این پرونده باز است
محمد گلزاری
«فرمانروایان ترویا به هر دلیلی که بگیریم می‌بایست بدگمان باشند که حقه‌ای در کار یونانیان است. پس چرا با وجود این، آن اسب مشکوک را به درون باروی خود کشیدند؟ چرا وزیران جورج سوم یکی پس از دیگری به جای آشتی و دوستی با مهاجرنشین‌های آمریکا، آنها را زیر قهر و فشار گذاشتند؟ مگر مشاوران به کرات یادآور نشده بودند که لطمه وارده بی‌شک فزون بر هر سود محتمل است؟ چرا شارل دوازدهم و ناپلئون و پس از آنها هیتلر با وجود بلایی که بر سر پیشینیان هر کدام آمده بود باز به روسیه حمله بردند؟ چرا مونتزوما، سردار سپاهی شرزه و تشنه‌کام و فرمانروای شهری سیصدهزار نفری، دست بسته تسلیم چند صد تن مهاجم بیگانه شد، حتی وقتی مهاجمان آشکارا نشان دادند انسانند نه خدا؟ چرا چیانگ کای به نداهای هشداردهنده یا خواستار اصلاحات وقعی ننهاد تا از خواب که برخاست کشور دیگر از دست رفته بود؟ چرا ....»
باربارا تاکمن در کتاب «سیر نابخردی، از ترویا تا ویتنام» با ذکر نمونه‌های مختلف از اشتباهات متعدد حکومت‌ها در گذر زمان سخن می‌گوید و به درستی نشان می‌دهد که بیشتر صاحبان قدرت در طول تاریخ، چشمان خود را روی حقایق ملموس و عینی بسته و لطمات جبران‌ناپذیری را بر کشور خود وارد ساختند. این اشتباهات تا امروز هم نتوانسته است برای تصمیم‌گیران سیاسی و اقتصادی درس عبرت شود. پیروی حکومت‌ها از سیاست‌های مخالف منافع خویش یکی از پدیده‌های فراگیر تاریخ فارغ از زمان و مکان است و به قول تاکمن، انسان ظاهراً در حکومت بیش از هر رشته دیگر فعالیت بشری بی‌کفایتی نشان می‌دهد.
بررسی تاریخ ایران زمین و سیر تحولات و ناکامی‌های آن از منظر تصمیمات صاحبان قدرت امری ضروری است. در کنار مطالعات تاریخی، جامعه‌شناسی به مثابه یک علم باید بتواند پدیده‌های اجتماعی را تببین کند. حتی این انتظار می‌رود که بتواند تحولات اجتماعی بعدی را نیز تا حدودی پیش‌بینی کند. با این حال مسائل و بحران‌های اجتماعی در عمل به مراتب پیچیده‌تر از آن است که بتوان صرفاً با گفتن چند اسم و تئوری آنها را صورت‌بندی کرد و توضیح داد.
وقتی چالشی شکل می‌گیرد، وقتی بحرانی به وقوع می‌پیوندد، بستن چشم‌ها و پاک کردن صورت مسأله خیانت است. دلسوزان کشور نباید پرونده‌ها را مختومه کنند، باید رسیدگی شود. باید هر کس از منظر خود و با مبانی معرفتی خود حوادث را تحلیل کند.
در دهکده جهانی بسیاری از بحران‌ها قابل سرایت است. بسیاری از تجربه‌ها قابل تکرار است. تحلیل کشور را به سمت عقلانیت بیشتر و سیاست‌گذاری موثر سوق خواهد داد.
«توسعه ایرانی» باور دارد که می‌توان از منظر رویکردهای اصلاح‌گرایانه و با نگاه به مصلحت عمومی، مهمترین چالش‌ها و بحران‌های ایران و نمونه‌های قابل مطالعه در جهان را بررسی کرد و امیدوار بود که باز نگه داشتن این پرونده‌ها به افزایش خردورزی در حکمرانی منتهی شود.
مدد از خاطر رندان طلب ای دل ورنه
کار صعب است مبادا که خطایی بکنیم
دیدگاه تان را بنویسید