علی عسگری بیشتر مراقب اظهارنظرهای مجریان و کارشناسان رسانه ملی باشد
تکرار «خطاهای انسانی» در شبکه افق!
ریحانه جولایی
«شاید توی دوربین نباید این حرف را بزنم اما کسی که اعتقاد ندارد جمع کند از ایران برود.» داستان از اینجا آغاز شد. سقوط هواپیمای اوکراینی، شفاف نبودن مسئولان با مردم، کشته شدن جوانان نخبه و در آخر قرار گرفتن تریبون در اختیار امثال زینب ابوطالبی، محمدصادق کوشکی، ناصر طالب‌زاده و ... به خشم مردم بیش از قبل شدت داد. واکنش‌ها به صحبت‌های او زیاد بود. بسیاری گفتند ایران ارث پدری کسی نیست که بخواهد بگوید اگر از ما نیستی برو بیرون یا برخی دیگر به او لقب «خانم لاکچری» دادند و گفتند کسی که از شرایط مالی خوبی برخوردار است حق ندارد مردمی که برای رفاه، تلاش یا اعتراض می‌کنند را خطاب کند و در آخر بگوید در کشورشان بمانند یا بروند. آن هم کسی که می‌گویند با لندکروز رفت‌وآمد می‌کند.
ایران مصادره شدنی نیست!
زینب ابوطالبی، از مجریان شبکه افق، در برنامهای گفت: «ایرانی‌ها به یک زندگی حماسی و جهادی احتیاج دارند و اگر کسی به این سبک اعتقاد ندارد جمع کند از ایران برود. برود همان‌جاهایی که همان رفاه و همان مدل زندگی را دارد.»
حرف‌های ابوطالبی واکنش بسیاری در میان مردم و فضای مجازی برانگیخت. حتی مجریان، بازیگران و حتی فعالان عرصه سیاست هم به سخنان او واکنش نشان دهند و از او خواستند از مردم عذرخواهی کند. یاشار سلطانی، فعال رسانه‌ای، در واکنش به ابوطالبی در توییتر نوشت: «شرم‌آور‌تر از پنهان‌کاری در ماجرای هواپیمای اوکراین این است که وقیحانه به دوربین زل بزنی و به ۸۰ میلیون ایرانی بگویی که هر کسی مثل من فکر نمی‌کند، جمع کند و از ایران برود! خانم لاکچری! ما در وطن می‌مانیم! اگر خیلی چیز‌ها را توانستید مصادره کنید؛ ایران را نمی‌توانید.» سیاوش صفاریان‌پور، مجری تلویزیون در توییتی، این تکه از اجرای تلویزیونی زنده را نوعی «خطای انسانی» خواند و نوشت: «تفاوتش در این است که آدم را در جا نمی‌کشد.» او نوشت که از طرف خود از تمام مردم سرزمینش عذرخواهی می‌کند.
المیرا شریفی‌مقدم دیگر مجری تلویزیون ایران هم نوشت: «من هم به‌جای ایشان معذرت می‌خواهم.»
اکبر نبوی، منتقد و مجری برنامه‌های سینمایی تلویزیون ایران در توییتی نوشت: «خواهر محترم! شما می‌توانی در صفحه یا صفحات شخصی خود، هرچه می‌خواهی بگویی، بنویسی و منتشر کنی، اما حق نداری در رسانه رسمی کشور، برای معترض یا حتی آشوبگر، حکم به رفتن از ایران بدهی. مشهور است که: هرچیزی را می‌خواهی خراب کنی، از آن بد دفاع کن. راستی! مدیر شبکه افق کیست؟»
همچنین حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی و نماینده رئیس‌جمهوری در شورای نظارت بر سازمان صداوسیما؛ به سابقه خانم ابوطالبی که مجری برنامه «نیمه پنهان ماه» گفتگو با «همسران شهدا» بوده، اشاره کرد و در توییتی نوشت: «این‌همه سال نشستی جلوی همسران شهدا و با اونا حرف زدی؛ با اونا اشک ریختی؛ یک نفرشون این حرفی رو زد که شما زدی؟ یک نفرشون این عقیده‌ای رو داشت که شما داری؟ پس چی یاد گرفتی تو این همه سال؟» او در ادامه توییت خود نوشت که «من از اشتباهاتم عذرخواهی می‌کنم، شما هم اول از همسران شهدا بعدش هم از مردم عذرخواهی کن.» آشنا همچنین در نامه‌ای به غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس شورای نظارت بر سازمان صداوسیما درباره سیاسی و جناحی شدن رسانه‌ای که باید ملی باشد و عملکرد غیرحرفه‌ای، سیاست‌زده و همراه با تحلیل‌های مغرضانه برخی مجریان صداوسیما تذکر داد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا او در این نامه که واکنشی به برنامه‌های شبکه افق و برنامه جهان‌آرا بود گفت نگران از دست رفتن «سرمایه شهرتی» سازمان صداوسیما و به‌تبع آن «از دست رفتن اعتبار رسانه، اعتماد مخاطبان، تعداد و کیفیت مخاطبان و مرجعیت سازمان صداوسیما» است.
