پیش‌دیابت؛ رشد سالانه ۴ درصد و ۱۰ میلیون مبتلا

رئیس مرکز تحقیقات و پیشگیری از بیماری‌های متابولیک پژوهشکده غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه موارد جدید ابتلا به پیش‌دیابت در شهر تهران سالانه حدود 4 درصد است، گفت: مناطق شهری ایران در آستانه سونامی پیش‌دیابت قرار دارد.

فرزاد حدائق به مناسبت روز جهانی دیابت در گفت‌وگو با ایرنا به افزایش مبتلایان به پیش‌دیابت در کشور اشاره کرد و افزود: شیوع پیش‌دیابت همانند شیوع دیابت در کشور نگران‌کننده است و باید برای کنترل آن اقدامات جدی انجام شود.

به گفته وی، افراد مبتلا به پیش‌دیابت، افرادی هستند که قند ناشتای آنان بین 100 تا 126 یا قند دو ساعته این افراد در تست تحمل گلوکز بین 140 تا 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.

حدائق تصریح کرد: پیش‌دیابت به‌عنوان اختلال در قند خون ناشتا یا عدم تحمل گلوکز شناخته شده و هر چقدر پنهان بماند و شناسایی نشود، خطر تبدیل شدن به دیابت کامل بیشتر می‌شود و به جای اول برگرداندنش بسیار سخت است.

وی گفت: درحال‌حاضر شیوع دیابت در افراد بالای 20 سال بین 10 تا 11 درصد است و پیش‌بینی می‌شود حدود پنج میلیون ایرانی به دیابت نوع 2 مبتلا باشند، اما شیوع پیش‌دیابت حدود دو برابر دیابت بوده و تقریبا 10 میلیون نفر از جمعیت بالای 20 سال دچار پیش‌دیابت هستند.

حدائق بیان داشت: درصد افراد مبتلا به پیش‌دیابت در ایران در سال 1384 حدود 17 درصد معادل 4.4 میلیون نفر گزارش شده که این درصد تا سال 1390 در کل کشور تغییر قابل‌ملاحظه‌ای را نشان نداده است.

ابتلای سالانه بیش از 300 هزار شهرنشین به دیابت 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: مطالعه قند و لیپید جمعیت تهران نشان می‌دهد که بروز دیابت یک درصد در سال است، به این معنی که اگر این درصد را به مناطق شهری کشور تعمیم دهیم، سالانه بیش از 300 هزار فرد بالای 20 سال مبتلا به دیابت می‌شوند.

به گفته حدائق، براساس مطالعه کشوری سال 1384 میزان شیوع دیابت در مناطق شهری 50 درصد بیشتر از مناطق روستایی است که علت این اختلاف شیوع، فعالیت بدنی بیشتر ساکنین روستاها، استفاده از رژیم‌های غذایی صحیح‌تر و شیوع پایین چاقی است.

وی ادامه داد: میزان مرگ‌و‌میر ناشی از دیابت در دنیا بیشتر از بیماری‌های ایدز، سل و مالاریا است. در سال 1396 تعداد مرگ و میر ناشی از دیابت در دنیا 4 میلیون نفر بوده است، درصورتی‌که تعداد فوتی‌های ناشی از بیماری ایدز حدود 1 میلیون نفر، سل 1.8 میلیون نفر و مالاریا 400 هزار نفر گزارش شده است.

حدائق با اشاره به اینکه دیابت در منطقه آسیای میانه و شمال آفریقا از نظر شیوع خیلی بالاست، گفت: در این مناطق کشورهای مصر، پاکستان، ایران، عربستان و سودان رتبه‌های اول تا پنجم از نظر شیوع بیماران دیابت را به خود اختصاص داده‌اند.

لزوم مداخله در کنترل آمار

همچنین رئیس پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به افزایش پیش‌دیابتی‌ها در تهران، گفت: سالانه در شهر تهران 4 درصد به تعداد پیش‌دیابتی‌ها اضافه می‌شود.

فریدون عزیزی، پنجشنبه شب در مراسم 20 سال پژوهش و مشارکت مردمی در ارتقای سلامت«مطالعه قند و لیپید تهران»، افزود: باید مداخله‌های لازم برای کنترل پیش‌دیابتی‌ها انجام گیرد. وی ادامه داد: سالانه در تهران از هر 100 نفر یک فرد بالغ به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شد و ابتلا به این بیماری به دلیل موضوعاتی مانند چاقی، مشکلات تغذیه‌ای و تغییر سبک زندگی بود.

