تصویر «عشق ابدی» در شبکههای اجتماعی؛
نظرات عمدتاً منفی و کاهش بازدید ۵۰ درصدی در ۵ ماه

عشق ابدی یک رئالیتیشو محصول ترکیه است که از ۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ در پلتفرم یوتیوب پخش خود را آغاز کرده و به یکی از پربحثترین برنامههای فارسیزبان تبدیل شده است. این برنامه با الهام از برنامههایی مانند جزیره عشق طراحی و در ویلایی لوکس در منطقه بودروم ترکیه فیلمبرداری شده است.
برنامه به دلیل سبک اجرا، نوع روابط به تصویر کشیده شده و جایزه ۳۰ هزار دلاری برای زوج برنده، توجه مخاطبان را جلب کرده و با واکنشها و نقدهای گستردهای مواجه شد. هر قسمت عشق ابدی که تنها از یوتیوب و در روزهای دوشنبه تا جمعه پخش میشود حدوداً ۹۰ دقیقه است.
برنامه عشق ابدی در آغاز، به یکی از پربازدیدترین محتواهای یوتیوب فارسی بدل شد که بازتابی وسیع در فضای مجازی داشته و مورد نقدهای گوناگون قرار گرفته است. نخستین قسمت این برنامه بیش از ۹ میلیون بازدید داشت و سایر قسمتها نیز بین ۱ تا ۶ میلیون بار دیده شدند. بر اساس اطلاعات موجود، تا تاریخ ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ این برنامه موفق به جذب بیش از ۱۰۰ میلیون بازدید در یوتیوب شده است.
بر اساس نظر منتقدان، این برنامه، عشق را تبدیل به یک کالای سرگرمی کرده که شرکتکنندهها برای رسیدن به پول، حاضرند خود را یک عاشق نشان دهند و حتی فردی را هم که به دنبال عشق واقعی است بهراحتی از برنامه حذف میکنند.
روزنامههای جوان، فرهیختگان، خراسان و سایت خبری تسنیم نیوز و خبرگزاری مهر در یادداشت و گزارشهایی نسبت به محتوای مخرب این برنامه، مطالبی را منتشر کردند.
در گزارش پیشرو، به کمک دادههای آماری بدست آمده از گوگل ترندز به تحلیل کمی و کیفی محتوای منتشر شده کاربران گوگل و یوتیوب در بازه زمانی شروع برنامه(۸ اردیبهشت) تا ۲۸ شهریورماه پرداخته است:
یوتیوب: از ۸ اردیبهشت و شروع زمان این مجموعه، بیشترین حجم جستجو پیرامون عشق ابدی در روز ۴ تیرماه اتفاق افتاده است. برنامه ۴ شنبه شب ۴ تیرماه با اختلاف خبرسازترین اپیزود این مجموعه در مدت ۵ ماه اخیر بوده است.
همچنان که قابل مشاهده است روند جستجو درباره این سریال روندی نوسانی داشته است و بیشترین زمانهای جستجو در روزهای ۲ شنبه تا جمعه که قسمتهای جدید آن پخش شده، صورت گرفته است با این حال در هر هفته میزان جستجو در میان روزهای یادشده متفاوت و بستگی به کیفیت برنامه و جنجالهای پیرامونی آن داشته است.
نکته حائز اهمیت این است که برخلاف تبلیغات پیرامونی سریال در بستر اینستاگرام و یوتیوب، میزان جستجو که شاخصی از میزان تماشای آن محسوب میشود، روند کاهشی داشته است.
در یوتیوب، بیشترین جستجو پیرامون عشق ابدی در شهر مازندران بوده است و بعد از آن دو شهر چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد بیشترین سرچ را پیرامون این رئالیتیشو در ایران داشتهاند. این که یک شهر از شمال ایران و دو شهر نسبتا محروم، بیشترین سرچ را در یوتیوب داشته، نکته مهمی است که باید مدنظر قرار گرفته شود.
نکته جالب توجه اینکه تهرانیها و اهالی آذربایجان غربی از مدت زمان پخش عشق ابدی، کمترین جستجو را در یوتیوب درباره این برنامه داشتند.
از نظر محتوایی نیز دادههای جالبی در این باره بهدست میآید به نحوی که به نظر میرسد جستجوی قسمت اول و دوم عشق ابدی بیشترین سرچ یوتیوبی را داشته، اما این میزان جستجو در ادامه، تداوم نداشته است.
بجز این، قسمتهای ۳۵، ۱۱، ۲۶، ۱۶ و ۲۷ پنج قسمت پربینندهتر این مجموعه در یوتیوب بودند.
گوگل: بررسی روند جستجوی عشق ابدی در گوگل نشان میدهد که بیشترین میزان جستجو در همان ماه نخست پخش و در روز ۲۶ اردیبهشت و ۲ خرداد رخ داده است و بعد از آن و با وجود نوسانات متعدد، روند کلی جستجو و متعاقبا بازدید، نزولی بوده است.
جستجوهای گوگلی در بازه ۵ ماهه پخش این رئالیتیشو، همچنان از افت ۵۰ درصدی جستجو و بازدید نسبت به هفتههای ابتدایی خبر میدهد، روندی نزولی که به نظر میرسد تداوم نیز داشته باشد.
در گوگل، مازندران بیشترین میزان جستجوی عشق ابدی را از نظر مکان جغرافیایی داشته اتفاقی که به طور مشابه در جستجوی یوتیوب نیز رخ داده بود. تفاوت این دو بستر، در شهرهای بعدی رخ داده است وقتی که در یوتیوب رتبههای دوم و سوم به کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال بختیاری اختصاص داشت، در حالیکه در گوگل گلستان و خراسان شمالی رتبههای بعدی را تصاحب کردند.