توهین جنسی در صداوسیما!
قضیه اما به اینجا ختم نشد و انگار تذکر مسئولان و واکنش‌های مردم هیچ اهمیتی نداشت. چند روز پیش بود که رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان مطرح سینما در پی سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی با شلیک موشک پدافند هوایی سپاه، مردم را برای بزرگداشت قربانیان و اعتراض به این رویداد به شرکت در یک گردهمایی دعوت کرد. او البته کمی بعد به دلایلی دعوت خود را پس گرفت، اما همین توییت سرآغاز توهین‌های جنسی به این کارگردان بود.
محمدصادق کوشکی، در برنامۀ «جهان‌آرا» که از شبکه تلویزیونی افق پخش می‌شود، با کلماتی شرم‌آور نسبت به او سخن گفت. سخنان این فرد که دارای دکترای اندیشۀ سیاسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز هست، چنان زننده و ناشایست بود که موجی از واکنش را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت و اظهارات او «نفرت‌انگیز» توصیف شد.
کوشکی در این برنامه خطاب به رخشان بنی اعتماد گفت: «۵۰ نیروی سپاه در مرز‌های شرق کشور هدف ترور قرارگرفته‌اند، خانمی که فراخوان می‌دهی، اگر آن بچه‌های سپاه در مرز نبودند، دست امثال عبدالمالک ریگی به تو و دخترت می‌رسید. شاید هم خوشت می‌آمد شاید دوست داشتی ....»
این اظهارات توهین‌آمیز و خلاف اخلاق و عرف، با واکنش‌های بسیار تندی روبه‌رو شد ازجمله انجمن مستندسازان سینمای ایران در بیانیه‌ای اعتراضی، این اظهارات را شرم‌آور خواند و خواهان برخورد با متخلفان و عذرخواهی رسمی رئیس سازمان صداوسیما شد.
در این بیانیه آمده است: «بخش‌هایی از این برنامه در ساعات گذشته دست‌به‌دست در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخد و عرق شرم بر پیشانی مردم سیاه‌پوش کشور می‌نشاند. آیا نمی‌شود پایان و نهایتی برای این بی‌احترامی‌ها به شأن و حقوق مردم در صداوسیما متصور بود؟ بانو رخشان بنی‌اعتماد از مفاخر فرهنگ و هنر این سرزمین و از پیشکسوتان به نام انجمن مستندسازان سینمای ایران است.»
محمد صادق کوشکی درمورد اظهارات جنجالی اخیرش در شبکه افق به خبرنگار ایرنا پلاس گفت: «این بسته به فهم مخاطب است. مخاطب اگر دقیق نفهمد یا ذهنش معیوب باشد، فرق ندارد گرایش سیاسی‌اش چیست. جمله‌ای که گفتم کاملاً معمولی و استاندارد بود؛ هیچ مشکل اخلاقی هم نداشت و عذرخواهی نمی‌کنم»
مرضیه برومند هم عکسی از خود و رخشان بنی اعتماد را در اینستاگرام منتشر کرد و نوشت: «آقای صادق کوشکی، ما مردم ایران، سال‌هاست توسط برادر نماهای وقیح و بیماری چون شما مورد انواع شکنجه و آزار روحی و روانی قرارگرفته‌ایم، در برابر امثال شما داعش رویش سفید است.»
جالب است که صادق کوشکی درمورد اظهارات جنجالی اخیرش در شبکه افق سیما به خبرنگار ایرنا پلاس گفت: «این بسته به فهم مخاطب است. مخاطب اگر دقیق نفهمد یا ذهنش معیوب باشد، فرق ندارد گرایش سیاسی‌اش چیست. اگر فروشنده‌ای به خانمی بگوید؛ خانم از این رنگ خوشتان می‌آید؟ او سوء نظر جنسی داشته؟ حتی بچه‌ها هم در بازی‌هایشان می‌گویند؛ اگر دستم به تو برسد پوستت را می‌کنم. گروه ریگی تروریست و آدمکش است، یک قاتل دستش به یک آدم برسد چه می‌کند؟جمله‌ای که گفتم کاملاً معمولی و استاندارد بود؛ هیچ مشکل اخلاقی هم نداشت و عذرخواهی نمی‌کنم.»
