راه‌اندازی کمپین برای خرید تجهیزات اطفای حریق در جنگلها
در گرماگرم انتخابات، زاگرس در آتش سوخت
سعیده علیپور
در گرماگرم انتخابات، وقتی این جناح و آن جناح، رای دهنده و تحریمی، به زعم خودشان با کنشی سیاسی، مشغول نجات وطن بودند، زاگرس در آتش می‌سوخت. بلوط‌ها شعله می‌کشیدند و پرندگان و خزندگان و چهارپایان تلف می‌شدند.
در این میان محیط‌بانان و امدادگران هلال احمر و نیروهای آتش‌نشانی، هر چند بیکار ننشستند، اما با وجود کمک‌های مردم محلی، هر بار که آتشی در دامنه‌ای از زاگرس برپا شد، اطفای آن چندین روز زمان برد. چندین روزی که مساوی بود با نابودی بخش عمده‌ای از جنگل‌های بلوط.
برخی معتقدند امکانات برای اطفای حریق در جنگلها آنقدر کم است که کار را برای نیروهای اطفاء سخت و گاهی غیرممکن می‌کند. شاید به همین دلیل، مدتی است که گروهی از دوستداران طبیعت با راه‌اندازی فراخوانی از مردم می‌خواهند تا برای خرید تجهیزات اطفای حریق جنگلها کمک مالی کنند.
آتش در جان زاگرس
هر ساله وسعت زیادی از جنگلها و مراتع زاگرس در آتش می‌سوزد. هر چند سال گذشته پر بارشی و رشد زیاد علف‌ها دلیل آتش‌سوزی‌های گسترده اعلام شد، امسال اما بارش‌ها کم بسیاری از مراتع را خشک کرد و خود عاملی شد برای آتش‌سوزی مجدد. گرچه آمار دقیقی از میزان آتش‌سوزی‌ها در دست نیست. اما به گزارش تجارت نیوز، تنها در سه روز ۱۵۸۵ هکتار در آتش سوخت. به طوری که در ۱۳ خرداد، در منظقه کامفیروز از توابع شهرستان مرودشت، ۱۳۲۸ هکتار، در همین روز در دشت ارژن از توابع شیراز، ۱۰۳ هکتار، در ۱۱ خرداد، در ارتفاعات شرابگروه از توابع شهرستان چرام، ۷۰ هکتار در آتش سوختند.
اتفاقی که در روزهای قبل و بعد از آن هم در مناطق دیگر تکرار شده و هر بار گوشه‌ای از زاگرس را خاکستر می‌کند. به طوری که چند روز پیش از این نیز آتش‌سوزی گسترده در جنگلها و مراتع کوهدشت و آتش‌سوزی جنگل‌های سردشت، صدها هکتار از طبیعت این منطقه را از بین برد.
برخی افزایش شدت خشکسالی‌های اخیر در کشور و برخی دیگر نبود بالگرد و سایر تجهیزات برای اطفای حریق در جنگل‌های این مناطق را دلیل اصلی طولانی شدن آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های زاگرس می‌دانند.
گفته می‌شود، بودجه تامین تجهیزات یگان حفاظت محیط زیست و اطفای حریق مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست نسبت به سال گذشته ۹۶ درصد بیشتر شده است. اما گویی این افزایش رقم بودجه به داد جنگل‌های زاگرس نرسیده است.
فعالان محیط زیست می‌گویند امکانات و لوازم خاموش کردن آتش بسیار کم است و گاهی با یکی دو نمدکوب که خودشان درست کرده‌اند، آتش را خاموش می‌کنند.
جنگل‌های بلوط در خطر
جنگل‌های منطقه زاگرس که به جنگل‌های بلوط شهره است از منتهی‌الیه شمال غربی ایران (استان آذربایجان غربی) آغاز و سپس غرب (استان‌های کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان) و جنوب غرب ایران (استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس) را طی می‌کند.
