذشت مدت زمانی طولانی به دست مرغداران می‌رسد و عملا واحدهای مرغداری برای دوره جاری پرورش مرغ به نهاده‌های دولتی نمی‌توانند دسترسی داشته باشند که در چند ماه اخیر شاهد این مساله بوده‌ایم. به طوری که نهاده‌ای که باید صرف دوره جاری برای پرورش مرغ شود برای دوره بعدی به دست مرغداران می‌رسد که اشکال بزرگی محسوب می‌شود زیرا هزینه‌های سنگینی را به تولیدکنندگان تحمیل می‌کند.

نایب رئیس کانون سراسری مرغداران گوشتی کشور در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: با وجودی‌که نرخ مصوب مرغ تغییر پیدا نکرده، قیمت‌ها در سایه نبود نظارت‌ها افزایش یافت و قیمت جوجه یک‌روزه تا مرز 11 هزار تومان نیز بالا رفت، در حالی‌ که از ابتدای سال تاکنون به طور متوسط کمتر 7 هزار تومان بود

نایب‌رئیس کانون سراسری مرغداران گوشتی کشور بیان کرد: سهمیه نهاده‌هایی که اختصاص می‌یابد، حجم مورد نیاز مرغداران را تامین می‌کند البته تاخیر فراوان در تامین نهاده‌ها مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند زیرا حداقل  15روز تا زمان تخصیص طول می‌کشد و پس از آن  20 تا 25 روز به طول می‌‌انجامد تا سهمیه خریداری شده  به دست مرغداران برسد و این یعنی از دست رفتن مدت زمان زیاد برای پرورش مرغ که در عمل این دوره به پایان رسیده و سهمیه برای دوره بعدی باید به استفاده برسد.  وی درباره تاثیر سامانه بازارگاه در کنترل بازار مرغ اظهار کرد: سامانه بازارگاه را باید یکی از ابتکارات و اقدامات مناسب دولت برای ساماندهی توزیع نهاده‌های دامی و قطع دست سودجویان دانست و خوشبختانه در بحث توزیع مشکلی وجود ندارد اما مساله اصلی در بحث مدیریت تامین نهاده هاست و قیمت مصوب سویا و ذرت در این سایت کاملا رعایت می‌شود اما متاسفانه در در مقابل مشکلات جدی در زمینه قیمت جوجه یک روزه وجود دارد که حتی 3 برابر نرخ مصوب به مرغداران فروخته می‌شود و نظارتی بر این روند اصلا انجام نمی‌شود در حالی که اگر همانند سیستم بازارگاه بر تولید و فروش جوجه یک‌روزه نظارت صورت گیرد بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد. وی ادامه داد: تا زمانی که سامانه بازارگاه به صورت دستی اداره می‌شد شاهد سوء استفاده‌هایی بودیم که با سیستمی و متمرکز شدن این سامانه دست سودجویان از سوءاستفاده قطع شد. البته اگر دولت نهادها را به موقع تامین کرده و در سامانه بازارگاه بارگذاری کند و همچنین تجار نیز مکلف باشند بر اساس تعهداتی که دارند، نهاد‌ه‌ها به مرغداران تحویل دهند حتم بدانید این سامانه می‌تواند حداکثر کارایی را داشته باشد. باید توجه داشت عمده مشکلات در سامانه بازارگاه مربوط به تامین، تخصیص و بارگیری است. مشکلات مدیریتی در سطح کشور موجب بروز اشکلات در استفاده از سامانه بازارگاه شده است و بسیاری از مجموعه‌هایی که می‌توانستند از توزیع غیرسیستمی نهاده‌ها سود ببرند، اکنون سامانه بازارگاه را هدف گرفته‌اند و سعی می‌کنند اشکالات این سامانه را هر از چندی مطرح و بزرگنمایی کنند.

وی خاطرنشان کرد: سامانه بازارگاه کاملا مورد تایید مرغداران است و انتظار داریم در دولت سیزدهم حتی اگر ارز 4200 تومانی برای تامین نهاده‌ها حذف شد بازهم تامین و توزیع نهاده‌ها را از طریق سامانه بازارگاه انجام دهند زیرا قبل از این سامانه شاهد بودیم که گاهی اوقات نهاده‌های دامی با 2 برابر قیمت واقعی به دست مرغداران می‌رسید و در پروسه واردات تا رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی با سودجویی و سوء استفاده‌های فراوان مواجه بودیم که با این سامانه شاهد حذف سودجویی‌ها و شفاف‌سازی در پروسه تامین تا توزیع نهاده‌ها هستیم.