او در پاسخ به اینکه:«اما عبارت‌های؛ دستش برسد و خوشتان می‌آید را برای خانم و دختری به کار بردید»؛ افزود: «بله؛ مثل این که یک نفر بگوید اگر دزد وسایلتان را ببرد خوشتان می‌آید؟ گروه ریگی به تروریسم و آدم‌کشی معروف است. گروه ریگی جنایت جنسی کرده تا حالا؟ اصلاً نبوده است. به زن برسد به مرد برسد، می‌کشد. حالا من می‌گویم دستش به تو برسد تو را می‌کشد، خوش‌ات می‌آید؟ این استفهام انکاری است، یعنی من چیزی را می‌پرسم که می‌دانم پاسخش منفی است.»
کوشکی که نامزد مجلس شورای اسلامی نیز شده است و حضورش در تلویزیون در شرایط کنونی حتی مصداق بی‌عدالتی و تبلیغ زودهنگام است، در ادامه با مبرا دانستن خود از هرگونه توهین به فرد خاصی، گفت: «صحبتی بوده و اشاره به فرد خاصی هم نشده است. حتی عبارت کارگردان، هنرپیشه و سلبریتی هم به کار برده نشده و فقط گفته شده یک خانمی؛ حالا شنونده و بیننده بر اساس داده‌های غلط در فضای مجازی گفته که درباره رخشان بنی‌اعتماد یا هر کس دیگری است و این تهمت است.»
بی‌ارزش شمردن جان انسان‌ها
اما فاجعه مجریان و مهمان‌های برنامه‌های صداوسیمای ملی هنوز ادامه دارد. نادر طالب‌زاده هم اساساً اهمیت این سقوط و واکنش‌ها به آن را زیرسوال برد. او گفت: «از این اتفاقات 10 تا دیگه هم بیفته، در مقابل اون اتفاق اصلی (حمله به پایگاه‌های آمریکا) هیچه!» طالب‌زاده افزود حادثه رخ‌داده شبیه به آن است که هواپیما به کوه برخورد کرده باشد! فکر کنید به کوه خورده. او تأکید کرد: «صحنه را گم نکنیم. قاطی پاتی نکنیم، چهار نفر جمع شده‌اند می‌گویند چه و چه و این‌ها. از این موضوع عبور خواهیم کرد حواسمان باشد تصویر واقعه را فراموش نکنیم.»
در سال‌های اخیر تلویزیون ملی ایران تبدیل به تریبون گروهی خاص شده است و همین دلیلی برای ریزش مخاطبانش است. مردم هنوز اظهارات ابوالفضل بهرام‌پور، کارشناس دینی و مفسر قرآن را در رابطه با مجازات معترضان آبان ماه از یاد نبرده‌اند. این کارشناس دینی در شبکه یک صداوسیما خواستار «زجرکش کردن» معترضان بر اساس «حکم قرآن» شده بود.
خانم مجری در برنامهای گفت: «ایرانی‌ها به یک زندگی حماسی و جهادی احتیاج دارند و اگر کسی به این سبک اعتقاد ندارد جمع کند از ایران برود. برود همان‌جاهایی که همان رفاه و همان مدل زندگی را دارد.»
رسانه‌ای که رسانه نیست
با تمام این تفاسیر گفته می‌شود رسانه رکن پنجم دموکراسی است و مهم‌ترین کارکرد آن ترویج آزادی بیان و انتشار آزاد اطلاعات بدون جانبداری از گروه خاص است. گرچه در جهان رسانه‌ها همواره دستخوش بازی‌های سیاسی بوده‌اند، اما به نظر می‌رسد در کشور ما به‌ویژه طی یک دهه اخیر رسانه خاص صدا و سیما کارکرد واقعی خود را ازدست‌داده و تبدیل به ابزار و تریبون گروهی خاص شده است.
نادر طالب‌زاده اساساً اهمیت سقوط هواپیما و واکنش‌ها به آن را زیرسوال برد و گفت: «از این اتفاقات 10 تا دیگه هم بیفته، در مقابل اون اتفاق اصلی (حمله به پایگاه‌های آمریکا) هیچه!»
در آخر اینکه این‌گونه سخن گفتن با مردم ناشی از همان نگاهی است که این روزها در جامعه ما موج می‌زند. کسی خود را پاسخگو نمی‌داند. مجریان و کارشناسان مدعو صداوسیما سخنانی بر زبان می‌رانند و خشم و واکنش جامعه را برمی‌انگیزند، اما رئیس سازمان صدا و سیما در مقام پاسخگویی ظاهر نمی‌شود! و همین عدم پاسخگویی باعث شده که این افراد خود را صاحب حقی بدانند که زمینه‌ساز چنین رفتاری در مقابل مردم است؛ حال آنکه مسئولان صدا و سیما در شرایط حساس کنونی کمترین کاری که می‌کنند این است که دقت داشته باشند دست چه کسانی تریبون می‌دهند تا احساسات عمومی را بیشتر از این جریحه‌دار نکنند.
دیدگاه تان را بنویسید