ریحانه جولایی

آیا تا به حال پشت خط تلفن نیروهای امدادی مانده‌اید؟ شاید از سخت‌ترین لحظات زندگی هر فردی، لحظاتی باشد که‌ برای جان کسی نیاز به‌ کمک دارد، اما امکان دسترسی به کمک برایش فراهم نمی‌شود. آن لحظه که دچار تصادفی شدید شده، یا یکی از افراد خانواده‌اش دچار حمله قلبی شده و ... اما پس از تماس با تلفن نیروهای امدادی صدایی جز بوق اشغال نمی‌شنود. تا به حال در مورد مزاحمت‌ها و درگیری‌هایی که مردم برای کارکنان اورژانس ایجاد کرده چیزی شنیده‌اید؟ یا شوخی‌هایی که معلوم نیست با چه قصد و هدفی انجام شده و به خاطر آن یک یا چند زندگی نابود شده است؟

 

مرگ بهت‌آور یک کودک به دلیل واهی

روز گذشته یک دختر دو ساله به خاطر یک اتفاق که نتیجه کار فرد یا افرادی بی‌مسئولیت بود جان خود را از دست داد. به گفته یحیی صالح طبری، رئیس مرکز اورژانس تهران دیروز حدود ساعت ۱۴:۴۲ دقیقه طی تماسی با مرکز ۱۱۵ اورژانس تهران گزارش ایست قلبی-تنفسی دختر بچه‌ای دو ساله به این مرکز اعلام شد. پس از اعلام این مورد بلافاصله تکنسین‌های اورژانس در کمترین زمان ممکن خود را به محل حادثه در خیابان شهید بهشتی رساندند. به دلیل شرایط ترافیکی این خیابان و نبود جای پارک مناسب و حال وخیم دختربچه، نیروهای اورژانس تهران به ناچار برای نجات جان بیمار، آمبولانس را در خط ویژه با رعایت اصول ایمنی و تردد خودروهای دیگر پارک کردند. تکنسین‌های اورژانس خود را به سرعت به آدرس کودک بدحال می‌رسانند و بلافاصله‌ وظیفه ذاتی خود که نجات جان یک انسان است را آغاز و اقدامات احیای قلبی‌ ریوی را شروع می‌کنند.

صالح طبری در ادامه گفت: عملیات احیای کودک با موفقیت انجام می‌شود و حال کودک رو به بهبودمی‌رود اما وقتی نیروهای اورژانس پس از عملیات احیا قصد انتقال بیمار به آمبولانس را داشتند، متوجه می‌شوند دو عدد از چرخ‌های آمبولانس توسط فردی ناشناس پنچر و بادهای لاستیک آن خالی شده است. نیروهای اورژانس با مشاهده این وضعیت برای انتقال بیمار درخواست حضور آمبولانس دیگری را می‌کنند که آمبولانس دوم در محل حاضر شده اما متأسفانه طولانی شدن روند انتقال به‌ دلیل اتفاق به‌ وجود آمده باعث وخامت مجدد حال کودک شده و جان خود را از دست می‌دهد.

 

درگیری با عوامل اورژانس از معضلات پرتکرار

یکی از مشکلات اورژانس که به وفور هم در خبرها دیده می‌شود درگیری مردم با نیروهای این مرکز و ضرب و شتم آنهاست. بارها در خبرها خوانده‌ایم که برخی افراد نزدیک به بیمار با رفتار نادرست سعی داشته‌اند به کارکنان اورژانس آسیب برسانند. برای مثال خانواده‌ای با این بهانه که بیمارشان نیاز به بستری شدن دارد با شوکر به کارکنان اورژانس حمله کردند یا گاهی ضرب و شتم کارکنان اورژانس به دلیل دیر رسیدن به محل حادثه با چاقو و قمه. اخیراً هم در قزوین فردی مأمور اورژانس را در زمان انجام وظیفه مورد ضرب و شتم قرار داده بود که روز گذشته خبر دستگیری او منتشر شد. بر اساس آنچه فرمانده انتظامی شهرستان قزوین گفته است کارشناس اورژانس حوالی ساعت ۲۳:۰۰ شب حادثه جهت رسیدگی به مصدومان حادثه تصادف به یکی از خیابان‌های سطح شهرستان اعزام می‌شود که در محل حادثه توسط راکب موتوری که عابر پیاده را مصدوم کرده، مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد. در همین راستا مأموران بلافاصله نسبت به دستگیری فرد ضارب اقدام و او را با تشکیل پرونده روانه دادسرا می‌کنند.