رئیس پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم گفت: با مداخلات مناسب، آمار مبتلایان به این بیماری در تهران به 6 دهم درصد رسید که موفقیت بزرگی است.

عزیزی، مطالعه قند و لیپید تهران را در آسیا بی‌سابقه دانست و گفت: این مطالعه جزو معدود مطالعاتی جهانی است که برای شناخت و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر به مدت بیش از 20 سال به اجرا درآمده است

وی ادامه داد: این کار یک مطالعه گسترده در حوزه سلامت است که برای نخستین بار در کشور توسط پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم طراحی شده است.

عزیزی گفت: از سال 1377 برخی شهروندان ساکن شرق تهران مورد مطالعه قرار گرفتند و اکنون این طرح مطالعاتی وارد مرحله هفتم شده است.

به گفته عزیزی این مطالعه از سال 1380 به بعد هم مرحله مداخلات برای تغییر در شیوه سبک زندگی را تجربه کرده است.

وی به تهیه مقالات علمی از نتایج و موفقیت‌های این طرح توسط محققان اشاره کرد و گفت: در طول این سال‌ها حدود 800 مقاله منتشر شده که 600 مقاله آن در پایگاه‌های بین‌المللی انتشار یافته است.

وی افزود: استمرار این طرح مطالعاتی و نتایج درازمدت آن، گامی ارزشمند در ارتقای وضعیت سلامت جامعه است و تجارب کافی و گرانقدر آن هم، فرصتی مناسب برای آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی علمی کشور در جهت پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر است.

76 درصد بار بیماری‌ها غیرواگیر است

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  نیز در ادامه این مراسم گفت: تا سال 2020 میلادی، بیماری‌های غیرواگیر 76 درصد بار بیماری‌ها را در کشور ما به خود اختصاص می‌دهد.

محمد آقاجانی افزود: کشورهای در حال توسعه ازجمله ایران بیشتر از این بیماری صدمه می‌بینند.

وی بیان داشت: 80 درصد مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در کشورهای جهان سوم رخ می‌دهد.

آقاجانی به اجرایی شدن برنامه ملی کنترل بیماری‌های غیرواگیر در کشور اشاره کرد و گفت: قرار است در قالب این برنامه 25 درصد مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های غیر‌واگیر کنترل شود.

وی بیماری قلبی و عروقی را شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر از حیث مرگ و ناتوانی اعلام کرد و گفت: تقریبا روزانه 300 نفر در کشور ما به دلیل ابتلا به بیماری قلبی و عروقی فوت می‌کنند که رقم بالایی است.

آقاجانی بیان داشت: بیماری قلبی و عروقی به‌شدت به سبک زندگی و عوامل خطر آن وابسته است.

وی تاکید کرد: با حذف عوامل خطر تا 80 درصد می‌توان این بیماری را کنترل کرد و درمورد سرطان‌ها هم با اقدامات مناسب می‌توان 40 درصد از بروز بیماری پیشگیری کرد.

وی طرح مطالعه قند و لپیید تهران را طرحی ارزشمند اعلام کرد و گفت: این طرح از حدود 20 سال پیش به منطور بررسی عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در ساکنان شرق تهران به اجرا درآمده است.

آقاجانی افزود: مرحله اول این طرح نشان داد که 60 درصد مرگ و بستری در بیمارستان‌ها به دلیل بیماری‌های غیرواگیر است.

وی گفت: مرحله دوم این مطالعه بر اصلاح عوامل خطر تمرکز یافت و عواملی مانند بهبود رفتار غذایی  افزایش فعالیت و کاهش مصرف سیگار را در دستور کار خود قرار داد.

وی به سه نتیجه بزرگ این طرح مطالعاتی اشاره کرد و گفت: سطح دانش و آگاهی ما به لحاظ آمار و اطلاعات وضعیت عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر افرایش یافت. مداخلات در حوزه سلامت انجام شد و در کنار این دو کار مهم، تولیدات علمی گسترده حاصل شد.

وی یادآور شد: در کنار مطالعه قند و لیپید تهران، برنامه ایراپن نیز در شهر دماوند در حال انجام است.

به گفته عزیزی، جمعیت 130 هزار نفری این شهرستان تحت‌مطالعه ارزیابی خطر ابتلا به سکته‌های قلبی و مغزی و تشخیص سرطان‌های زودرس قرار گرفتند.