پیشنهاد تخصیص بودجه برای تغییر نگاه جامعه جهانی به ایران!
مقابله با «ایرانهراسی» بودجه می‌خواهد یا تعدیل رویه؟
سعیده علیپور
این روزها بسیاری از مسئولان ذی‌ربط و غیرذی‌ربط، ورشکستگی صنعت توریسم کشور را به ترکیب نه چندان قدیمی «ایرانهراسی» نسبت می‌دهند. «ایرانهراسی» که بسیاری از فعالان صنعت توریسم، معلول عملکرد مسئولان کشور می‌دانند، این روزها چنان در سطح جهان رواج یافته که مقابله با آن، نیازمند صرف بودجه هم شده است؛ به طوری که دیروز معاون گردشگری از «پیشنهاد اعتباری برای مقابله با ایرانهراسی در لایحه بودجه ۱۴۰۲» خبر داد.
در چهار ماه اخیر بخش‌های مختلف صنعتی و اقتصادی و فرهنگی در کشور متاثر از رخدادها و اعتراضات سیاسی و اجتماعی پس از جانباختن مهسا امینی، دچار رکود شد؛ در این میان صنعت گردشگری بیش از همه متحمل ضر و زیان‌های این شرایط بود. هر چند علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری به «برگزاری رویدادهای فراوان» از سوی این وزارتخانه اشاره دارد و آن را «نشان پویایی حوزه گردشگری» می‌داند، اما در آخرین آمارهای منتشر شده بین‌المللی در سال نو میلادی، نه اثری از پویایی هست و نه ایران اساسا سهمی از این بازار پررونق جهانی دارد.
بازداشت گردشگران و انتظار رونق گردشگری
بسیاری معتقدند؛ دستگیری چندین تبعه و گردشگر خارجی در جریان اعتراضات ماه‌های اخیر البته نخستین ضربه کاری بر پیکر صنعتی بود که تازه از لاک‌داون قرنطینه کرونا بیرون آمده بود.
بازداشت 40 تبعه خارجی به اتهام سازماندهی و آموزش اعتراضات در ایران در حالی به زعم برخی «زهر‌چشم‌گرفتن از خارج‌نشینان و دشمنان» محسوب می‌شد که به اعتقاد بسیاری هم گل به خودی بود. فعالان صنعت گردشگری این دستگیری‌های حساب نشده را به بهانه تامین امنیت در کشور هل دادن صنعت ناسور گردشگری ایران به پرتگاه ورشکستگی می‌دانند. چندی پیش رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی راهنمایان گردشگری ایران به ایسنا گفته بود: «باید به کسانی که مسئول تامین امنیت در کشور هستند گفته شود؛ امنیت گردشگر و بازتاب بین‌المللی آن مهم است».
گردشگران ژانویه و سر بی‌کلاه ایران
هر سال همزمان با سال نو میلادی و تعطیلات بلند مدت آن گردشگری در جهان رونق می‌گیرد. در این میان بسیاری از کشورهای جهان مقصد این سفر‌ها هستند. هر چند مدت‌هاست سهم ایران در این تجارت پرسود بین‌المللی اندک بوده، اما در ژانویه کنونی تقریبا نزدیک به صفر است. نگاهی به وضعیت ناخوشایند گردشگری شیراز، اصفهان، یزد و کرمان به عنوان مسیر‌های کلاسیک گردشگری ورودی و مقاصد پرطرفدار توریسم داخلی و خارجی، وضعیت بغرنج سایر مقاصد را به خوبی نشان می‌دهد.
به گفته روسای جامعه هتلداران یزد و کرمان هر دو استان با کاهش قابل‌توجه توریست خارجی و داخلی مواجه هستند و بخش قابل‌توجه تورهای رزرو شده هم لغو شده‌اند.
سیدامیر ناصرالدین طباطبایی، رئیس جامعه هتلداران یزد در این باره گفت: «عمده تور‌هایی که برای ژانویه و سال نو میلادی قرار بود در یزد برگزار شود لغو شده است».
او رقم ۸۰درصد را برای لغو این تور‌ها عنوان کرده و دربار‌ه تور‌هایی که همچنان پابرجا هستند توضیح داد: «در حد چند تور لغو نشده که ممکن است آنها هم در لحظه آخر وارد ایران نشوند کما اینکه در روز‌های اخیر شاهد بودیم دو تور با وجود عدم اعلام کنسلی وارد ایران نشدند».
چندی پیش هم رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران از کندی اینترنت و تصویر خشونت‌های خیابانی که این روزها از ایران در جهان مخابره می‌شود و تاثیر آن بر حوزه گردشگری سخن گفت و افزود: «بیش از ۹۰ درصد تورهای ورودی کنسل شدند و شاهد رکود در گردشگری داخلی، خروجی و تورهای ورودی هستیم».
امیرپویان رفیعی‌شاد با اشاره به آنکه این روزها حال صنعت گردشگری خوب نیست، دو عامل کندی اینترنت و تصویر ارائه شده از ایران در جامعه جهانی را مسبب این حال بد دانست و به ایلنا گفت: «صنعت گردشگری با تکنولوژی آمیخته است. از این رو کندی سرعت اینترنت و فیلتر شدن اپلیکیشن‌هایی که بخش عمده‌ای از بار تبلیغات و فعالیت آژانس‌داران و فعالان گردشگری بر پایه آنها انجام می‌شود، آسیب‌های زیادی را متوجه صنعت گردشگری کرده است».
به گفته او لغو تورهای ورودی علاوه بر آنکه با کنسلی رزرو هتل‌ها و پرواز‌ها همراه است، بیکاری راهنمایان گردشگری را نیز به همراه دارد و تمام اعضای زنجیره گردشگری از این ضرر و زیان تاثیر می‌گیرند.