خراسان رضوی به عنوان یکی از شهرهای مذهبی ششمین شهر ایران است که بیشترین سرچ گوگل را درباره برنامه عشق ابدی داشته است. این در حالی است که دیگر شهر مذهبی ایران یعنی قم، در رتبه ۲۲ جستجوی استانی قرار گرفته و سهم پایتختنشینان تهرانی در میانه رنکینگ و در جایگاه ۱۵ بوده است.
در میان عوامل و شرکتکنندگان، پرستو صالحی بازیگر سابق و مجری این برنامه در کنار دو تن از شرکتکنندگان به نامهای بهار و شاهین رشد ناگهانی را تجربه کردند بدین معنا که کاربران گوگل به طور ناگهانی و فزایندهای نام آنها را سرچ کردند. نگار، طناز، ماهرخ و علی از دیگر عناوینی بودند که پیرامون عشق ابدی رشد ناگهانی پیدا کردند.
آهنگ عشق ابدی و مدل ترکی از دیگر عبارات پرتکراری بود که کاربران گوگل درباره این برنامه جستجو کردند.
توئیتر: کاربران شبکههای اجتماعی نیز تا اینجای کار نظرات عمدتاً منفی نسبت به برنامه جدید پرستو صالحی داشتهاند. یکی از کاربران شبکه ایکس نوشت: «۱۲ دقیقه اول این سمّ خالصو نگاه کردم و عذاب کشیدم! میخوام حداقل تا اونجا که پسرا هم میان رو نگاه کنم و بیشتر خودمو زجر بدم. این چه افول انسانیتیه که ساختن؟ حالا اونا خواستن یه چی بسازن یه پولی درارن، اینا چرا قبول کردن تو این لجنزار شنا کنن؟»
کاربر دیگری اینطور به این برنامه واکنش نشان داد: «این شو پرستو صالحی فقط بهم شرم نیابتی میده.» یکی دیگر از مخاطبان این برنامه اینطور توئیت کرد: «دلم میخواد ساعتها در موردش صحبت کنم تو مغز کارگردان چی گذشته که اینطوری خودشونو معرفی کردن!! پرستو صالحی چرا انقدر وقیحه و راحت به آدما توهین میکنه و تیکه میندازه!!»
کاربر دیگری نیز نوشت: «کاش میشد اون بخشی از حافظم که مربوط به دیدن چند دقیقه از برنامه پرستو صالحی هست رو با اسید بشورم».
کاربر دیگری توئیت زد: «یهجور عجیبی همه دارید عشق ابدی میبینید و همهی توئیتها در مورد اونه. غری ندارما فقط متعجبم از این همه حجم مخاطب و یکپارچگی توئیتها. یعنی من بعد از هارداسان نایت اصلا همچین چیزی تو تایملاین ندیده بودم.»
اینستاگرام: باوجود انتقادات گسترده، بیش از ۴۹۸ هزار نفر کانال این برنامه را در یوتیوب دنبال میکنند و بعضی قسمتهای آن در مدت زمان کوتاهی پس از آغاز پخش بیش از ۴ میلیون بار دیده شده است. همچنین نزدیک به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر اکانت اینستاگرام این برنامه را دنبال میکنند و نظرات خود درباره شرکتکنندگان این برنامه را زیر پستهای این صفحه با دیگران به اشتراک میگذارند.
بسیاری از کاربران اینستاگرام آن را نسخهای ضعیف از فرمتهای خارجی و دارای محتوای سطحی و مغایر با فرهنگ ایرانی دانستهاند و برخی دیگر از تبعات روانی آن برای شرکتکنندهها ابراز نگرانی کردهاند.
جمعبندی نهایی
۱. دادههای آماری به دست آمده از بررسی رسانههای اجتماعی نشان میدهد با وجود اینکه رئالیتیشوی عشق ابدی جزو پرمخاطبترین برنامههای نمایشی تابستان ۱۴۰۴ نزد فارسیزبانان سراسر دنیا بوده اما روند پرمخاطببودن آن تداوم نیافته است به نحوی که دادههای یوتیوبی از کاهش ۵۰ درصدی مخاطبان این برنامه در عرض ۵ ماه خبر میدهد.
۲. چالش اصلی در پربیننده شدن برنامههای زرد و نه چندان باکیفیت در خارج از کشور به ناکارآمدی و انفعال رسانههای فارسیزبان داخلی و به خصوص صدا و سیما ارتباط نزدیکی دارد به نحوی که برای مثال همچنان و باجود تبلیغات منفی فراوان علیه تلویزیون، سریال پایتخت در نوروز ۱۴۰۴ توانست مخاطب چند ده میلیونی قهرکرده از تلویزیون را به این بستر برگرداند، این در حالی است که رشد و پیشرفت برنامههایی چون عشق ابدی بدون شک به انفعال صدا و سیما در سالهای اخیر مربوط میشود و به نظر میرسد ادامه نیز خواهد داشت.
۳. دلیل اصلی پربینندهشدن برنامهای چون عشق ابدی، موج سواری روی برخی موضوعات تابوشده و روابط عاطفی و جنسی بوده است که عموما در رسانههای داخلی سانسور یا محدود میشود اما تجربه نشان داده که اینگونه موفقیتها به هیچ وجه ادامهدار نبوده و همچنان که ویو و بازدید این برنامه افت محسوسی داشته، برنامههای اینچنینی نیز نه میتوانند ماندگار شوند و نه الگوی تضمینشدهای برای جذب مخاطب بهشمارمیآیند.
دیدگاه تان را بنویسید