می‌توان حدس زد که در چنین شرایطی بسیاری از افراد توان کنترل خود را از دست می‌دهند چرا که قرار گرفتن در موقعیت پر استرس و تنش توانایی فکر کردن و درنتیجه رفتار درست را از انسان می‌گیرد اما خبرهای منتشر شده در مورد حمله و درگیری به کادر درمانی اورژانس بیش از گذشته شده است و تنها اتفاقی که در این رابطه رخ می‌دهد دستگیری افراد است. دستگیری که آن‌قدر بازدارنده و کارساز نیست و باعث عدم تکرار موارد مشابه نمی‌شود. به عبارت ساده‌تر قوانین حمایتی از این قشر آن‌قدر که لازم است ضمانت اجرایی ندارد.

 

مزاحمت تلفنی، مشکل شایع اورژانس

ایجاد اختلال در کار عوامل اورژانس تنها شامل آسیب رساندن به پرسنل و یا تجهیزات و ماشین نیست. آمار بالای مزاحمان تلفنی، یکی از دلایل قابل‌توجهی است که گاهی به سختی می‌توانیم با نیروهای امدادی ارتباط برقرار کنیم. آن سوی دیگر ایجاد مزاحمت تلفنی برای نیروهای امدادی، بی‌تابی افرادی است که نیاز جدی به کمک دارند.

دردسر مزاحمان تلفنی برای سازمان اورژانس موضوع تازه‌ای نیست. مسئولان فعلی و سابق این سازمان بارها در این خصوص گلایه‌هایی را مطرح کرده و آماری را در این خصوص ارائه داده‌اند که نه تنها قابل توجه که در مواردی عجیب است؛ مزاحمت‌هایی که امدادرسانی به افرادی که نیاز به کمک دارند را هم مختل می‌کند و گاهی موجب می‌شود افرادی که واقعاً نیاز به کمک دارند پشت خط منتظر بمانند و این یعنی بازی با جان دیگر آدم‌ها.

البته همه افراد با قصد مزاحمت با اورژانس تماس نمی‌گیرند و برخی از تماس گیرندگانی که مزاحم تلقی می‌شوند، افراد سالمند تنها، کودکان و ... هستند. با این حال بسیاری از مزاحمان تلفنی اورژانس نیز افراد بالغ و جوانی هستند که با انگیزه سرگرمی با اورژانس تماس می‌گیرند و  تعدادی از این افراد نیز اشخاص ثابتی هستند.

 

اورژانس تهران روزانه 700تا ۱۲۰۰ مزاحم تلفنی دارد!

اما آمارهای ارائه شده از سوی مسئولان اورژانس حکایت از آن دارد که طی گذر زمان، میزان مزاحمت‌های تلفنی برای این سازمان کاهش چشمگیری نداشته و هنوز دردسر آن برای اورژانسی‌ها باقیست به طوری که شهریور ۱۴۰۰، دکتر پیمان صابریان، رئیس سابق سازمان اورژانس تهران اظهار کرده بود: «حدود ١٠ تا ٢٠ درصد تماس‌ها معمولاً مزاحمان تلفنی هستند.» این در حالی است که در اسفند سال گذشته نیز یحیی صالح طبری گفت: «مزاحمت‌های تلفنی در اورژانس تهران روزانه بین ۱۰ تا ۲۰ درصد است یعنی ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ مزاحمت تلفنی در اورژانس تهران داریم».

البته آمار مزاحمت‌های تلفنی فقط مختص تهران نیست و سایر شهرها نیز با این معضل روبه‌رو هستند. اسفند ۱۴۰۰ مجتبی خالدی، سخنگوی سازمان اورژانس درباره آمار مزاحمت‌های تلفنی کشور اظهار کرد: نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ درصد تماس‌های تلفنی اورژانس، مزاحمان تلفنی هستند اما بسیاری از این مزاحمت‌ها نیز ناآگاهانه است. ابتدای امسال جواد مطیعی، مسئول فوریت‌های پزشکی اردستان نیز گفت: از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان بهمن‌ماه بیش از ۱۵۸۴۰ تماس با مرکز اورژانس ۱۱۵ شهرستان اردستان گرفته شد که در کمال تأسف و تعجب ۳۰ درصد از تماس‌ها با شماره ۱۱۵ از سوی مزاحمان تلفنی بوده است.

