نصرت‌‌الله تاجیک:
لاریجانی نقش بیش از حد شعام در جامعه و حکومت را متوازن کند
یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: شورای عالی امنیت ملی بیش از حد در جامعه و حکومت ما نقش پیدا کرده و از یک نهاد هماهنگ‌کننده، به یک سازمان اجرایی تبدیل شده است. لاریجانی باید بتواند در درجه اول از منظر سازمانی نقش شعام را متوازن کند.
نصرت‌‌الله تاجیک در گفت‌وگو با جماران،افزود: این نه‌تنها درست نیست، بلکه برای جامعه و سیاست و حکومت خطرناک هم هست، زیرا قدرت نهفته در این تشکیلات منبعث از نهادهای تشکیل‌دهنده آن است و اگر جایگاه قانونی شعام تحت نظارت عمومی نباشد، می‌تواند برای حکومت مخرب هم باشد، چرا که از این قدرت در بهترین حالت برای تأمین اهداف سازمانی در مقابل حقوق مردم استفاده می‌شود، در حالی که نه از نظر نمودار سازمانی و نه از نظر جرأت اشخاص و سازمان‌ها، نظارتی بر آن وجود ندارد. استفاده از این قدرت اگر می‌تواند برای هماهنگی مفید باشد، اما برای اجرا نه.
وی ادامه داد: اگرچه شعام یک جایگاه قانونی و نهادی حساس و موثر برای هماهنگی است، اما خود مجموعه‌ای از نهادهاست که تا زمانی که آن‌ها کارایی لازم را نداشته باشند، شورای عالی امنیت ملی نیز بازدهی چندانی نخواهد داشت. به علاوه، هر کشوری باید توسط سیاستمداران اداره شود، نه مجموعه‌ای از نهادهای نظامی و امنیتی. اگرچه وزرای کشور و امور خارجه نیز در شورای عالی امنیت ملی حضور دارند، اما نقش و نفوذ آن‌ها بسیار کمتر از مجموعه‌های نظامی و امنیتی حاضر در شعام است.
این دیپلمات بازنشسته افزود: اداره جامعه باید بر اساس روش‌های سیاسی صورت گیرد که هسته اصلی آن، مُصالحه است. ما نمی‌توانیم با حکومت نظامی یا تفکرات امنیتی، جامعه را مدیریت کنیم. البته این نافی حضور نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی در جایگاه خودشان نیست، بلکه اتفافا این نیروها باید به جای دخالت در اداره جامعه، به کار تخصصی خود بپردازند و از آن غفلت نکنند تا ما مجددا به شوک حمله اسرائیل به ایران مواجه نشویم.
تاجیک ادامه داد: لذا شعام بعد از ساماندهی مجدد ساختارها، از منظر سیاستگذاری فقط باید از طریق اتخاذ سیاست تنش صفر در داخل و خارج، جلوگیری از پراکندگی مواضع و تعدد صدا و سخنان ضد و نقیض مسئولین، جلوگیری از اغتشاش اطلاعاتی، ساماندهی روند تصمیم‌گیری و رفع بستر سردرگمی، عبور از محافظه‌کاری و فقدان ریسک‌پذیری و پاسخگوئی مسئولین کشور امکان توفیق خود را افزایش دهد. با توجه به دو بلیه‌ای که بر سر کشور آمده، یعنی کاهش بازدارندگی خارجی در اثر تحولات خاورمیانه و کاهش انسجام ملی، فرهنگ‌سازی در مورد عدم تعدد صدای در مورد مسائل ملی و جلوگیری از سرایت دعواهای جناحی به مسائل ملی از جمله برنامه هسته‌ای از اولویت‌های کاری شورای عالی امنیت ملی است.
وی اضافه کرد: همچنین توجه به روش‌های تولید قدرت نرم، برنامه‌ریزی برای التیام ملی، زدودن دید امنیتی از تحولات سیاسی اجتماعی کشور و تبدیل گروه‌های نظامی مخالف حکومت به گروه‌های سیاسی، چرخش نهادهای حاکمیتی به سمت حقوق مردم، عفو عمومی و تسهیل رفت‌وآمد ایرانی‌های خارج از کشور، افزایش نشاط سیاسی و اتخاذ شعار پیش به سوی ایران واحد با اجرای کامل و بدون تنازل قانون اساسی، از اهم نکاتی است که شعام باید در این مرحله که ضرورت دارد از امور روزمره و اجرائی خود را دور و به مسائل استراتژیک بیاندیشد، به آن‌ها توجه کند. جامعه به آرامش نیاز دارد و اینها از ضروریات دستیابی به توسعه و رفاه است.
لزوم تلاش شعام برای پایان‌دادن به حضور نظامیان در حوزههای فرهنگی و سیاسی
این دیپلمات بازنشسته با تأکید بر لزوم پایان‌دادن به حضور نظامیان در حوزههای فرهنگی و سیاسی، بیان کرد: در دولت آقای مهندس موسوی، ما شورایی در دولت داشتیم که وظیفه ایجاد هماهنگی بین نهادهای سیاسی و فرهنگی را انجام می‌داد. اکنون جای چنین شورایی خالی است. ما باید تلاش کنیم با تقویت جایگاه نهادهای سیاسی و فرهنگی و ایجاد همگرایی بین آن‌ها، انسجام نسبی ایجاد شده در جامعه بعد از جنگ 12 روزه را مستحکم‌تر کنیم و ظرفیت نهادهای نظامی، امنیتی و انتظامی را از این بخش جدا سازیم و آن‌ها صرفا بر روی وظایف سازمانی خود متمرکز شوند و حوزههای فرهنگ و سیاست را از تحت نظارت نظامی امنیتی خارج کنیم.
تاجیک ادامه داد: یکی از عواملی که به وحدت ملی ما ضربه زد، این بود که سازمان‌های فرهنگی، سیاسی و مردم‌نهاد به جای اینکه توسط بخش‌های فرهنگی و سیاسی دولت ساماندهی شوند، تحت نظارت حوزه امنیتی قرار گرفتند و نگاه امنیتی بر آن‌ها غالب شد. این یک سم مهلک برای کشور است و ما از این مسأله آسیب دیدیم، زیرا باعث شد نتوانیم از ظرفیت نهادهای سیاسی و فرهنگی به عنوان نهاد واسط برای میانجی‌گری بین مردم و حاکمیت استفاده کنیم. اکنون حل این معضل باید یکی از اولویت‌های اصلی آقای لاریجانی در دبیرخانه شعام باشد.
وی همچنین با اشاره به تأثیر احتمالی حضور لاریجانی در دبیرخانه شعام بر مذاکرات هسته‌ای، عنوان کرد: اگرچه سال‌هاست که پرونده هسته‌ای تمام توان سیاسی، اداری و اجرایی ما را بلعیده و تمام منابع کشور را در اختیار خود قرار داده است، اما هنوز باید در مورد آن مراقب باشیم. غربی‌ها با این دید به علی لاریجانی نگاه می‌کنند که اگرچه او فردی باسابقه در رده‌های بالای حکومتی است و به سبب سبقه خانوادگی‌اش، با علما و بیوت مراجع نیز ارتباط دارد و یک شخصیت عملگراست، اما نهایتا او هم فردی با تفکرات امنیتی است که قبلا هم دو دفعه ردصلاحیت شده و در سیستمی کار می‌کند که دست او را برای انجام هر کاری باز نمی‌گذارد و کسانی‌که سبب رد او شده بودند، اکنون سایه‌شان بر سر اوست.
دیدگاه تان را بنویسید