صداوسیما برنامه می‌سازد و در شهرها کارگاه‌های آموزشی برپاست
ترویج چندهمسری؛ تکانه‌ای بحران‌زا در جامعه
ریحانه جولایی
«کسی که در این شرایط اقتصادی توانسته یک زن دیگر بگیرد واقعا خیلی دمش گرم» این تنها قسمتی از سخنان غلامرضا قاسمیان در یک برنامه تلویزیونی و تولید صداوسیما است.
این روحانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش می‌گوید: «اگراسم خیانت را روی این عمل نگذاریم و به جای آن از کلمه «مسئولیت‌پذیری مردان» استفاده کنیم، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.» از سوی دیگر زنانی که این مسئله را نپذیرند به گفته او مرتکب بی‌مسئولیتی شده‌اند و این مثال را می‌زند که «مثلا من ازدواج کردم، خب بقیه ازدواج نکردند که نکردند. دقیقا مثل این می‌ماند که من حقوقم 3 میلیون تومان است و بلدم با این مبلغ زندگی کنم و از طرف دیگر دعا می‌کنم کسی که گرسنه است گرسنگی‌اش مرتفع شود.»
«بدون توقف»، برنامه‌ای است که موضوعات اجتماعی را به بحث می‌گذارد و در چند شب گذشته چالش‌های چندهمسری را بررسی کرد. این برنامه حاشیه‌های زیادی با خود به همراه داشت و بسیاری معتقدند به نوعی ترویج و تشویق مردان و زنان برای تن دادن به چندهمسری هدف اصلی آن بوده است.
قاسمیان در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که زنانی که در خانواده‌های چندهمسر زندگی می‌کنند رضایت بسیار کمتری از زنان تک‌همسر دارند؛ اما باید زنی که همسر دوم شده را با دختری که سن ازدواجش بالا رفته است مقایسه کنیم.
ساده کردن چندهمسری در رسانه‌های داخلی
این اولین‌بار نبوده که در شبکه‌های سراسری از چندهمسری و مزایای آن صحبت شده است. پیش‌تر هم برنامه‌هایی در این مورد ساخته شده بود که بازتاب زیادی در رسانه‌ها و میان مردم داشت. نمونه آن نمایش مرد جوانی که با سه همسر خود در خانه‌ای مشترک زندگی می‌کردند و زنان لااقل جلو دوربین از شرایط زندگی خود رضایت داشتند؛ یا نمونه دیگر مردی که در یک برنامه تلویزیونی در جواب مجری گفته بود: «میل من می‌کشد و اگر به عقب برگردم، باز هم این کار را می‌کنم چون خوش می‌گذرد.»
البته همان‌طور که گفته شد این برنامه‌ها تنها بخشی از تبلیغات صداوسیما برای موجه جلوه دادن چندهمسری است. به عنوان آخرین اقدام برای رواج این موضوع می‌توانیم به برپایی «کارگاه مهارت‌های ارتباطی برای خانواده‌های چندهمسری» اشاره کنیم. پوستر این کارگاه را احتمالا در شبکه‌های مجازی دیده‌اید. چند زن خوشحال با کودکانی که یکی از آنها روی دوش مرد خانواده نشسته و همه از این بودن در کنار هم شاد هستند.
تبلیغات این کارگاه که چند روزی می‌شود در فضای مجازی جنجال به‌پا کرده است می‌خواهد در رابطه با ضرورت احیای فرهنگ چندهمسری، الزامات تشکیل خانواده‌های چندهمسری، احکام فقهی در این رابطه و درنهایت مهارت‌های زندگی در این نوع خانواده‌ها آموزش‌هایی را ارائه دهد.
ناجیان خیالی زنان
تشکیل خانواده در اسلام فریضه‌ای است که مرد و زن آن را به عنوان یک کار الهی و یک وظیفه انجام می‌دهند؛ بنیانی ماندگار و دارای تأثیر در زندگی و جامعه، مطالبه‌ای که با انتشار پوستری تبلیغاتی از چندهمسری، نگاه از سر دلخوشی به آن شده و نه تنها باری از کاهش نرخ ازدواج برنداشته بلکه بر پرهیز از آن نیز افزوده است.
