در حاشیه برگزاری سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در کرمان
بی‌رونقی در سایه سکوت خبری و نبود جوانان برگزیده
بیتا یاری
برگزاری یک جشنواره به‌صورت آنلاین و محدود ولو در خلوت و سکوت خبری؛ چه باید در چنته داشته باشد تا آن جشنواره مخاطب خود را حفظ کند و همچنین آن را در نگاه مخاطب متمایز جلوه دهد؟ و یا ابتدا چه عاملی می‌تواند یک جشنواره را به مخاطب بشناساند و به چنان جایگاهی برساند تا آن را همواره دنبال کند؟
هم‌زمان با میلاد رسول خاتم سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در شهر کرمان پایان یافت. جشنواره‌ای که در چند دوره اخیر خود در استان کرمان برگزار شده و همکاری و حمایت مسئولین عالی‌رتبه این استان را علاوه بر مجموعه عوامل وزارت ارشاد و انجمن موسیقی ایران با خود به همراه داشته است، و ازآنجایی‌که ویروس کرونا تمامی اجتماعات و کنسرت‌های موسیقی را ممنوع کرده است مدیران این جشنواره نیز از ابتدا اعلام کردند که این دوره بدون حضور مخاطب برگزار می‌شود و این‌گونه شد و تنها از طریق صفحات مجازی فیلم اجرای موزیسین‌های جای‌جای کشورمان هر شب رأس ساعتی مقرر پخش شد.
در چهار شب پخش اجراهای هنرمندان موسیقی نواحی مختلف که در چند صفحه اینستاگرامی برای کاربران قابل‌مشاهده بود چیزی که شایسته‌تر از اینها می‌توانست باشد میزان استقبال مخاطب از جشنواره بود؛ چراکه پخش آنلاین قاعدتاً باید توجه بیشتری از اجرای زنده کسب می‌کرد و یا در همان حد هر ساله مخاطب حضوری می‌داشت؛ اما عملاً با ریزش مخاطب نسب به اجرای زنده سال گذشته در بین مردم نیز مواجه شده بود. متأسفانه تعدد صفحات پخش اینستاگرامی یکی از دلایل عدم استقبال گسترده و تجمیع آمار دقیق مخاطب بود چراکه برای مخاطب کمتر آشنا ایجاد سردرگمی می‌کرد و ارجاع از صفحه‌ای به صفحه دیگر اینستاگرام باعث می‌شد مخاطب عطای دیدن برنامه را به لقایش بخشیده و از خیر دیدن آن بگذرد. جدا از اینکه تعدد صفحات اینستاگرامی برای پوشش پخش زنده نشان از چنددستگی و عدم اتحاد در تیم برگزاری جشنواره داشت. حکایتی در این چندساله که جشنواره موسیقی نواحی در کرمان برگزار شده است کمابیش خود را به انحای مختلف نشان داده و همواره بر این مساله مهر تأیید زده است که کار گروهی در ایران ضعیف است و این مساله در همکاری با اهالی سیاست که اغلب می‌خواهند خود را پیشتاز و دارای کارنامه موفق برای ارتقای پست و مقام جا بزنند همواره امری اختلاف‌برانگیز است. عدم اجماع و تمرکز بر پخش از تنها یک صفحه اینستاگرامی با توجیهاتی نظیر گستردگی پخش قابل‌توجیه نیست چراکه مدیوم‌های پخش اینترنتی ماهیتی ورای رسانه‌هایی همچون تلویزیون دارند؛ در پخش تلویزیونی اهمیت یک رویداد در آن است که در بیشتر شبکه‌ها بازتاب پیدا کند و یا هم‌زمان به‌صورت زنده پخش شود؛ اما در مدیوم اینترنتی (در صورت فیلتر نبودن صفحه موردنظر پخش‌کننده) تمرکز مناسب‌تر است آن‌هم برای رویدادی که جنبه دولتی و ملی دارد.