این در حالی است که به دلیل اکوسیستم این جنگلها، وجود حدود ۱۸ هزار کیلومتر راه و جاده در اطراف آن و ۱.۵ میلیون هکتار زمین زراعی در آن، خطر وقوع آتش در این منطقه بسیار زیاد است. به گفته فعالان محیط زیست جنگل‌های زاگرس ۴۰ درصد از جنگل‌های کشور را تشکیل می‌دهند. آنطور که فعالان محیط زیست می‌گویند اگر فکری به حال آن نشود تا ده سال آینده آن اثری از آن نمی‌ماند.
یکی از حرکت‌هایی که برای مهار آتش در زاگرس آغاز شد کمپین دست‌یار-۳ بود که موفق شد بیش از یکصد میلیون تومان برای خرید خودروی امدادی برای یگان مردمی مهار آتش جمع‌آوری کند
نبرد مدافعان زاگرس با دستان خالی با حریق
در این میان اما، ساکنان محلی که دل در گرو طبیعت دارند و فعالان محیط زیست به شدت نگران حریق در جنگلها و از بین رفتن درختان بلوط و حیوانات ساکن در این زیست بوم و از بین رفتن میراث زاگرس هستند. به طوری که در اغلب آتش‌سوزی‌های اخیر در این منطقه آنچه بیش از همه به چشم می‌آمد؛ تصاویر و ویدئوهایی از امدادگران داوطلبی بود که به امید نجات زاگرس، با دستان خالی به مقابله با آتش رفته بودند.
درست یک سال پیش در همین روزهای خرداد ماه بود که پس از سلسله خبرهای ناخوشایند آتش‌سوزی‌های گسترده در دامنه زاگرس، خبر جانباختن البرز زارعی کوهنورد و فعال محیط زیست 29 ساله در جریان مهار آتش‌سوزی جنگلها و مراتع گچساران بسیاری از فعالان محیط زیست و دوستدارن طبیعت را داغدار کرد. اتفاقی که 10 روز بعد و در ادامه آتش‌سوزی‌ها در مناطق دیگری از دامنه زاگرس بار دیگر تکرار شد.
این بار، بلال امینی، مختار خندانی و یاسین کریمی از فعالان محیط زیست هنگام تلاش برای خاموش کردن آتش در منطقه حفاظت شده «بوزین و مرخیل» زاگرس در استان کرمانشاه در آتش محاصره شده و جان خود را از دست دادند.
در کنار این جانفشانی‌ها گروه دیگری هم با راه‌اندازی پویش‌هایی سعی در جمع آوری کمک‌های مردمی برای خرید وسایل اطفاء حریق دارند.
کمپین‌هایی برای خرید تجهیزات مهار آتش
یکی از حرکت‌هایی که به همین منظور در ماه‌های اخیر شکل گرفته است؛ کمپین دست‌یار-۳ است که موفق شد بیش از یکصد میلیون تومان برای خرید خودروی امدادی برای یگان مردمی مهار آتش و حفاظت از جنگل‌های بلوط منگشت در باغملک خوزستان جمع‌آوری کند.
کمبود امکانات اطفای حریق جنگلها سبب شد که گروهی از دوستداران طبیعت با راه‌اندازی فراخوانی از مردم می‌خواهند تا برای خرید تجهیزات اطفای حریق جنگلها کمک مالی کنند
علی طهماسبی، مدیر باشگاه کوهنوردی کیان قلعه تل درباره این کمپین به ایرنا گفت: «اردیبهشت امسال دوستداران محیط زیست قلعه تل به همراه کوهنوردان و طبیعت دوستان شهرستان باغملک از عموم مردم درخواست کردند که یاری‌گر یگان مردمی حفاظت از جنگل‌های بلوط کوهستان منگشت در شهرستان باغملک برای خرید خودروی امدادی مهار آتش باشند. این کارزار از هشتم تا پایان اردیبهشت به طول انجامید و یک هزار و ۴۰۰ نفر از سراسر کشور و حتی خارج از کشور (آلمان) به آن کمک کردند؛ مبالغ اهدایی نیز از یک هزار تومان تا ۲.۵ میلیون تومان بود».