موضوعی که در رابطه با این کارگاه و موارد مشابه باعث خنده می‌شود این است که مدعیان برگزاری این کارگاه، خود را ناجی چند درصد زنان مانده در تجرد قطعی عنوان می‌کنند و می‌خواهند با ساختن خانه‌ای بر ویرانه‌های زندگی اول، راهی برایشان باز کنند. به گفته آنها چندهمسری شرایط خاص خود را دارد، اما برخی هستند که می‌توانند خانواده دیگر تشکیل دهند. ما در ایران حدود ۴ تا ۵ میلیون زن بین ۳۰ تا ۴۹ سال، اعم از باکره تا مطلقه داریم که این‌ها همسر ندارند. آیا این‌ها حق تاهل ندارند؟ با نگاهی عمقی به ادعای مدعیان این تبلیغات، به سادگی می‌توان دریافت که از توجه به وضعیت روح و روان «چند همسران» غافل مانده‌اند و تنها نگاهشان معطوف به جسم فردی است؛ در حالی که به باور روانشناسان، عشق با حقیقت، اعتماد و ارتباط رشد می‌کند و نیاز زن در خانه، بیش از موارد مادی؛ امنیت و آرامش است.
کارگاهی با هدف نابودی خانواده در سطوح ملی
تبلیغ کارگاه‌های آموزشی چند همسری نخستین بار در صفحه اینستاگرام موسسه «حیات حسنی» منتشر شده است. نام کامل این موسسه «وطن توحیدی حیات حسنی» است.
در وب‌سایت این موسسه آمده که موسسه «حیات طیبه حسنی» در سال ۱۳۹۰ توسط «جمعی از مشتاقان و دلسوزان امت اسلامی» تاسیس شده ولی به نام مدیران آن اشاره نشده است.
موسسه «حیات حسنی» یکی از اهداف خودش را گسترش «ازدواج‌های چندهمسری اسلامی در سطوح محلی، ملی و بین‌الملل» اعلام کرده است و کارگاه‌های این موسسه به صورت رایگان برگزار می‌شود و تاکنون در اصفهان دو دوره و در تهران یک دوره برگزار کرده است.
موسسه «حیات حسنی» یکی از اهداف خود را گسترش «ازدواج‌های چندهمسری اسلامی در سطوح محلی، ملی و بین‌الملل» اعلام کرده است و کارگاه‌های این موسسه به صورت رایگان برگزار می‌شود و تاکنون در اصفهان دو دوره و در تهران یک دوره برگزار کرده است
در همین حال، خبرگزاری ایسنا در گزارشی به نقل از یکی از مدیران برگزارکننده این دوره‌ها نوشته که این کارگاه پنجمین کارگاه آموزشی است که در شهرهای مختلف برگزار می‌شود.
این مدیر که نامش اعلام نشده، گفته است در این کارگاه‌ها، اساتید «روان‌شناسی دینی» درباره «ضرورت و احکام» چندهمسری سخنرانی می‌کنند. در این کارگاه همچنین اساتید برای «مردان متاهلی که شرایط و زمینه را داشته باشند برای اختیار کردن همسر دوم وساطت خواهند کرد». این مسئول هدف از برگزاری این کارگاه‌ها را «احیای چند همسری» و کمک به 5میلیون دختری که امکان ازدواج ندارند، دانسته است.
«رهبری فرمودند حتی شوخی آن نباید انجام شود»
واکنش مسئولان اما به این موضوع زیاد و قابل‌توجه است. معاونت زنان و نهاد خانواده ریاست‌جمهوری تاکید کرد: به جای تبلیغ چندهمسری باید معضلات و مشکلات از سر راه ازدواج جوانان برداشته شود. معصومه ابتکار در مصاحبه‌ای که با ایلنا داشت گفت: «نظر صریح مقام معظم رهبری درباره چندهمسری کاملا مشخص است ایشان فرمودند که حتی شوخی آن نباید انجام شود و مردی که یک همسر رسمی و قانونی دارد و با آن زندگی می‌کند نباید چنین موضوعی را مطرح کند زیرا خانم را نسبت به ادامه زندگی دلسرد می‌کند.»
او ادامه داد: «چنین مسئله‌ای آسیب‌ها و لطمات زیادی را به خانواده‌ها وارد کرده است؛ زیرا به منزله شکستن تمامی عهد و پیمان‌هایی است که یک زوج به هنگام ازدواج بر پایه اعتماد با یکدیگر می‌بندند، حال بماند که به شکل غیررسمی تحت عنوان خیانت مطرح می‌شود.»