در چهار شب پخش اجراهای هنرمندان موسیقی نواحی که در چند صفحه اینستاگرامی برای کاربران قابل‌مشاهده بود؛ آنچه نمود چشمگیری داشت، ریزش مخاطب نسب به اجرای زنده سال گذشته بود. تعدد صفحات پخش اینستاگرامی از دلایل این عدم استقبال بود و باعث می‌شد مخاطب از خیر دیدن آن بگذرد
تبلیغات این رویداد با توجه به گستردگی اقوام و موسیقی هر خطه و ناحیه و منطقه ایران و موردپسند بودن موسیقی نواحی برای اغلب علاقه‌مندان موسیقی جدی و یا شهرنشینان دور از دیار اصلی خویش، برای چندمین بار ضعف خود را آشکار ساخت. این رویداد بسیار دل‌نشین که با زحمات متصدیان آن با اهتمام به برگزاری و عدم تعطیلی آن در این شرایط سخت شیوع بیماری کرونا صورت پذیرفت همانند چند دوره گذشته با تبلیغاتی نه‌چندان مناسب همراه بود و حتی از دوره پیشین در سال گذشته نیز عقب‌تر نشست. موردتوجه ساختن یا نساختن این رویداد برای عموم مردم مسئله‌ای است که به نظر می‌رسد هنوز مدیران دولتی این رویداد به تصمیمی یکسان درباره آن نرسیده‌اند و نه می‌خواهند این رویداد آن‌چنان جلوه‌گر شود که مخاطب زیادی به خود جذب کند و به‌عنوان رویدادی توجه‌پذیر شناخته شود و نه می‌خواهند بدون مخاطب باشد. بلکه از شواهد این‌گونه پیداست که بیشتر نظر آنان بر مدیریت محدود مخاطبان این رویداد است و گستردگی مدنظر نیست چراکه اگر مخاطب چند ده و صدهزارنفری مدنظر بود به فراخور آن تبلیغات مناسبی صورت می‌گرفت. و نه‌تنها هنرمندان موسیقی نواحی این رویداد را در خاطر مهم می‌داشتند و برای حضور در آن تقلا می‌کردند بلکه مخاطبان نیز سال‌به‌سال افزوده می‌شدند نه اینکه امسال پس از چند دوره برگزاری جشنواره در کرمان در آبان ماه، تنی چند از موزیسین‌های نواحی با ناراحتی از بی‌اطلاعی خویش درباره این رویداد ابراز نارضایتی کنند. ضمن اینکه در این سال‌ها با عدم تبلیغات شایسته مخاطب‌سازی و ذخیره مخاطب برای دوره‌های آتی آن صورت نگرفته است تا به‌عنوان یک رویداد مورد انتظار علاقه‌مندان این حوزه باشد و برای مشاهده آن لحظه‌شماری کنند و به‌عبارتی جمعیت مخاطب همیشگی داشته باشد. فرآیندِ مخاطب‌سازی و ذخیره مخاطب مسئله‌ای است که همواره جشنواره‌ها بر آن اصرار دارند و با ایجاد تنوع و گستردگی در هر دوره برگزاری سعی بر حفظ مخاطب گذشته و جذب مخاطب جدید دارند. با توجه به قابلیت‌ها و تنوع موسیقی نواحی ایران این مساله در جشنواره نواحی مورد بی‌توجهی واقع شده است و یا راهکارهای اتخاذ شده دراین‌باره جوابگو نبوده و نیازمند است در جمع‌بندی مدیران از دستاورد جشنواره به این نکته نیز اهمیت داده شود تا برای آن چاره مناسبی اندیشیده و یا راهکار دیگری برگزینند؛ چراکه تنوع موسیقی قابل‌ارائه از پوشش کل جغرافیای ایران در این جشنواره سرمایه بزرگی است که توانایی بالقوه برای حضور مخاطب بالا را در آن دارد.
هم‌راستا با این نگاه، بهره‌برداری از ظرفیت حضور جوانان در موسیقی نواحی باید در این جشنواره بیشتر مدنظر قرار گیرد. با توجه به حضور مهم و چشمگیر جوانان در بخش نواحی جشنواره ملی موسیقی جوان شایسته است که در کنار اساتید بنام از توانایی‌های جوانان برگزیده جشنواره جوان نیز به طریقی استفاده شود و بازتولید نسل جدید موزیسین برای حوزه موسیقی نواحی در این فرآیند در کنار حضور اساتید گران‌سنگ و پیش‌کسوت صورت پذیرد و از هم‌اکنون به آنها بها داده شود تا صحنه خویش را از آغاز راه دریابند و برای حفظ آن ممارست به خرج دهند. پس از درگذشت اساتید بزرگ موسیقی نواحی در دهه‌های گذشته خلأیی در این حوزه احساس می‌شد که گمانه‌هایی از مرگ موسیقی نواحی را در خود داشت و اکنون با برگزاری جشنواره موسیقی ملی جوان و اهمیت دادن به حوزه موسیقی نواحی جوانه‌های زیادی به شکوفایی رسیده‌اند که لازم است این نهال‌های پرارزش فرهنگی برای آینده پرورش یافته و حفظ شوند. ازاین‌رو فراهم ساختن مجالی برای حضور آنان در صحنه، عملاً آبیاری ریشه‌های سترگ فرهنگی- هنری این مرزوبوم است.
دیدگاه تان را بنویسید