وی یکی از مشکلات مهار آتش را مهار آتش‌سوزی در کمترین زمان دانست و توضیح داد: «اگر حریق در -زمان طلایی- مهار شود، خسارت کمتر و خاموش کردن آن نیز آسان‌تر خواهد بود و دیگر شاهد بحران‌هایی که در جنگل‌های خاییز و کهگیلویه و ممسنی رخ داد و باعث از بین رفتن هزاران هکتار جنگل شد، نخواهیم بود». او با بیان اینکه در ابتدای وقوع آتش‌سوزی، معمولا ستاد بحران شهرستان پس از رسانه‌ای شدن آتش‌سوزی وارد عمل می‌شود، از طرف دیگر دادن درخواست و گرفتن دستور و مجوز برای این ادارات زمان‌بر است.
طهماسبی ادامه داد: «از آخرین نشست انجمن‌ها در فرمانداری باغملک درباره پیشگیری از آتش‌سوزی، اینطور برمی‌آمد که شهرستان اعتباری برای تجهیز گروه‌های امدادی ندارد، به همین دلیل بعد از جلسه‌ای که با دیگر دوستان داوطلب در انجمن داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که فراخوان عمومی برای جمع آوری کمک و خرید یک خودروی امدادی در شبکه‌های مجازی بدهیم.
تصور ما این بود که جمع کردن کمک‌ها در حدود چهار ماه طول بکشد اما دوستداران محیط زیست استقبال خوبی کردند ودر نهایت ما توانستیم یک خودروی پاترول خریداری کنیم».
این فعال محیط زیست افزود: «پارسال با همکاری موسسه ملی گلونی که فراخوان تهیه تعدادی آتشکوب برای مهار آتش داده بود، توانستیم آتشکوب ابداعی انجمن را با هزینه بسیار اندکی بسازیم و در میان استان‌های منطقه زاگرس توزیع کنیم. ساخت و توزیع یک هزار و ۲۰۰ آتشکوب بسیار ساده و کاربری بود که از پتو و لوله سبز ساخته می‌شد که از سردشت در کردستان تا کهگیلویه و حتی به یکی از استان‌های شمالی ارسال شد».
در این میان تجربه سازمان‌های مردم‌نهاد هم نشان می‌دهد که در کنار تکمیل تجهیزات اولیه، جلب همکاری چوپانان و آموزش آنان نشان نیز نقش تعیین‌کننده در جلوگیری از آتش‌سوزی و همچنین مهار آتش داشته باشد.
به گفته یکی از فعالان محیز زیست امسال، در چند نقطه از زاگرس (برای مثال در روشن‌کوهِ استان فارس) چوپانان و دیگر گروه‌های محلی توانسته‌اند با کوله‌پشتی‌های آب‌پاش یا آتشکوب‌ها و دمنده‌هایی که فعالان محیط زیست در اختیارشان گذاشته بودند، آتش‌سوزی‌هایی را در همان ابتدا مهار و از بروز یک فاجعه جلوگیری کنند.
در این میان برخی از کنشگرات محیط زیست پیشنهاد می‌کنند که اگر برای چوپانان و گروه‌هایی از روستاییان نزدیک به منطقه‌های مستعد آتش‌سوزی که به‌طور معمول در مهار آتش مشارکت دارند، مشوق‌هایی چون، کفش و کوله‌پشتی کوهنوردی، چراغ پیشانی، پوشاک مناسب، و حسب مورد دادن تقدیرنامه در نظر گرفته شود مهار آتش‌سوزی به میزان محسوسی مؤثرتر خواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید