نرگس رسولی

در شرایطی که خودروسازان جاده مخصوص در حال برگزاری جلسات قرعه‌کشی برای طرح‌ها و ایده‌هایی هستند که شاید بازار خودرو به سمت آرامش هدایت شود، بازار بی‌توجه به آنچه طرح‌های حمایتی و کاهش قیمت خوانده می‌شود راه خود را به سمت افزایش قیمت در پیش گرفته و همچنان به روال صعودی خود ادامه می‌دهد.

 چند هفته پیش بود که فعالان بازار افزایش قیمت را ناشی از بازی ارزی می‌دانستند و اعلام می‌کردند که افزایش قیمت دلار موجب گرانی خودرو شده و حالا که دلار هم رو به نزول گذاشته باز هم بازار خودرو یکه‌تاز به پیش می‌رود و خبری از ارزانی نیست.

تازه‌ترین اطلاعات آماری مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که تورم منتهی به ماه‌های اخیر تورم را به خانه 26 درصدی رسانده و برخی پیش‌بینی‌های کارشناسان بانک مرکزی و مرکز آمار خبر از افزایش این تورم به بیش از 40 درصد در ماه‌های آینده دارد. تورمی که می‌تواند بازارهای مختلف را متاثر کرده و سبد خانوار را از همین چیزی که هم‌اکنون هست، کوچک‌تر کند.

در سبد خانواری که مرکز آمار برای ارزیابی خود در نظر گرفته است 450 قلم کالا مورد بررسی قرار می‌گیرد که یکی از این کالاها خودرو است که بازهم پیش‌بینی‌ها خبر از خروج آن از سبد اقتصادی خانوار و تخصیص هزینه‌های آن در بخش‌هایی مثل خوراک و درمان و آموزش دارد. شرایطی که شاید بتواند بازار را کمی در سکون قرار دهد.

البته این‌ها همه پیش‌بینی هستند و بازار همواره روالی جدید از خود به جای گذارده است گو این که شورای رقابت با هدف کاهش قیمت‌ها دست روی قیمت‌گذاری دوباره خودرو گذارد و نتیجه این ورود چیزی جز افزایش قیمت‌ها و گرانی در این بازار نبود.

در هفته‌های گذشته و بعد از ورود شورای رقابت هر چند انتظارها نزولی شدن منحنی افزایش قیمت‌ها بود؛ اما با همه پیش‌بینی‌ها قیمت‌ها در بازار خودرو به گونه‌ای دیگر است آن هم در شرایطی که خریداری وجود ندارد و مجددا بازار کاذب خرید توانسته است قیمت‌ها را به سطح دلخواه دلالان برساند.

بازار کاذبی که فعالانش معتقد بودند محرک اصلی قیمت‌‌ها، سرکشی‌های ارز است و حالا که ارز از 25هزار تومان به 21 هزار تومان هم رسیده هیچ تغییری در آن روی نداده است.

اما چرا خودرو گران‌تر شد؟ اوایل هفته پیش بود که شورای رقابت مجوز افزایش قیمت نارنجی‌پوشان را صادر کرده و به فاصله چند روز بعد مهر و امضای آبی‌پوشان هم صادر شد و دو خودروساز دولتی علاوه بر این که درگیر قرعه‌کشی‌های متعدد هستند قیمت‌هایشان را هم افزایش دادند. مجوز شورای رقابت اگرچه به مذاق خریداران خوش نیامد، اما برای جاده مخصوصی‌ها شیرین بود و قیمت‌هایشان به خوبی تغییر کرد و برخی خودروها که افزایش قیمت دورقمی را در خواب هم نمی‌دیدند به یکباره با رشد دو رقمی قیمت مواجه شدند مثلا تیبا (ارزان‌ترین خودروی تولید داخل با توجه به حذف پراید)، ۱۷ میلیون تومان گران شد یا پژو ۲۰۶ تیپ ۲ آبی پوشان که اتفاقا حسابی پرطرفدار هم هست با مجوز شورا ۱۹ میلیون تومان افزایش قیمت یافت.

 و به این ترتیب پرونده قیمت‌های رسمی خودرو بسته شد تا سه ماه دیگر که مجددا شورای رقابت این پرونده را باز کند. بازگشایی که به زعم کارشناسان و فعالان بازار با طمع دلالان شرایط ضرر کردن مصرف‌کننده نهایی را فراهم کرده و پول افزایش قیمت‌ها به جیب عده‌ای می‌رود که تنها واسط هستند. این گروه معتقدند که اگر شورای رقابت در بازار دخالت نکرده بود با توجه به کاهش قیمت ارز احتمالا بازار آرام‌تر می‌شد.

با همه این شرایط برخی از فعالان بازار امیدوارند که حالا که شورا تا سه ماه به بازار خودرو کاری ندارد، اگر روال کاهشی قیمت ارز ادامه یابد می‌توانیم به کاهش قیمت خودرو امیدوار باشیم.

اما آنچه مهم است نبود خریدار واقعی در این بازار است. بنگاه‌داران خودرو همچنان از نبود خریدار گلایه دارند و می‌گویند: با کاهش قیمت دلار، فعلا خریداری در بازار وجود ندارد و همه فروشنده هستند. خریداران واقعی هم برای خرید خودرو دست نگه داشته‌اند.