در آستانه سال نو میلادی نگاهی به وضعیت ناخوشایند گردشگری شیراز، اصفهان، یزد و کرمان به عنوان مسیر‌های کلاسیک گردشگری ورودی و مقاصد پرطرفدار توریسم داخلی و خارجی؛ وضعیت بغرنج سایر مقاصد را به خوبی نشان می‌دهد
بازداشت 40 اتباع خارجی در جریان اعتراضات
برخی صاحبنظران حوزه گردشگری معتقدند بازداشت اتباع خارجی در حیص‌و‌بیص اعتراضات عامل اصلی لغو تورهای خارجی بوده است. دستگیری‌هایی که برخی از آنها به زعم فعالان گردشگری می‌توانست رخ ندهد.
آخرین آمار گردشگران بازداشتی را مسعود ستایشی؛ سخنگوی قوه قضائیه ماه گذشته 40 نفر عنوان کرد و گفت: «این افراد در اغتشاشات دخیل بودند و برخی از آنها در میدان و کف خیابان حضور داشتند. بسیاری از این افراد اتباع کشورهای مدعی حقوق بشری هستند، این افراد در بازداشت هستند و تحقیقات در حال انجام است و مجازات آنها بر اساس قوانین داخلی ایران خواهد بود».
این آمار در حالی ارائه شد که پیشتر محسن حاجی‌سعید، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی راهنمایان گردشگری ایران گفته بود: «متأسفانه شاهد بودیم برخی از گردشگران خارجی که تنها از روی کنجکاوی از حوادث اخیر کشور عکاسی کرده‌اند، دستگیر شدند».
به گفته او «لزوماً همه گردشگرانی که در جای نادرست دیده می‌شوند جاسوس نیستند. این موضوع به یک مطالبه حیاتی برای گردشگری تبدیل شده است. نمایندگان مجلس کمک کنند موجی که در ماه‌های اخیر علیه ایران در دیگر کشورها ایجاد شده است، تغییر کند».
موج ایرانهراسی که به زعم او بخش قابل‌توجهی از آن بازتاب این دستگیری‌ها بود اما چندان از سوی وزارت امور خارجه جدی گرفته نشد و سخنگوی دستگاه دیپلماسی برای اطمینان بخشی و ترغیب خارجی‌ها برای سفر به ایران با بیانی دوپهلو عنوان کرد: «ایران برای سفر گردشگری و تجاری همه شهروندان خارجی، کشور امنی است و کسی در این زمینه متعرض آنها نخواهد شد و انتظار است مسافرانی که با انگیزه تجاری و گردشگری به ایران می‌آیند به قوانین و مقررات ایران پایبند باشند».
بازداشت 40 تبعه خارجی به اتهام سازماندهی و آموزش اعتراضات در ایران در حالی به زعم برخی «زهر‌چشم‌گرفتن از خارج‌نشینان و دشمنان» محسوب می‌شد که به اعتقاد بسیاری گل به خودی بود و به لغو بیش از ۹۰ درصد تورهای ورودی به کشور انجامید
توضیحات نه چندان واضح کنعانی اما به نظر مشکلی از مشکلات صنعت توریسم ایران حل نکرد. روز به روز بر شمار کشورهایی که شهروندان خود را از سفر به ایران برحذر می‌دارند، افزوده می‌شود و همچنان بسیاری از آژانس‌های مسافرتی از لغو تورهای خود به ایران خبر می‌دهند.
صنعتی که می‌توانست جبران تحریم‌ها باشد
می‌گویند صنعت گردشگری نقش مهمی در توسعه اقتصادی، رشد درآمد ارزی و اشتغال کشورها ایفا می‌کند و بعد از نفت بزرگترین صنعت پول‌ساز در سراسر جهان محسوب می‌شود.
در این میان اما گردشگری کشور ما با وجود دارا بود آثار تاریخی کهن و همچنین پتانسیل‌های فرهنگی و طبیعی فراوان رونق چندانی ندارد و نتوانسته است کمک چندانی به اقتصاد کشور کند. این وضعیت حتی با آغاز بحران همه‌گیری کرونا نیز تشدید شد و کار به جایی رسیدکه در سه ماهه نخست سال 1399 تنها 74 توریست خارجی به ایران سفر کردند. گرچه با آغاز واکسیناسیون در کشور و پایان نسبی کرونا رشد صنعت خارجی تا حدی به وضع قبل از کرونا بازگشت، به طوری که در سال 1400 حدود 2 میلیون توریست خارجی به ایران آمدند، اما باز صنعت گردشگری آنطور که در کشورهای همسایه مورد اقبال است، رونق نگرفت.
در حالی که اعلام شد سال گذشته سه میلیون گردشگر خارجی ۲.۵ میلیارد دلار در ایران طی هزینه کردند، در ترکیه در همسایگی ایران این درآمد 24 میلیارد دلار اعلام شد.
گفته می‌شود مطابق با سند چشم‌انداز 20 ساله جمهوری اسلامی لازم است سهم ایران از شمار گردشگران جهانی به 1.5 درصد در سال 1404 افزایش یابد. این بدان معناست که ایران سالانه باید حدود 20 میلیون گردشگر از بازار جهانی را به خود جذب کند. بدیهی است که تحقق چنین دورنمایی با ادامه وضع موجود و بدون تغییر نگرش اساسی در سیاست‌های کلی کشور و شیوه‌های برخورد با گردشگران بعید به نظر می‌رسد؛ تغییر نگرشی همه‌جانبه که بدون نیاز به صرف بودجه عوامل و زمینه‌های «ایرانهراسی» را از میان بردارد.
دیدگاه تان را بنویسید