 

هیچ قانون بازدارنده‌ای وجود ندارد

شاید طی دهه‌های گذشته، مسئله مزاحمت‌های تلفنی بیش از حالا وجود داشت اما حالا با فرهنگ‌سازی‌های صورت گرفته، تعداد مزاحمان تلفنی کاهش چشمگیری یافته است؛ اما سؤال اینجاست که چرا هنوز سازمانی که سر و کارش با نجات جان افراد است باید همچنان با مشکل مزاحمان تلفنی دست و پنجه نرم کند؟ آیا تاکنون پیگیری‌های لازم انجام نشده است؟

یکی از راهکارهایی که برخی کارشناسان برای کاهش چنین مزاحمت‌هایی در نظر گرفته‌اند قطع کردن خط تلفن ثابت مزاحم‌های تلفنی است که تا به امروز این کار صورت نگرفته است. اما مشکل بزرگ دیگری که در این زمینه وجود دارد مشکلات قانونی است. در حال حاضر مزاحمت تلفنی و مجازاتی که برای آن در نظر گرفته می‌شود با یکدیگر توازن ندارد. به عنوان مثال فردی با یک شماره تماس و سیم‌کارت برای اورژانس ۱۱۵ مزاحمت ایجاد می‌کند و در نهایت برای تنبیه او سیم‌کارتش را می‌سوزانند. طبیعتاً این مجازات نمی‌تواند بازدارنده باشد. در جلساتی که عوامل اورژانس در آن حضور داشتند پیشنهاد 2 تا 6 ماه حبس برای افرادی که به هر دلیل برای اورژانس مزاحمت ایجاد می‌کنند مطرح شد، اما هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است.

یکی از موارد تأسف‌آور اما عجیب مردی 25 ساله در شهرستان جم بود که در یک ماه 1637 با اورژانس این شهرستان تماس گرفته بود که در نهایت شناسایی و دادگاهی شد و از خانواده او تعهد گرفته شد که دیگر چنین تماس‌هایی با اورژانس نداشته باشد.

بسیاری از روانشناسان اما بر این باورند که چنین افرادی به دلیل داشتن برخی مشکلات روحی و روانی ازجمله تنهایی دست به چنین رفتارهایی می‌زنند. طبیعتاً در اغلب موارد فردی که با قصد تفریح مزاحم نیروهای امدادی می‌شود در خصوص تبعات اقدام ناشایست خود اطلاع دقیقی دارد. این فرد ممکن است دچار مشکلات روحی- روانی باشد که دست به انجام چنین کاری می‌زند. در خصوص اینکه برخورد قانونی با این افراد چگونه باید باشد، قطعاً باید کارشناسان حقوقی و افراد باتجربه در این حوزه نظرات خود را ارائه کنند؛ اما شاید یک راهکار برای کمک به این افراد و حل مشکل مزاحمان تلفنی، این باشد که آن‌ها  به روانشناسان و مشاوران ارجاع داده شوند. ممکن است فردی که با آگاهی برای دیگران مزاحمت ایجاد می‌کند، از آن لذت می‌برد و آن را تکرار می‌کند؛ نیاز به کمک و درمان داشته باشد. یکی از راهکارهای دیگر، کمک گرفتن از این افراد در کارهای داوطلبانه یا حتی اورژانسی است که بتوانند متوجه رفتار اشتباه خود بشوند. اما از همه مهتر طرح و تصویب یک قانون فراگیر و جامع برای این گروه از افراد است؛ قوانینی که به اندازه کافی بازدارنده باشد و به افراد خاطی گوشزد کند که این نوع شوخی‌ها می‌تواند به پایان دادن یک زندگی ختم شود.

 

سوتیترها:

یکی از مشکلات اورژانس که به وفور هم در خبرها دیده می‌شود درگیری مردم با نیروهای این مرکز و ضرب و شتم آنهاست. برای مثال خانواده‌ای با این بهانه که بیمارشان نیاز به بستری شدن دارد با شوکر به کارکنان اورژانس حمله کرده‌اند یا گاهی کارکنان اورژانس به دلیل دیر رسیدن به محل حادثه با چاقو و قمه مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند

 

مزاحمت‌های تلفنی در اورژانس تهران روزانه بین ۱۰ تا ۲۰ درصد است یعنی طی روز 700 تا ۱۲۰۰ نفر تلفنی برای اورژانس مزاحمت ایجاد می‌کنند و مانع از برقراری ارتباط افراد مضطر با این مرکز امدادرسانی می‌شوند!