تبی که با جام ملت‌های آسیا در جامعه بالا گرفته است
شرطبندی و قمار در سایه سایت‌های غیرقانونی
وقتی صحبت از قمار به میان می‌آید همه بر این باورند که افراد ۳۰ یا ۴۰ ساله به این کار روی می‌آورند، اما حقیقت این است که بیش از نیمی از افرادی که مشکلات خود را در قمار گزارش داده اند، نوجوانان هستند و این نشان می‌دهد که نوجوانان به مراتب بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر سقوط در قمار قرار دارند. سقوط به این معنی که ناگهان با یک خیال‌پردازی مثبت در یک شکست بزرگ قرار می‌گیرند که می‌تواند اعتماد به‌نفس آنها را به گونه‌ای از بین ببرد که هیچ‌گاه نتوانند به زندگی عادی و روزمره برگردند و آینده خود را بسازند.
آذر فخری، روزنامه‌نگار
این روزها تب قماربه‌ویژه در مسابقات جام ملت‌های آسیا در جامعه ما، در میان پیر و جوان بالا گرفته است. سایت‌هایی هستند که به‌صورت آنلاین برنامه‌های شرطبندی راه انداخته‌اند و بسیاری را درگیر و معتاد خود کرده‌اند. این سایت‌های شرطبندی به دلیل تراکنش مالی بالا، نفوذ بالایی نیز دارند چنان‌که گاه پی‌گیری‌ها و فیلترکردن‌های پلیس فتا هم جوابگو نیست و مدت کمی پس از فیلتر شدن، دوباره همان سایت‌های فیلتر شده شرطبندی بالا می‌آیند و کار خود را ادامه می‌دهند.
سایت‌های شرطبندی حوزه‌های وسیعی را دربرمی‌گیرند؛ از شرطبندی روی تیم‌های فوتبال گرفته تا بازی‌های مختلف آنلاین. و اگر سری به آنها زده باشید می‌بینید که از تراکم بازدیدکننده بالایی برخوردارند. ممکن است برای شروع هم خود فرد و هم سایت به مبلغ کم قانع باشد؛ اما با یکی دو برد، دیگر نه قمارباز دست برمی‌دارد و نه سامانه کوتاه می‌آید. اما جالب‌ترین نکته ماجرا این است که تمام تراکنش‌های مالی این سایت‌ها، از طریق درگاه بانک‌های داخلی انجام می‌شود و طبعا این مسئله برای بانک‌ها سودآوری بسیاری دارد. پس به این ترتیب جمع و فیلترکردن این سامانه‌ها به نظر کار چندان آسانی نمی‌رسد.
قماربازها دعای خیر و عاقبت شر!
کافی است وارد یکی از سامانه‌های شرطبندی شوید؛ اول شما را به خواندن و حتی شنیدن تجربیات افراد کهنه‌کار دعوت می‌کنند. افرادی که در اثر بیکاری وحتی فقر! روی نگاه کردن به چشم خانواده‌شان نداشتند، اما با حضور در این شرطبندی‌ها و با اندک پولی که پای کار گذاشتند، توانستند به زندگی خود سروسامانی بدهند.
به راحتی می‌توان وارد یک سایت شرطبندی شد، با مبلغ کمی شروع کرد و برای دلگرمی چند تا برد و باخت کوچولو داشت و داستان اعتیاد به قمار از همین‌جا آغاز می‌شود؛ پیران و جوانانی که ساعت‌ها در مقابل صفحه نمایشگر می‌نشینند و جابه‌جا شدن عددها و رقم‌ها و شماره‌ها را چک می‌کنند، گاه یادداشت برمی‌دارند، گاهی از جا می‌پرند و گاه آه می‌کشند.
کافی است وارد داستان واقعی زندگی این افراد شوید. آنها نه کم‌سواد که گاهی تحصیلات دانشگاهی هم دارند، دکتر و مهندس‌اند، حالا یا کاری دارند یا بیکارند، چندان تفاوتی نمی‌کند. مسئله اعتیاد است... استرس است... هیجان است... واین امید که این‌بار «می‌برم»!
وحید می‌گوید تا به امروز که بشود شش ماه و چند روز، ده میلیون برده و پنجاه میلیون باخته است! می‌پرسم می‌ارزد؟ می‌گوید این‌که امیدوار باشی دفعه بعد جبرانسس می‌شود حتی بعد از چندین باخت، حس خوشایندی دارد.