پیش از این هم فعالان بازار خودرو پیش‌بینی کرده بودند سیر صعودی قیمت‌ها ادامه پیدا می‌کند و تا زمانی‌که نرخ ارز به صورت محسوس و عینی کاهش پیدا نکند، نمی‌توان شاهد کاهش قیمت‌ها بود. بر این اساس باید دید روند نزولی قیمت دلار تا کجا پیش می‌رود و این کاهش چقدر می‌تواند بر بازار خودرو اثر بگذارد.

با آغاز مرداد ماه بازارهای طلا، سکه و ارز روند ریزشی را آغاز کردند؛ اما ریزش قیمت‌ها در این بازارها موجب ریزش قیمت‌ها در بازار خودرو نشده است و قیمت‌ها در بازار خودرو همچنان پرسرعت در حال افزایش است به گونه‌ای که قیمت ۲۰۶ تیپ ۲ فول که در آخرین روز تیر ماه ۱۴۹ میلیون تومان بوده است امروز ۱۵۴ میلیون تومان اعلام شده است.

بنابر گفته مسئولین علت اصلی افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو با چنین سرعتی متغیرهای کلان اقتصادی هستند و با افزایش قیمت ارز ساخت خودرو پرهزینه‌تر انجام خواهد گرفت با این وجود افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو با چنین سرعتی از نظر مسئولین نیز پذیرفته نیست همان طور که معاون امور صنایع وزارت صنعت در خصوص وضعیت کنونی بازار خودرو گفته است که «در حال حاضر افزایش قیمت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسیم.»

اوایل هفته پیش شورای رقابت مجوز افزایش قیمت نارنجی‌پوشان را صادر کرده و به فاصله چند روز بعد مهر و امضای افزایش قیمت آبی‌پوشان هم صادر شد و دو خودروساز دولتی علاوه بر این که درگیر قرعه‌کشی‌های متعدد هستند قیمت‌هایشان را هم افزایش دادند

به گفته کارشناسان بازار خودرو با وجود کاهش چشمگیر حجم معاملات در این بازار و رسیدن آن به کف مقاومت نمایشگاه‌داران خودرو در برابر کاهش قیمت‌ها می‌تواند دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها در این بازار باشد چراکه قیمت‌های اعلام شده توسط نمایشگاه‌داران هرچند اندک اما با یکدیگر تفاوت دارد و همه آنها حکایت از افزایش قیمت‌ها در این بازار دارند به گونه‌ای که قیمت انواع خودروهای گروه پژو در حد فاصله اواخر تیرماه تاکنون افزایش چشمگیری را تجربه کرده‌اند و قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۵ فول از ۱۸۰ میلیون تومان به ۱۸۵ میلیون تومان افزایش یافته است و یا قیمت پژو ۴۰۵ جی‌ال‌ایکس در این مدت ۳ میلیون تومان افزایش یافته و به ۱۳۳ میلیون تومان رسیده است و قیمت پژو ۴۰۵ اس ال ایکس نیز از ۱۵۰ میلیون تومان به ۱۵۲ میلیون تومان رسیده است. قیمت پژو پارس ساده نیز افزایش ۲ میلیون تومانی را تجربه کرده و به ۱۶۲ میلیون تومان رسیده است و در بین خودروهای گروه پژو مدل ۲۰۰۸ آن افزایش ۱۵ میلیون تومانی را تجربه کرده و به ۶۳۰ میلیون تومان رسیده است. خودروهای سایر گروه‌ها نیز از این افزایش قیمت‌ها در امان نبوده‌اند به گونه‌ای که قیمت خودرو دنا پلاس دنده‌ای توربو از ۲۷۵ به ۲۹۹ میلیون تومان رسیده است و یا قیمت سمند ال‌ایکس ساده از ۱۳۵ میلیون تومان در ۳۰ تیرماه امروز به ۱۳۷ میلیون تومان رسیده است.

قیمت خودرو تیبا ۲ نیز که در اواخر تیر ماه ۹۵ میلیون تومان اعلام شده بود امروز به ۹۹ میلیون تومان رسیده است و قیمت خودرو سیتروئن سی ۳ نیز از ۶۳۰ میلیون به ۶۴۵ میلیون تومان رسیده است؛ اما در میان این افزایش قیمت‌ها خودرو سوزوکی گراند ویتارا کاهش قیمت ۲۰ میلیونی را تجربه کرده و به ۷۷۰ میلیون تومان رسیده است.

سرپرست وزارت صمت دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها در این بازار را شکاف میان عرضه و تقاضا می‌داند و به گفته وی در صورتی که خودروهای سفارش داده شده به مشتری تحویل داده شود کمی از التهاب بازار خودرو کاسته خواهد شد.

در راستای کاهش شکاف بین عرضه و تقاضا در بازار از ابتدای امسال تاکنون ۲۱۴ هزار خودرو در کشور تحویل مشتری شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش ۳۰ درصدی داشته است؛ اما این افزایش تحویل خودرو به مشتریان نه تنها از سرعت رشد قیمت‌ها در این بازار نکاسته بلکه با افزایش قیمت‌ها در بازارهای ارز و طلا افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو شتاب بیشتری گرفته است.