ابتکار خاطرنشان کرد: «شرایط ازدواج مجدد در جامعه ما بسیار خاص است و تصریح دارد که همسر اول باید با آن موافقت کند.»
اولویت جامعه چندهمسری نیست
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان هم با بیان این که در حال حاضر اولویت کشور ازدواج جوانان است، گفت: «از کسانی که می‌خواهند در خصوص ترویج ازدواج دوم فرهنگ‌سازی یا کمک کنند، خواهش می‌کنم که این هزینه را به خیرین ازدواج بدهند تا جوانان کشور که دچار موانع اساسی در امر ازدواج هستند، مشکلاتشان حل شود.»
محمدمهدی تندگویان با اشاره به گسترش برخی تبلیغات در فضای مجازی برای ترویج ازدواج دوم اضافه کرد: «وقتی با مشکل اساسی‌تری روبه‌رو هستیم، مطرح کردن این موضوع نمی‌تواند جزو اولویت‌های ما قرار بگیرد. از سوی دیگر کشور ما کشوری نیست که از لحاظ ساختار جنسیتی دچار مشکل باشد و نیاز داشته باشیم تا موضوع ازدواج دختران یا زنان دچار تجرد قطعی را مطرح کنیم.»
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با اعلام این که در حال حاضر در کشور بین جمعیت زنان و مردان تناسب برقرار است و در مرحله بحران نیستیم تا این موضوع را مطرح کنیم، اظهار کرد: «اگر هم قرار است این اتفاق ترویج شود، بهتر است در مورد ازدواج‌مجدد برای کسانی که توانایی این را دارند که با زن سرپرست‌خانواری که سن بالایی دارد و گرفتار نگهداری فرزندانش است، ترویج شود. همچنین این ازدواج باید مشروط بر رعایت تمام حقوق همسر اول و با رضایت قانونی و ثبت شده او باشد اما این موضوع برای بانوان و دخترانی که در آستانه ازدواج اول قرار دارند صدق نمی‌کند و توصیه نیز نمی‌شود؛ چراکه این موضوع به بافت جمعیتی کشور برای ازدواج پسران جوان آسیب می‌رساند.»
تندگویان با تاکید بر این که اولویت ما در حال حاضر ازدواج جوانان است، ادامه داد: «شرایط فعلی فرهنگ ما چنین موضوعاتی را نمی‌پذیرد و ترویج چنین موضوعاتی نیز جوابگو نیست.
این اولین‌بار نیست که در شبکه‌های سراسری تلویزیون از چندهمسری و مزایای آن صحبت شده است. پیش‌تر هم برنامه‌هایی در این مورد ساخته شده بود که بازتاب زیادی در رسانه‌ها و میان مردم داشت
جامعه فعلی ما با موضوعات مختلف فرهنگی، مسائل اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی موجود این فرهنگ را نمی‌پذیرد. هنوز نتوانسته‌ایم برای موضوع ازدواج ساماندهی مناسبی داشته باشیم که حالا بخواهیم روی مدل‌های مختلف ازدواج بحث کنیم.»
چندهمسری در عرف و فرهنگ ایرانی جایی ندارد
طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس نیز در این زمینه با بیان این که گفتن برخی از حرف‌ها مشمئزکننده است، تصریح کرد: «بعضی‌ها دنبال دردسرهای جدید هستند، چندهمسری در عرف و فرهنگ ایرانی جایی ندارد و نمی‌دانم این کار و حرکت، توطئه چه کسانی است؟»
این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه یادآور شد: «چندهمسری نه دستور اسلام است و نه در فرهنگ ما جایی دارد. طرح بحث چندهمسری در جامعه موجب نگرانی مادران است و همچنین خانواده را با بحران‌هایی مواجه می‌کند که هزینه اجتماعی زیادی را به جامعه تحمیل می‌کند به نظر من برنامه‌های ما باید درجهت تحکیم بنیان خانواده و تقویت پیوند بین افراد باشد نه در جهت تهدید خانواده.»
در آخر گفتنی است فریده اولاد قباد، رئیس فراکسیون زنان مجلس نیز در خصوص این آگهی اعلام کرد که در حال پیگیری موضوع است و شدیداً به دنبال چرایی پخش این آگهی است.
دیدگاه تان را بنویسید