سینا البته مدتی است شرطبندی و قمار را کنار گذاشته است: تمام زندگی‌ام را باختم، حتی خانه و ماشینم را. من فقط برای سرگرمی وارد این کار شدم اما در نهایت لخت وعور بیرون آمدم! می‌پرسم چه‌طور اعتماد کردی؟ می‌گوید اوایل دروغی در کار نبود و واقعا پول به حسابم ریخته می‌شد. دوستانم هم پول خوبی برنده می‌شدند. سایت هم فیلتر نبود و خوب فکر کردم دوستانم اعتماد کرده‌اند، سایت هم اگر غیرقانونی بود، حتما فیلتر بود و درگاه بانکی معتبری نداشت که داشت. سینا می‌گوید در اینستاگرام هم دیده بود شاخ‌ها و برخی سلبریتی‌ها تبلیغ این سایت‌ها را هم می‌کنند و بالاخره وسوسه شد که به این چرخه باطل بپیوندد.
فاصله گرفتن فضیلت کار
غلام‌رضا علیزاده، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی چندین عامل را در گرایش بخشی از جامعه به سمت شرطبندی و شیوه‌های مشابه موثر می‌داند: «یک عامل این است که جامعه ما از «فضیلت کار» فاصله گرفته است و برای تأمین آینده خود به دنبال راه‌هایی با کمترین زحمت است، ضمن این‌که می‌داند عضویت در وب‌سایت‌های شرطبندی معمولا به نفع گردانندگان و مدیران آن‌هاست و درصد کمی به اعضا می‌رسد. این رفتار «رسیدن به موقعیت و رفاه اجتماعی به شیوه میانبر» درجامعه ما ریشه دوانده است و انگار مسابقه‌ای برای رسیدن موقعیت‌های خوب بدون کمترین تلاش درکشور جریان دارد. باید ریشه‌یابی شود که چرا ما با گام‌های بسیار شتابان قدم به این راه گذاشته‌ایم.»
این جامعه‌شناس عامل موثر دیگر در پیدایش چنین رفتاری را نبود فضای مناسب برای گذران اوقات فراغت می‌داند: «عده‌ای برای گذراندن اوقات فراغت به سراغ قمارمی‌روند، هزینه می‌کنند و امیدوارند این هزینه برگردد و به سودی هم برسد. شرطبندی هم‌چنین نشان می‌دهد که امکان برون‌ریزی هیجانات برای جامعه جوان کشور وجود ندارد و ما به شیوه مناسب این نیاز را پاسخ نگفته‌ایم.»
با وجود رواج سایت‌های شرطبندی، تبلیغات آزادانه برای آنها در تلگرام، اینستاگرام و حتی به صورت پاپ‌آپ در سایت‌های پربازدید و قانونی، خبر و واکنشی که نشان از برنامه‌ریزی برای برخورد با این پدیده باشد دیده نمی‌شود
علیزاده با تأکید بر فراهم نبودن زمینه برای برون‌ریزی احساسات قشر جوان و میانسال- که اکثریت کشور را نیز تشکیل می‌دهند- می‌گوید: «این هیجانات بخشی از فعل و انفعالات روحی افراد است و باید از طریق شیوه‌های معقول و منطقی برون‌ریز شوند. وقتی چنین فضا و زمینه‌ای فراهم نشود، افراد به سمت شرطبندی و راه‌های میانبر می‌روند. به تعبیری همان بلیت‌های بخت‌آزمایی قبل از انقلاب این‌بار به شیوه دیگر فعال شده‌اند. عارضه اصلی چنین فعالیت‌هایی نابود کردن فضلیت کار و تلاش و سوق‌دادن افراد به سمت دلالی و روش غیرمتعارف دستیابی به ثروت در کمترین زمان ممکن دارد. ما چشمان‌مان را روی مسائل اصلی بسته‌ایم و با تأکید روی مسائل جزیی و فرعی زمینه را برای چنین آسیب‌های اجتماعی فراهم کرده‌ایم.»
تبلیغ آزادانه ادعاهای ضد و نقیض
مساله گسترش سایت‌های شرطبندی پدیده تازه‌ای نیست. مدت‌هاست رسانه‌ها درباره گسترش آنها می‌نویسند و هشدارمی‌دهند. اما در عمل اتفاق خاصی نمی‌افتد؛ سایت‌های شرطبندی و قماربه تبلیغات علنی میلیونی روی آورده‌اند. واقعیت این است که شاهد خروج میلیاردها تومان پول از کشور هستیم و این بخش کوچکی از ماجرای سایت‌های شرطبندی و قمار است و در پس قضیه صحبت از پولشویی و سرقت اطلاعات بانکی مردم نیز هست و در این میان چون قمار جرم است، احتمالا کسی سراغ شکایت هم نمی‌تواند برود. علی‌رغم رواج این سایت‌ها، تبلیغات آزادانه برای آنها در تلگرام، اینستاگرام و حتی به صورت پاپ‌آپ در سایت‌های پربازدید و قانونی، خبر و واکنشی که نشان از برنامه‌ریزی برای برخورد با این پدیده باشد دیده نمی‌شود. حتی اخیرا صدای اعتراض یکی از نمایندگان مجلس بلند شد؛ امیر خجسته، رییس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی و اداری در مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز تعجب از عدم برخورد و فیلتر سایت‌های شرطبندی گفته است:«بسیار شگفت‌آور است در مملکت اسلامی سایت‌های اشاعه قمار همانند قارچ در حال فراگیر شدن هستند و به نظر می‌رسد هیچ عزمی برای برخورد با این پدیده شوم و انگل‌گونه وجود ندارد.»
این روزها سایت‌هایی هستند که به‌صورت آنلاین برنامه‌های شرطبندی راه انداخته و بسیاری را درگیر و معتاد خود کرده‌اند. این سایت‌ها به دلیل تراکنش مالی بالا، نفوذ بالایی نیز دارند چنان‌که گاه پی‌گیری‌ها و فیلترکردن‌های پلیس فتا هم جوابگو نیست
قانونی که هست نظارتی که نیست
آن‌چنان که پلیس یادآوری می‌کند براساس ماده ۷۰۷، هرکس آلات و وسایل مخصوص به قماربازی را بسازد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا از خارج وارد کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به سه ماه تا یک سال حبس و یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود؛ براساس ماده ۷۰۹، تمام اسباب و نقود متعلق به قمار حسب مورد معدوم یا به‌عنوان جریمه ضبط می‌شود.
اما این کلاهبرداری‌ها چند سال است رواج دارد و بانک‌ها هم به سایت‌های غیرمجاز پیش‌بینی مسابقات فوتبال که حتی فیلتر هم شده‌اند، خدمات الکترونیکی ارایه می‌دهند. به اعتقاد متخصصان، بانک‌ها پس از ارایه خدمات پرداخت الکترونیکی به سایت‌ها چندان نظارت محکمی بر موضوع فعالیت نداشته و صرفا گردش حساب برای‌شان اهمیت دارد و به جزییات این واریزها توجهی ندارند. عضو کمیته تعیین مصادیق مجرمانه، معتقد است بانک مرکزی در تعطیلی قمارخانه‌های اینترنتی سهل‌انگاری می‌کند. رمضانعلی سبحانی‌فر با اشاره به سایت‌های شرطبندی آنلاین می‌گوید:«بانک مرکزی باید نوع مبادلات و سایر فعالیت این سایت‌ها را رصد کند. منشا بسیاری از این سایت‌ها مشخص نیست و بانک مرکزی باید بساط فعالیت آنها را سریع‌تر برچیند.»
در هر حال کافی است دنبال واژه شرطبندی، پیش‌بینی آنلاین، بت، کازینو و... باشیم تا به انبوهی از سایت‌های اینترنتی غیرفیلتر در این زمینه هدایت شویم، از کسب و کارهایی که بر مبنای طراحی پلتفرم بازی‌های کازینو آنلاین و شرط‌بندی‌های ورزشی اینترنتی شکل گرفته‌اند تا سایت‌هایی که بستر این‌گونه فعالیت‌ها هستند و فعالیت آزادانه آنها حتی غیرقانونی بودن‌شان را شبهه‌ناک کرده است. وضعیت گردش حساب قانونی سایت‌ها و کسب و کارهای غیرقانونی داستانی است که گویا تمامی ندارد؛ معمایی چند مجهولی که نمی‌شود به راحتی مجهول آن را پیدا کرد، چنان که قانون هم فعالیت قمار و شرطبندی را رد می‌کند و برای آن مجازات تعیین کرده، هم چارچوب استفاده از درگاه‌های پرداخت را مشخص کرده، پلیس فتا بارها از برخورد انتظامی با آنها خبر داده اما باز هم شاهد رشد قارچ‌گونه آنها هستیم.
دیدگاه تان را بنویسید